16 Temmuz 2001 21:00
Yaylacıya ayakbastı parası
OHAL'le birlikte başlatılan yayla yasağı kimi yerlerde kaldırılırken, yeni uygulamalar da hayata geçmeye başladı. Iğdır ve Doğubeyazıt'ta yaylaya çıkmak isteyen köylülerden karakollardan alınacak izin kâğıdı isteniyor.
Yaylacıya ayakbastı parası
OHAL uygulamasıyla birlikte başlayan "yaylaya çıkma yasağına" yeni uygulamalar getirilmeye çalışılıyor. Iğdır'da, Ağrı Dağı civarında yaylaya çıkmak isteyen köylüler ile Ağrı ve Doğubeyazıt'ta, il ve ilçe merkezine yakın bölgeler ve Tendürek Dağları civarındaki yaylalara çıkmak isteyen köylülerin, öncelikle bağlı bulundukları bölgede askeri birimlerce yapılan bir dizi işlemden geçmeleri gerekiyor. Bu işlemler sırasında, köylülerin kimlik fotokopileri, ikametgâh belgesi ve askerlik durum belgesinin yanı sıra sabıka kayıtları da isteniyor. Sabıkası olan köylülere ise yaylaya çıkma izni kesinlikle verilmiyor.
Yaylaya çıkmak isteyenlere uygulanan zorluklar bununla sınırlı değil. Yaylaya götürülecek hayvan ve malzemeler konusunda da çeşitli engellemeler var. Ağrı Dağı civarındaki yaylalara çıkan Iğdırlı köylüler, karakollarca yaylaya çıkarmak istedikleri yiyecek ve giyecek eşyasının yanısıra tavuk, eşek, köpek, koyun, inek, öküz, at, kısrak gibi tüm hayvanların sayısının tespit edildiğini söylüyorlar. Köylüler, telef olan, kaybolan ya da kestikleri hayvanlara ilişkin bilgileri de ilgili karakollara bildirmek zorunda kaldıklarını, aksi durumda "Dağdakilere yardım etmekle" suçlandıklarını belirtiyorlar.
Korucuların uygulamaları
Köylüleri yaylaya çıktıktan sonra önemli bir zorluk daha bekliyor. O da bölgenin hemen her yerinde "hükümranlık" kurmaya çalışan korucular ile olan ilişkiler. Çünkü, korucular "kraldan çok kralcı" davranışlar sergiliyorlar. Köylüler, karakollardan yaylaya çıkmalarına izin verildiği halde bu kez de korucuların engellemeleriyle karşılaştıklarını söylüyorlar. Yaylaya çıktıklarında korucuların artık arazilerini işletemediğini ve ot biçemediklerini belirten köylüler, bu yıl yaylaya çıkmalarını engellemek için korucuların kendilerinden yaylaya çıkardıkları hayvanların sayısı kadar "ayak bastı" parası istediklerini belirtiyorlar.
Hayvancılık bitiyor
Bölgede çatışmaların azalmasından sonra yaşamın normale dönmesi çerçevesinde planlanan köye dönüş projesiyle birlikte yayla yasağının kaldırılması da önemli bir yer tutuyor. Çünkü, bölgenin en önemli gelir kaynakları arasında olan hayvancılık bitme noktasında ve yaylaya çıkamayan köylüler yasakla birlikte hayvancılıkla uğraşmayı da bırakmak zorunda kalıyorlar. Ayrıca bugüne kadar yasakçı uygulamaların hız kesmemesi ve her şeyin "izin" alınarak yapılması bölgedeki sorunlara yenilerinin ekleneceğini gösteriyor.
Iğdır, Ağrı ve Doğubeyazıt'ta, sabıkalı olduğu öne sürülerek yaylaya çıkmak isteyenlere yasak getirilmesi, çıkanlara ise yetkililer ve korucular tarafından keyfi engellemelerde bulunulması aslında yayla yasağının sadece sözde kaldırıldığını gösteren önemli örnekler. OHAL uygulaması ile birlikte yaylalara çıkışın sınırlandırılması yer yer kesin olarak yasaklanması, bu yıl kısmen de olsa kaldırılmıştı. Ancak, hem bu yeni uygulama hem de yasaklanan dönemde hayvanlarını ve yaylada işlerini görecek eşyalarını satan köylülerin eski ortamı bulamadıkları ortada. Ama, tüm olanaksızlıklara rağmen, ellerinde var olanlarla yaylaya çıkmak isteyenlerin önüne de başka engeller çıkarılınca, bölge halkı yine zor durumda kalıyor.
