ABD'de Mavi Akım rahatsızlığı

ABD'de Mavi Akım rahatsızlığı
ABD'nin en etkin gazetelerinden New York Times, ağustos ayında yapımına başlanacak olan 3 milyar dolarlık Mavi Akım projesinin, "Amerikan hükümetinin, dünyanın en stratejik bölgelerinden birinde Rusya'nın etkisini azaltmayı hedefleyen çabalarını sonuçsuz bıraktığını" yazdı. Gazete, projenin gerçekleşme aşamasında bulunması nedeniyle, ANAP ve lideri Mesut Yılmaz'ı açık bir dille suçladı.
Rusya'ya bağımlılık
Gazeteye telefonla açıklamada bulunan Washington'daki Brookings Enstitüsü analistlerinden Fiona Hill, projenin "Rus hükümeti açısından büyük bir başarı olduğunu" söyledi.
Proje ile Türkiye'nin doğalgaz açısından Rusya'ya bağımlılığının yüzde 66'dan yüzde 80'e çıkacağını kaydeden gazete, "Amerikalı diplomatların başından beri projenin, Rusya'nın Türkiye üzerindeki stratejik etkisini artıracağı uyarısında bulunduklarına" dikkati çekti. Amerikan gazetesi, "Tüm bu uyarılara rağmen, güçlü bir grup Türk ve Rus politikacı ile işadamının çıkarlarının projeyi gerçekleştirme aşamasına getirdiğini" savundu. Gazete, Türkiye'nin bölgenin en büyük müşterisi olduğuna, üstelik borcunu nakitle ödeyen sayılı ülkelerden biri durumunda bulunduğuna dikkat çekti.
Stratejik konum hatırlatması
Kafkaslar'ın adeta "Pandora'nın kutusunu" andırdığını yazan Amerikan gazetesi, "bölgede İslamiyetin yükselişinden uyuşturucu kaçakçılığına, uluslararası terörizmden etnik gerginliklere kadar her türlü sorunun var olduğunun" altını çizdi. Douglas Frantz imzalı yazıda, bölgeyi kuşatan Çin, Rusya, Hindistan ve Pakistan'ın elinde nükleer silah bulunduğu ve Türkiye'nin, ekonomik kriz içinde bir NATO ülkesi olduğu da hatırlatıldı.
ABD'den gelmiyor mu?
"Enerji ihtiyacının yüzde 98'ini ithal eden Türkiye kadar pek az ulus enerji konusunda şantaja açıktır" yorumunda bulunan New York Times, bu şantajın sadece Rusya'dan geldiği ve ABD'den gelmeyeceği yönünde bir tutum sergiledi. Gazete, "Türkiye'nin gaz ihtiyacının üçte ikisinin Rusya'dan geldiğini ve talebin 2010 yılında bugünkünün dört katına çıkacağını" kaydetti.
ABD'nin, Türkiye'nin gaz ihtiyacını karşılamak üzere Türkmenistan'dan Türkiye'ye uzanacak bir gaz projesi önerdiği hatırlatılan yazıda, Rusya'nın buna karşı çıkarak Ankara'ya kadar uzanacak bir boru hattı önerisi getirdiği, Mavi Akım projesinin böylece ortaya çıktığı ve "projenin, iş dünyasıyla güçlü bağları bulunan ANAP tarafından desteklendiği" vurgulandı. Haberde, projenin 1997 yılında, o zaman Başbakan olan Mesut Yılmaz ve Rus Başbakan Viktor Çernomirdin tarafından törenle imzalandığı da kaydedildi.
Yılmaz'ın ısrarı
Haberde, Mesut Yılmaz'ın 1999 yılında hükümetten ayrıldıktan sonra Beyaz Saray'da Clinton yönetimi yetkilileriyle yemek yerken Amerikalıların kendisine "bu projeden hoşlanmadıklarını" açıkça ifade ettiklerini de yazan gazete, Yılmaz'ın buna karşılık "Ben bu projenin olmasını istiyorum" dediğini ve bir hafta sonra Moskova'ya giderek projenin gerçekleşeceği konusunda güvence verdiği belirtildi. Gazete, adı verilmeyen bir Türk diplomatın, "Ordu ve Dışişleri, Rus gazına bağımlılığın artırılması konusunda çekincelere sahipti. Ama Yılmaz dinlemedi" sözlerine yer verdi.
Haberde, Türk basınında Yılmaz'ın Moskova gezisiyle ilgili eleştirilerin yer alması üzerine Mesut Yılmaz'ın, parti üyelerine, Moskova'da resmi teması olmadığını, çünkü o tarihte hükümette bulunmadığını söylediği de vurgulandı.
Türkmen gazı öldü
"Sanayi çevrelerine göre, Türkiye'ye gelecek Türkmen gazı projesinin öldüğünü" belirten gazete, son gelişmeden sonra Türkmenistan'ın da gazını Rusya'ya satacağını, böylece Moskova'nın bölgedeki enerji kaynakları üzerindeki kontrolünün artacağını vurguladı. Amerikalı diplomatlar, Türkmen boru hattının "aldığı çok sayıda yaradan ötürü öldüğünü" belirttiler. Rusya ve İran, Hazar Denizi kaynaklarının paylaşımı konusunda ABD'ye boyun eğmeyince, Türkmen hattının geleceği karardı. Bu dönemde Türkmen lider Saparmurat Niyazov, Mavi Akım nedeniyle Türkiye'ye sert suçlamalarda bulunmuştu.
Beyaz Enerji değinmesi
Merkezi Washington'da bulunan Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi (CSIS)'nden Zeyno Baran da, Rusya'nın Mavi Akım'ı kullanarak, Türkmen ve Kazak doğalgazını Türkiye ve Güney Avrupa'ya satacağı görüşünde. Baran, "Rus politikası, Hazar'dan başlayan nakliye ağları üzerindeki denetimini korumak ve artırmak" diye konuştu. Buna rağmen, Türkiye'nin mart ayında Azerbaycan'daki yeni bir yataktan gaz alma kararının, ABD'yi memnun ettiği belirtiliyor.
New York Times, Mavi Akım kapsamında, Sadettin Tantan'ın İçişleri Bakanlığı'ndan alınmasıyla sekteye uğrayan enerji yolsuzluğu soruşturmalarına da değindi. Gazete, "Yılmaz'ın partisine yakın müteahhitlere, avans olarak 52 milyon dolar ödenmiş" diye yazdı.