Acaba ne kadar üretici kalmış!

50 trilyonluk soygun
Özlem Albayrak
Elektrikte yaşanan vurgunların, usulsüzlüklerin ardı arkası kesilmiyor. İzmir Aliağa'da kurulu bulunan Ege Metal Demir Çelik şirketi yedi yıldır kullandığı elektriğin parasını ödemedi, TEAŞ da buna göz yumdu. Yetkililerin sorumsuzluğunun faturası 50 trilyon lirayı buldu. Bu vurgunun ardından da "Beyaz Enerji" operasyonu sanıklarının çıkması sürpriz olmadı. Müfettiş raporlarında, yedi yıllık soygunun sorumluluğunun Beyaz Enerji davasından yargılanan TEAŞ eski Genel Müdürü Muzaffer Selvi ve Genel Müdür Yardımcısı Ömer Esirgemez olduğu belirtildi.
Faizi alınamıyor
Türkiye Elektrik Anonim Şirketi (TEAŞ), İzmir Aliağa'da bulunan Ege Metal Demir Çelik AŞ'ye 1994'ten beri adeta bedava elektrik veriyor. TEAŞ, 7 yıldır, kullandığı elektriğin ne anaparasını ne de gecikme faizini ödemeyen Ege Metal Demir Çelik'e hiçbir yaptırım uygulamıyor. Firmanın elektriğini 7 yıl boyunca sadece bir kez 2 günlüğüne kesen TEAŞ, bu süre boyunca firma hakkında borcu tahsil etmek için dava açmadığı gibi 7 yılın sonunda açtığı davadan da bir sonuç alamayacak.
2000 yılı sonu itibariyle 50 trilyon lira zarara uğrayan TEAŞ, Şubat 2001'de açtığı davada kendi yaptığı yönetmelik değişiklikleri sayesinde borcun gecikme faizlerinin tamamını tahsil edemeyecek. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) tarafından Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği'nde yapılan değişikliğe göre; borcunu ödemeyen firmanın borcuna gecikme cezası veya faiz uygulanabilmesi için hakkında bir ay içinde dava açılması gerekiyor. Firmaya bir ay içinde dava açılmadığı takdirde, bir aydan fazla gecikme cezası veya faiz alınamıyor.
Ege Metal Firması, 1994'te elektrik almaya başladı ancak ilk üç aylık faturanın ardından hiçbir ödeme yapmadı. Geciken bedelleri öderken de yasal faiz oranı yerine kendince faiz uygulamayı tercih etti. TEAŞ Mali İşler ve Finans Yönetimi Daire Başkanlığı, İştirakler ve Satış Müdürlüğü'nde abone işlemleri ve fatura tahsilatını takip etmekle görevli personel tarafından uzun süre borcunu düzenli ödemeyen ve elektriği kesilmeyen firma ile ilgili hiçbir işlem yapılmadı.
Firma lehine değişiklik
1990 tarihli Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği'nin gecikme faizlerini ve ödenme koşullarını düzenleyen 73'üncü maddesi firma lehine sürekli değiştirildi. 73'üncü maddeye göre, geç yatırılan fatura tutarlarına kanuni faiz oranının uygulanması gerekirken, Yönetim Kurulu Kararı'na dayalı olarak daha yüksek bir faiz oranı uygulandığı iddiasıyla firma itiraz etti.
Firmanın enerji tüketim bedellerini düzenli ödememesi üzerine TEAŞ eski Genel Müdürü, o dönemin Mali ve Finans İşleri Daire Başkanı Muzaffer Selvi imzalı, borç ödenmediği takdirde elektriğin kesileceğine ve yasal işlem yapılacağına yazılar sonucu 1996'da borcunun bir kısmını ödeyen firma borcun tamamını hiç ödemedi. Ve TEAŞ firmanın bu tavrına karşılık 7 yıl boyunca dava açmamakta direndi. Firma sahibinin "Cumhur Ersümer benim yakın arkadaşım" dediği öğrenilirken, neden Ege Metal Firması'na 7 yıl boyunca Teftiş Kurulu raporlarına rağmen işlem yapılmadığı merak ediliyor.
TEAŞ aleyhine dava
Ege Metal Firması bu süreç içinde hem suçlu hem güçlü gibi davrandı ve TEAŞ da ETKB desteğiyle buna izin verdi. Ege Metal Firması 1996 yılında kendisine kanuni faizin üzerinde gecikme faizi ödediği için TEAŞ aleyhine dava açtı. TEAŞ, 1990 tarihli Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği'ni firma lehine değiştirerek, firmayı yıllarca ödemediği elektriklerin karşılığında ödemesi gereken gecikme faizinden kurtardı. TEAŞ Yönetim Kurulu, Yönetmelik'te 1995 yılında yapılan değişiklikle, yönetmeliğin 50/d maddesinin "Ödenmeyen faturayı takip eden 2'inci fatura dönemindeki son ödeme tarihinden sonra gecikme cezasının alınmayacağı"na ilişkin hükmü gereği gecikme cezası uygulanma süresini kendi eliyle sınırlandırarak, firmaya trilyonlarca liralık kıyak sağladı. Yönetmelik değişikliğinin ardından gecikme faizinden de kurtulan firma açtığı davada da yönetmelik değişikliğini ileri sürdü ve bu tarihten sonra elektrik bedellerini ödemeyi iyice aksattı.
TEAŞ bünyesinde elektrik tahsilinden sorumlu üst düzey yöneticiler, firma aleyhine dava açılması için talimat vermek yerine sonuç alınması mümkün olmayan yazışmalar yapmayı tercih ettiler. Mali İşler ve Finans Yönetimi Dairesi Başkanlığı ve Genel Müdürlük, Hukuk Müşavirliği'nin dava açılması gerektiği yönündeki yazılarını da müfettiş raporlarını da göz ardı etti. Hatta, 2000 yılında TEAŞ Genel Müdür Yardımcısı Ömer Esirgemez, dava harcının yüksek olmasını gerekçe göstererek dava açılmadan bekletilmesini istedi. Teftiş Kurulu Müzekkeresi'nde belirtilen hususlar yerine getirilmediği gibi firmanın elektriğinin kesilmesi gerektiği yönündeki yazılar da TEAŞ Genel Müdürlüğü'nce sümenaltı edildi ve Enerji Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü'ne gönderilmedi.