'Akıl Defteri'nde yazanlar

'Akıl Defteri'nde yazanlarŞenay AydemirSinemalarımıza cuma günü konuk olan 'Akıl Defteri' bu yıl çok konuşulacak filmler arasında. İstanbul Film Festivali'nde de gösterilen ve dikkatleri üzerine çeken film, festival filmi olmanın ve tekellerden bağımsız çekilmenin sorunlarını da yaşıyor. Yaz aylarının ortasında ve ancak birkaç sinemada gösterim olanağı bulan "Akıl Defteri" Amerikan bağımsız sinemasının masaya yatırıldığı Sundance Film Festivali'nde de beğeni kazanmıştı. Hikaye şöyle; Leonard Shelby hafıza problemi olan eski bir sigorta müfettişidir. Hiçbir şeyi aklında 5-10 dakikadan fazla tutamamakta, bu yüzden de her gördüğü ve duyduğu şeyi bir yerlere yazmakta veya fotoğraflarını çekmektedir. Hafızasını kaybetme nedeni ise bir süre önce karısını öldüren katilin, Leonard'ı da başından yaralamasıdır. Leonard bu olaya kadar olan tüm olayları hatırlamakta fakat bundan sonrasını hiç hatırlayamamaktadır.Karısının intikamını almak için katilin peşine düşer, ancak konuştuğu hiç kimseye güvenememektedir. Çünkü aynı kişiyi birkaç dakika sonra hatırlayamayacaktır bile. Bunun için, küçük kağıtlara notlar alır ve vücudunun çeşitli yerlerine dövmeler yaptırır.

Senaryo ve kurgu Filmi, daha öncekilerden ayıran özelliği kuşkusuz senaryosu ve kurgusu. Film, görüntünün yavaş yavaş kaybolduğu bir polaroid fotoğrafla başlıyor ve bu sahne aynı zamanda hikâyenin son karesi. Yönetmen Christopher Nolan, böyle bir başlangıç yaparak büyük bir risk almış. Çünkü filmin finaline tanık olan seyircinin ilgisinin diri tutulması için oldukça çaba harcamak gerekiyor. Ancak "Akıl Defteri"nde, benzer filmlerde olduğu gibi finalin ardından hikâyenin başına dönüp gelişmeler aktarılması yerine, konu geriye doğru akmaya başlıyor. Leonard'ın filmin ilk karesindeki duruma nasıl geldiği sondan başa doğru birbirinin içine giren bir çok öyküyle birlikte aktarılıyor. Böylece gittikçe derinleşen anlatım, dikkatli izleyiciler için zevk alınan bir 'yap-boz'a dönüşüyor. Ancak "Akıl Defteri"nin çok dikkatli bir gözle izlenmesi gerektiğini hatırlatmakta yarar var. Bu bakımdan 'hafızasız' bir kahramanı olsa da seyirciyi kısa dönem hafızasını kullanmaya zorluyor. Aksi halde birbirine bağlı öyküler arasındaki kendine has kurguyu yakalayamayan seyircinin daha 'yap-boz'un ilk parçasıyla kalakalması riski de var.

Yazı ve tarih"Akıl Defteri", hafıza sorunu yaşayan kahraman Leonard'ın durumu üzerine de konuşulabilecek bir film. Yönetmen Christopher Nolan kardeşi Jonathan Nolan ile birlikte yazdığı senaryoda insanlığın hafızasına da gönderme yapmaktan geri durmuyor. İnsanın hafızasıyla birlikte var olduğunu filmin satır aralarında okumak mümkün. Leonard'ın önemli bulduğu insanları ve olayları not etmek zorunda kalması, bir sonraki durumda alması gereken tavır açısından önem taşıyor. Hatırlamadığı her koşulda ise, insanların onu kullanacağının farkında. Belli ki, hafızası olmayan Leonard'ın hatırlamak için yazıyı tercih etmesinin bir nedeni var. İnsanlığın ortak hafızasının en önemli aktarım olanağı olarak yazı, "Akıl Defteri"nde ayrı bir unsur olarak tartışılmayı hak ediyor.

Oyuncular iyi "Akıl Defteri"ni öne çıkaran unsurlardan biri de kuşkusuz oyuncuları. Genç İngiliz oyuncu Guy Pearce, gerçekten de altından kalkılması zor bir rolü başarıyla oynamış. Senaryoyu kavramak için defalarca okumak zorunda kaldığını itiraf eden Pearce'e "Matrix" ve "Çikolota"dan tanınan Carrie-Anne Moss eşlik ediyor. Filmin diğer önemli rollerinden birisinde ise, Joe Pantoliano göz dolduruyor. Moss ve Pantoliano da Pearce'ı aratmayacak bir oyunculukla filmin performansını yükseltiyorlar. "Akıl Defteri", gösterimi halen devam eden "Paramparça Aşklar, Köpekler" ile birlikte şu an sinemalardaki en iyi ikiliyi oluşturuyor. Yaz aylarındaki durgunluktan rahatsız olanlara ve dikkatli bir sinema izleyicisi olduğunu düşünenlere...