OHAL uygulamasıyla birlikte başlayan "yaylaya çıkma yasağına" yeni uygulamalar getirilmeye çalışılıyor. Iğdır'da, Ağrı Dağı civarında yaylaya çıkmak isteyen köylüler ile Ağrı ve Doğubeyazıt'ta, il ve ilçe merkezine yakın bölgeler ve Tendürek Dağları civarındaki yaylalara çıkmak isteyen köylülerin, öncelikle bağlı bulundukları bölgede askeri birimlerce yapılan bir dizi işlemden geçmeleri gerekiyor. Bu işlemler sırasında, köylülerin kimlik fotokopileri, ikametgâh belgesi ve askerlik durum belgesinin yanı sıra sabıka kayıtları da isteniyor. Sabıkası olan köylülere ise yaylaya çıkma izni kesinlikle verilmiyor.
Yaylaya çıkmak isteyenlere uygulanan zorluklar bununla sınırlı değil. Yaylaya götürülecek hayvan ve malzemeler konusunda da çeşitli engellemeler var. Ağrı Dağı civarındaki yaylalara çıkan Iğdırlı köylüler, karakollarca yaylaya çıkarmak istedikleri yiyecek ve giyecek eşyasının yanısıra tavuk, eşek, köpek, koyun, inek, öküz, at, kısrak gibi tüm hayvanların sayısının tespit edildiğini söylüyorlar. Köylüler, telef olan, kaybolan ya da kestikleri hayvanlara ilişkin bilgileri de ilgili karakollara bildirmek zorunda kaldıklarını, aksi durumda "Dağdakilere yardım etmekle" suçlandıklarını belirtiyorlar.
Korucuların uygulamaları
Köylüleri yaylaya çıktıktan sonra önemli bir zorluk daha bekliyor. O da bölgenin hemen her yerinde "hükümranlık" kurmaya çalışan korucular ile olan ilişkiler. Çünkü, korucular "kraldan çok kralcı" davranışlar sergiliyorlar. Köylüler, karakollardan yaylaya çıkmalarına izin verildiği halde bu kez de korucuların engellemeleriyle karşılaştıklarını söylüyorlar. Yaylaya çıktıklarında korucuların artık arazilerini işletemediğini ve ot biçemediklerini belirten köylüler, bu yıl yaylaya çıkmalarını engellemek için korucuların kendilerinden yaylaya çıkardıkları hayvanların sayısı kadar "ayak bastı" parası istediklerini belirtiyorlar.
Hayvancılık bitiyor
Bölgede çatışmaların azalmasından sonra yaşamın normale dönmesi çerçevesinde planlanan köye dönüş projesiyle birlikte yayla yasağının kaldırılması da önemli bir yer tutuyor. Çünkü, bölgenin en önemli gelir kaynakları arasında olan hayvancılık bitme noktasında ve yaylaya çıkamayan köylüler yasakla birlikte hayvancılıkla uğraşmayı da bırakmak zorunda kalıyorlar. Ayrıca bugüne kadar yasakçı uygulamaların hız kesmemesi ve her şeyin "izin" alınarak yapılması bölgedeki sorunlara yenilerinin ekleneceğini gösteriyor.
Iğdır, Ağrı ve Doğubeyazıt'ta, sabıkalı olduğu öne sürülerek yaylaya çıkmak isteyenlere yasak getirilmesi, çıkanlara ise yetkililer ve korucular tarafından keyfi engellemelerde bulunulması aslında yayla yasağının sadece sözde kaldırıldığını gösteren önemli örnekler. OHAL uygulaması ile birlikte yaylalara çıkışın sınırlandırılması yer yer kesin olarak yasaklanması, bu yıl kısmen de olsa kaldırılmıştı. Ancak, hem bu yeni uygulama hem de yasaklanan dönemde hayvanlarını ve yaylada işlerini görecek eşyalarını satan köylülerin eski ortamı bulamadıkları ortada. Ama, tüm olanaksızlıklara rağmen, ellerinde var olanlarla yaylaya çıkmak isteyenlerin önüne de başka engeller çıkarılınca, bölge halkı yine zor durumda kalıyor.
YAZARLAR
İhsan Çaralan
Bahçeli siyasete ayar çıtasını Erdoğan’ın en yakınına kadar çıkardı!
M. Sinan Birdal
Savaş: Öznel niyet ve nesnel çelişki
Koray R. Yılmaz
Ne “yoksul” bir “zenginlik”…
Turgay Olcayto
Sancılı düşünceler
Mustafa Yalçıner
Kapitalist kriz ve Türkiye…
Kamil Tekin Sürek
Şaşkın ördek
Alper Kaya
İki kupalı amatör
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
