Orta Asya yeni gerginliklere gebe

Orta Asya yeni gerginliklere gebeBatı bloku karşısında aldığı 'soğuk savaş' yenilgisinin ardından, Rus emperyalizminin kendini toparlama çabası sürüyor. Rusya'nın Asya'da daha fazla nüfuz sahibi olma mücadelesi, ABD'yi giderek daha fazla tedirgin ediyor.

Bölgesel merkezŞanghay Altılısı'nın aldığı kararlar çerçevesinde, Rus ordusu 1 Ağustos'ta Kırgızistan'da bir bölgesel komuta merkezi kuracak. Merkez, Şanghay Grubu'nun kurmayı planladığı Acil Müdahale Gücü'nün ilk adımı. Bu gücün kısa vadeli hedefi bölgedeki ABD destekli şeriatçı akımlarla mücadele etmek olacak. Orta vadede ise Rusya'nın Orta Asya üzerindeki etkisi artacak.

Şeriatla mücadeleAcil Müdahale Gücü, bölge devletlerinin İslam şeriatını savunan isyancı gruplara karşı ilk ortak tepkisi. Bu gruplara karşı mücadele, Rus subayların yönetimindeki Orta Asya kuvvetleri tarafından yürütülecek. Böylece Moskova, askeri birliklerini geçmiştekinden daha geniş bir alana yayacak. Ancak ABD'nin bu hamlelere karşı boş durması beklenmiyor. Uluslararası stratejik analiz sitesi Stratfor'da yer alan yorum, bu konuda atılacak adımlara dair bir fikir veriyor. Sitede, "Yeni askeri mekanizma, gerginlikleri de artırabilir. Rus hükümeti, askeri bir lider olarak radikal İslamcı hareket üzerindeki baskıyı artıracak. Ama bu provokatif hamle, asi grupların misilleme olasılığını doğuracak" denildi. Stratfor daha da ileri giderek, "Rusya, Çeçen tarzı bir düşmanla yeni bir uzun savaşın içinde boğulabilir" düşüncesini ileri sürdü. Bu yorumlar, ABD'nin söz konusu gruplara desteğini artırabileceğinin göstergesi.

Çatışmalar artabilirOrta Asya; Avrasya'nın kalbinde ve Çin, Hindistan, İran, Pakistan ve Rusya gibi önemli aktörlerin arasında yer alıyor. Enerji kaynakları ve rotaları açısından kritik öneme sahip olan bu bölgedeki Rus etkisi, 1992 tarihli Kolektif Güvenlik Anlaşması sayesinde, azalmış da olsa devam etti. Bu anlaşma ile tüm eski Sovyet devletleri, "iç ya da dış düşmanların saldırılarına" karşı birbirlerine destek olmakla görevlendiriliyordu.Mayıs ayı sonlarında, anlaşmaya taraf olan Rusya, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Ermenistan ve Beyaz Rusya, şeriatçı ya da dış tehditlere karşı askeri operasyonlarını koordine etme kararı aldı. Bu ülkelerin liderleri, önümüzdeki aylarda Tacik-Afgan sınırı ile Fergana Vadisi'nde "şiddetin tırmanmasını" bekliyor. Fergana Vadisi; Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan tarafından paylaşılıyor.

Pravda'nın iddiasıMoskova'da yayınlanan Pravda gazetesi 12 Temmuz sayısında verdiği bir haberde, Özbekistan İslami Hareketi'nin Kırgızistan'a saldırmayı planladığını yazdı. Rusya, Kırgızistan, Kazakistan ve Tacikistan tarafından oluşturulacak olan Acil Müdahale Gücü, böylesi tehditlerle mücadele edecek. Her devlet, hareket yeteneği gelişmiş olan bu güce bir tabur verecek. Gücün toplam asker sayısı 1300 ila 1700 olarak planlanıyor. Rusya, gerektiğinde bu sayının artmasını sağlayabilecek. Nezavisimaya Gazeta'nın haberine göre, Acil Müdahale Gücü'nün merkez karargâhı, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te, 1 Ağustos'ta açılacak. Ancak Rus Genelkurmayı, operasyonlar hakkında belirleyici konumda bulunacak.

Yeni mevzilerBöylece, ağustos ayından itibaren bölgede Rusya için yeni mevziler kazanılmış olacak. Rusya, bugüne dek sadece Tacik-Afgan sınırında 1500 asker bulunduruyordu. Ancak artık Kırgızistan, Kazakistan, Beyaz Rusya ve Ermenistan'a da birlik gönderilebilecek. Ayrıca Orta Asya orduları, ilk kez Rusya'nın gözetimi altında kapsamlı bir işbirliğine gidecek.

Türkiye'ye suçlamaRusya, diğer yandan da şeriatçı gruplara yardım etmekle suçladığı batı yanlısı devletler üzerindeki diplomatik baskıyı artırıyor. Son olarak Güvenlik Konseyi Sekreteri Vladimir Ruşaylo, Türkiye'yi "aşırı ve terörist örgütlere resmi destek vermek" ile suçladı. Gürcistan ve Pakistan da, sık sık benzer açıklamalara muhatap olan devletler arasında.