Tasarrufta dolar egemenliği

Tasarrufta dolar egemenliği Türkiye ciddi bir dolarizasyon süreciyle karşı karşıya. Özellikle tasarrufların ve borçlanmanın dolar cinsinden yapılması, ciddi bir tehlike işareti olarak değerlendiriliyor. Hazine dolara endeksli iç borçlanma ihaleleri düzenleyerek bu süreci tetiklerken, bankalardaki döviz mevduatı büyük boyutlara ulaştı. Bankalarda her 100 liralık tasarrufa karşılık 131 liralık döviz mevduatının bulunması, dolarizasyonun geldiği boyutları ortaya koyuyor. Mayıs-temmuz itibariyle repo işlemlerinin tutarı ile bankalardaki vadeli-vadesiz tasarruf mevduatlarının toplamı 36 katrilyon 713 trilyon lira düzeyinde gerçekleşti.

DTH'ler artıyor Ayrı tarihler arasında yurtiçi Döviz Tevdiat Hesapları (DTH)'nın TL cinsinden tutarı ise 48 katrilyon 22 trilyon lira düzeyinde oluştu. Buna göre, DTH'lerin TL cinsinden tutarı, temmuz sonu itibariyle TL üzerinden yapılan tasarrufların yüzde 130.8'i oranında bir büyüklük oluşturdu. Söz konusu oran 2000 yılı sonunda 81.4'tü. Bu durum bu yılki devalüasyonun etkisini ortaya koyuyor. DTH'lerin seyri Türkiye'deki tasarrufun dolara kaydığını gösteriyor. Nitekim ocak-temmuz döneminde bu hesaplardaki artış 1 milyar 182 milyon dolar olurken, hesapların TL cinsinden tutarı 23 katrilyon 667 trilyon lira arttı. Bu artışın da 18 katrilyon 85 trilyon liralık bölümü şubat sonu ile temmuz sonu arasındaki dalgalı kur döneminde gerçekleşti. DTH'lerdeki artış yüzde 97 civarında gerçekleşirken, TL cinsinden tasarruf hesaplarında sadece yüzde 22.7 oranında bir artış görüldü. src=/resim/b1.gif width=5>
Başa dön


Yeni krizlerin fitili bankaların elinde Kasım ayında yaşanan krizin nedenlerinin başında gelen özel bankaların yurtdışından aldıkları borçlarda artış yaşanıyor. Bankalar yıl sonuna kadar 2 milyar 655 milyon dolar daha sendikasyon ödemesinde bulunacaklar. Bu da gelecek kasım ayında finansal kesimde yeni sıkıntıların ortaya çıkacağının habercisi.

2.6 milyar dolar ödeme Geçtiğimiz yılın kasım ayında birçok bankanın zor duruma düşmesine neden olan yurtdışı borç ödemeleri bu yıl da ekonomik dengeleri ve spekülasyonları artıracağa benziyor. Özel bankaların sendikasyon ödemeleri yıl sonunda 2 milyar 655 milyon doları buluyor. Uzmanlar bu ödemelerin dolar kuru üzerinde ciddi bir baskı oluşturacağı görüşünde. Pazartesi günü özel bankaların Merkez Bankası'ndan dolar talebinde bulunacağı, bunun da doların değerini daha da artıracağı belirtiliyor. Nitekim 2000 yılının kasım ayında gerçekleşen krizde bankaların yoğun borç ödemelerinin bulunduğu açıklanmıştı. Sendikasyon ödemeleri spekülatörler için de büyük vurgun ortamını doğuruyor. Özellikle doların artışı faizleri de körüklüyor.