Irak komşularını uyardı

Irak komşularını uyardı
ABD ve İngiltere'nin Irak'a yönelik emperyalist ambargoyu sertleştirme planının yarattığı tartışmalar sürüyor. Gelişmeler, yeni planın uygulamaya konması halinde Türkiye'nin de önemli kayıplara uğrayacağını gösteriyor. Irak'ın Birleşmiş Milletler'deki Daimi Temsilcisi Muhammed El-Duri, "akıllı yaptırımlar" adı verilen yeni planda ısrar edilmesi durumunda, Türkiye'nin de dahil olduğu komşularıyla bütün ilişkileri kesecekleri uyarısında bulundu.
El-Duri, Amerikan NBC televizyonuna verdiği demeçte, ABD ve İngiltere destekli BM tasarısına sert eleştiriler getirdi. El-Duri, "Tasarının uygulanmasında diğerlerine katılırlarsa, Türkiye ve Ürdün ile petrol alışverişini keseceğiz. Tasarının uygulanması halinde, komşularımızla bütün ilişkilerimizi keseceğiz" dedi.
Karar aşaması
BM Güvenlik Konseyi'nin, 3 Temmuz'a kadar, tasarıyı karara bağlaması bekleniyor. Irak, BM'nin, "gıda karşılığında petrol" programını bir ay daha uzatmasının ardından, günde 2.2 milyon varil olan petrol ihracını ay başında durdurmuştu.
El-Duri, "Biz bu plana karşıyız ve yaptırımların tamamen kaldırılmasında kararlıyız. Bunu bir bağımsızlık mücadelesi olarak görüyoruz. ABD ve İngiltere, Irak'ta, İkinci Dünya Savaşı öncesindeki manda dönemine dönmek istiyor. Yeni tasarı, Irak üzerindeki yaptırımları hafifletmeyecek, tersine ağırlaştıracak. Bu yüzden, gerekirse uzun süre, uluslararası piyasadan Irak petrolünü çekmeye hazırız" dedi.
'Saldırı bekliyoruz'
Muhammed El-Duri, "Bu duruma itirazımız süreceği için ABD'nin askeri karşılık vermesini bekliyoruz. Zaten çiçek bekleyecek halimiz yok. Irak ordusunu da buna hazırlıyoruz. Amerikalılara, bu bölgede hiçbir hakları olmadığına ilişkin mesaj vermek istiyoruz" diye konuştu.
Türkiye'den ses yok!
Ürdün, tasarının kabul edilmesi halinde, Ürdün ekonomisinin ciddi zarar göreceğini anlatarak, bu tasarının düşürülmesini isteyen bir mektubu, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a göndermişti. Irak basınında, Suriye'nin de aynı yönde BM'ye bir mektup gönderdiğine ilişkin haberler yer almıştı. Türk hükümeti, bu kritik konuda sessizliğini koruyor.
Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Faruk Loğoğlu, geçen hafta Bağdat'a giderek, Irak Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz ile görüşmüştü. Aziz, Türkiye'den, akıllı yaptırımlara destek vermemesini istemişti. Ancak, Başbakan Bülent Ecevit daha önce ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld ile yaptığı görüşmede, bu konuda kararlı bir tutum sergileyemedi. ABD de yeni durumdan doğacak zararların karşılanmasına yönelik somut bir öneride bulunmadı.
Soykırım suçlaması
Bu arada, BM'nin Irak'taki eski insani yardım koordinatörleri Dennis Halliday ve Hans von Sponeck, "soykırım ve insanlığa karşı suç" olarak nitelendirdikleri Irak'a yönelik yaptırımların sona erdirilmesini istediler. Halliday ile birlikte basın toplantısı düzenleyen Von Sponeck, "Ambargo, BM Şartı, İnsan Hakları Bildirgesi ve Cenevre Sözleşmesi ile uyuşmuyor" dedi. BM'nin sistematik olarak ABD ve İngiltere tarafından zayıflatıldığını vurgulayan Von Sponeck, "akıllı yaptırımlar" önerisini de eleştirerek, "Yalnızca, ekonomik yaptırımlar tamamen kaldırıldığı zaman, Iraklılar normal bir hayata dönme şansına sahip olacaklar" dedi.
Halliday de, BM'nin uluslararası yükümlülükler ve ahlaki çerçevede ambargoya son vermesi gerektiğini belirtti ve ambargonun sonuçlarının, BM'nin ortaya koyduğu "soykırım" tanımına uyduğunu söyledi.
Halliday ve Von Sponeck, yaptırımları protesto amacıyla BM'nin insani yardım koordinatörlüğü görevinden istifa etmişlerdi.
Kışkırtıcı bir 'haber'
Öte yandan, ABD'nin Irak'a yönelik bir provokasyon hazırlığında olduğuna dair ipuçları artıyor. New York Times gazetesi, 1990 yılından bu yana uygulanan ambargonun, Saddam yönetiminin silah ve askeri malzeme satın almasına engel olamadığını öne sürdü.
Gazete, bu yoldaki haberini, yeni dağıtılan ve BM denetleme komisyonu tarafından kaleme alınan yayınlanmamış raporları inceleyen iki ABD'li silah uzmanının bulgularına dayandırdı. Bu uzmanların Gary Milhollin ve Kelly Motz olduğunu açıklandı.
Gazeteye göre Irak, söz konusu silah ve malzemeyi Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinden temin etti. İddiaya göre bu ülkeler arasında Ukrayna, Beyaz Rusya ve Romanya da bulunuyor.
Amerikan gazetesi, geçmişte BM silah denetçilerinin, Irak'a silah satan ülkelerin isimlerini vermekten kaçındıklarını, çünkü bunlar arasında, Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisine sahip üyelerinden Rusya'daki bazı firmaların bulunduğundan şüphe edildiğini de yazdı. Gazetenin dayandığı raporun "Nükleer Silahların Kontrolü için Wisconsin Projesi" adlı kuruluş tarafından hazırlandığı belirtiliyor.
Raporun BM'nin Irak'a uygulanan ambargonun niteliğinin değişmesi konusunun tartışıldığı günlerde basına verilmesi dikkat çekti.