Dumrul kanunları sahnede

Dumrul kanunları sahnedeAli Rıza KılınçDiyarbakır, Güneydoğu Anadolu'da kültür ve yaşamın aktarılmasında önemli bir taşıyıcı. Dünyada, ülkede ve bölgede yaşananları canlı bir gözle aktarmak için Diyarbakır Devlet Tiyatrosu (DDT) önemli bir araç. DDT'nin 2001-2002 sezunu hazırlık çalışmaları başladı. 30 Ağostos'ta provalarla sezona açılacak olan DDT, bölge halkının sorunları ve taleplerini yansıtan yeni oyunlarla izleyiciyle buluşacak. Yedi buçuk ay sürecek bu yılki sezonda "Barış", "Otobüs", "Deli Dumrul" ve bir çocuk oynu yer alacak. DDT, ekim ayının ikinci haftasında "Barış" adlı oyunla perdelerde ilk oyununu sahneleyecek. Ayrıca DDT, devlet tiyatrolarında ilk kez oynanacak olan "Otobüs" oyununu da sahneleyecek.

Çelişki tiyatro esasıGeçen yıl sezonu yüzde 61 izleyici oranıyla geçmiş yıllara oranla büyük bir düşüşle kapatan DDT, bu yıl hazırlık çalışmalarında oyunlarının tanıtımı için çalışmalar başlattı."Çelişkinin olmadığı yerde tiyatro da yoktur" diyerek tiyatronun izleyici karşısındaki misyonuna dikkat çeken DDT Müdürü Okan Irkören'le bu yılki sezonda oynanacak oyunlar hakkında görüştük. Öncelikli olarak Aristofanes'in yazdığı, Yücel Erten'in uyarladığı ve Gürol Tonbul'un yönettiği "Barış" oyununu sorduk. Irkören'in yanıtı şöyle: "Dünyanın, ülkemizin, özellikle bölgemizin çağlar öncesinde politik bir komediyle yakalamak. Bölge insanına savaşın çirkin yüzünü gülümsemeyle unutturmaya çalışırken barışı engelleyen nedenlerle belirlemeye çalışmak; ve böylece neden savaş olduğunu seyirciye aktarmak. Demokrasinin olmazsa olmaz koşulu olduğunu anlatmak. Gördüğümüz, gözlemlediğimiz bir şey var ki, bölgede halkın hiçbir kesimi savaş istemiyor."

Otobüs ilk defa sahnedeİkinci olarak izyleyiciyle buluşacak olan Stanislav Stratiev'in "Otobüs" oyunu. Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Tiyatro Bölümü Öğretim Görevlisi Zurab Sıkharulıdze'nin yöneteceği oyun, DDT'de ilk kez sahnelenecek. Irkören, oyunun ülkenin ekonomik ve sosyal tablosu ile ilişkili olduğunu belirterek bu yönde izleyici üzerinde büyük uyarıcı etkisini de ortaya koyabileceğini söylüyor. Oyun, farklı sosyal sınıflardan bulunan 9 insanın bulunduğu, nereye gittiği ve sürücüsü belli olmayan otobüsü anlatıyor. Ülkenin mevcut durumuna kara mizah sınırları içinde eleştiri getiren oyun, insanın yaşadığı ortamdan, ülkesinin gidişatından rahatsızlığını dile getirmesi gerektiğini de anlatıyor. Ancak toplumun bu gidişin neresinde durduğunu ve gidişe "dur" diyebilmek için, ''çözüm'' için çaba gösterir mi, sorularını da sorduruyor. Irkören, "Bizim ordaki düşüncemiz şuydu: Otobüsün gidişini ülkemize benzettik. Ana temamızın toplumun yaşamın farkına varması ve yaşamına kendisinin sahip çıkmasını sağlamak. Dünyanın hiçbir yerinde tarihin hiçbir döneminde halk istemediği sürece değişimden bahsedilemez. Halk, başaramazsa da birileri gelip bir şeyleri değiştirebilirler, ama önemli olan halkın kendi sorununa kendisinin sahip çıkması ve kendisinin çözmesidir" diye konuştu.

Dumrul var memleketteHasan Dilme'nin yazdığı, Yılmaz Onay'ın yönettiği bir diğer oyun olan "Deli Dumrul" da bu sezonda DDT'de oynanacak oyunlar arasında. Irkören, "Deli Dumrul" oyununu "Dumrul Kanunları" olarak değerlendiriyor. Ülkede ekonomik kriz, ardından ortaya çıkan tabloyu düzenlemek adına çıkarılan yasa düzenlemelerini buna benzetiyor. Çünkü diyor: "Dumrul kendi kendine dumrul kanunları yaratır. Örneğin bir yere köprü kurar, herkesin o köprüden geçmesini ister, geçmek paralıdır. Geçenlerden para alır, geçmeyenlerden de para alır. O yüzden ülkemizin güncel sosyal çalkantılarını düşünürsek, bunun sonucunda ortaya çıkacak fatura yine halka çıkarılmıştır, yine de halka çıkarılmaya devam ediliyor. Dumrul kanunları işte...''