24 Ağustos 2001 21:00

Hintli çiftçilere patent tehdidi

ABD'li tekeller, Hindistan'ın ünlü "basmati" pirincinin patentlenmesi için ilk adımı attı. Basmati kırması üç cins pirinçle ilgili tüm haklar RiceTec şirketinin eline geçti. Hindistanlı çiftçiler karara öfkeli.

Paylaş
Hintli çiftçilere patent tehdidiHindistan'ın yüzlerce yıllık basmati pirincinden üretilen üç alt türe ait patentlerin bir Amerikan tekeline verilmesi, Hindistan'da büyük öfkeye yol açtı. Köylülerin baskısı altında bunalan bazı milletvekilleri parlamentoyu basarak, koalisyon hükümetini ülke çıkarlarını yabancılara satmakla suçladı. Geçtiğimiz hafta, Amerikan Patent ve Marka Kurumu, merkezi Teksas'ta bulunan RiceTec adlı şirketin, basmati kırması üç cins pirincin patentine ilişkin talebini kabul etti. Karara göre şirket, basmati tohumu ile Amerikan pirincini harmanlayarak elde ettiği Texmati, Jasmati ve Kasmati pirinçlerini kendi adına tescil ettirdi. Ancak şirket bununla da kalmadı ve bu ürünleri "Basmati pirincinden üstündür" etiketi ile pazarlama hakkı kazandı. RiceTec, dört yıl önce de, basmatinin bir "marka" olarak tescili için başvuruda bulunmuş, ancak tepkiler üzerine başvurusunu geri çekmek zorunda kalmıştı.

Üretici böyle eziliyorKendine has kokusu ile tanınan, uzun ve yumuşak bir pirinç türü olan basmati, yüzyıllardır Hindistan'da Himalayalar'ın eteklerinde yetiştiriliyor. Basmati, başta İngiltere olmak üzere birçok ülkeye ihraç ediliyor. Amerikan patentli yeni pirinç cinsleri, bu ihracatı da tehlikeye sokacak. ABD hükümeti, patent düzenlemesinin Hindistan'ın Amerika'ya ihraç ettiği basmati miktarına "hiçbir olumsuz etki yapmayacağını" öne sürdü.Basmati kararı, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)'nün ezici patent kurallarının, uluslararası tekeller tarafından, bağımlı ülkelerdeki yoksul köylüleri ezmek için nasıl kullanıldığına bir örnek oluşturuyor.

Tehdit sürüyorYoksul ülkelerde yetiştirilen tarım ürünlerinin patentlerini elde etmeye çalışan şirketlere karşı bir kampanya başlatan İngiliz "Faal Yardım" Vakfı, Hindistan'ın ihracat pazarına yönelik tehdidin sürdüğünü, RiceTec'in asıl niyetinin kendi ürünlerini basmati yerine pazarlayarak, İngiltere pazarında kendine yer açmak olduğunu bildirdi.Yeni Delhi'deki Bilim, Teknoloji ve Ekoloji Araştırma Vakfı'ndan Vandana Shiva ise çok daha ciddi açıklamalarda bulundu. DTÖ kurallarının tarım üzerindeki etkisi ile ilgili birçok çalışması bulunan Shiva, aslında RiceTec'in ürünlerini "basmati pirinci" adı altında piyasaya sürmeyi planladığını, ama tepkilerden çekinilerek son anda böyle bir "ara yol" bulunduğunu kaydetti. Buna rağmen Shiva, basmati ile ilgili doğrudan bir patent verilmemesini bir kazanım olarak gördüğünü söyledi.

Tahakküm suçlamasıAncak, Hindistan'da ABD'ye yönelik tepkiler giderek artıyor. Muhalefet vekilleri, Hint şovenisti BJP liderliğindeki hükümeti, tahakküm altına girmekle suçladı. Buna karşılık, Başbakan Atal Bihari Vajpayee, azgelişmiş ülkelerin biyolojik ve genetik kaynaklarının kötüye kullanımının "hiçbir koşulda gerçekleşmeyeceğini" savundu. RiceTec, doğrudan basmatinin patentini alma çabasını sürdürüyor. Şirket, Hindistan'ın her sene altı milyon tonu aşan ihracatını görmezden gelerek, basmatinin "genel bir terim" olduğunu iddia ediyor. Şirket yöneticilerinden Amberish Diwanji, başvurularının yarattığı "paniği" anlayamadıklarını, amaçlarının on yıl süren bir çalışma sonucunda ürettikleri pirinç çeşitlerini korumak olduğunu öne sürdü.
ÖNCEKİ HABER

Düşman kardeşler ittifakı

SONRAKİ HABER

Kıtalararası dayanışma

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...