23 Mayıs 2001 21:00
'Akıllı yaptırım' baskısı
İngiltere, Irak'ın içinde bulunduğu ekonomik cendereyi daraltacak yeni yaptırımlara ilişkin tasarıyı BM Güvenlik Konseyi'ne sundu. Rusya, karşı girişimlerde bulunuyor.
'Akıllı yaptırım' baskısı
Irak'a Körfez Savaşı'ndan bu yana uygulanan ambargoyu "sivil amaçlı mallar için kaldırmak" amacıyla hazırlandığı öne sürülen İngiliz karar tasarısı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyelerine dağıtıldı. Irak'ın komşularıyla ticareti engellemeyi amaçlayan tasarı, ambargodan en çok mali zarar gören bölge ülkelerinden Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor. Bu yeni uygulamalar, Irak'a yönelik ambargoyu fiilen delen Arap ve Avrupa ülkelerine karşı bir ABD ve İngiliz hamlesi niteliğinde.
Yeni tasarı, Irak'ın Suriye, Ürdün ve Türkiye'ye günde 150 bin varil petrol satmasına izin veriyor. Ancak ABD, Irak'ın halen Türkiye ve Suriye'ye günde 250 bin varil, Ürdün'e ise 100 bin varil petrol sattığını öne sürüyor. Tasarıda, satılacak petrolün parasının BM denetimindeki emanet hesabına yatırılması şartı da yer alıyor. Bu da Irak'ın tüm gelirlerine BM'ye olan borçları kapsamında el konması anlamına geliyor.
Irak endişeli
Irak ise bu durumda petrol satışına bütünüyle son vermeye kararlı görünüyor. ABD, buna karşı gelişebilecek tepkileri önlemek amacıyla, zarar görecek ülkelere tazminat verileceğini ima etmişti. Ancak tazminat konusu İngiltere tarafından hazırlanan tasarıda yer almadı.
Bağdat yönetimi, "akıllı yaptırımlar" olarak adlandırılan hükümleri içeren karar tasarısının Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilmesi durumunda, gıda karşılığı petrol uygulamasından vazgeçeceğini de açıkladı.
Zararlar Irak'tan
Güvenlik Konseyi'ne sunulan tasarı ayrıca, Irak'ın komşularının, sınırları daha sıkı biçimde denetleyecek mekanizmalar oluşturmalarını öngörüyor. Bu mekanizmaların kurulması için gerekli fonlar ise yine Irak'ın sattığı petrolün gelirinden düşülecek. Tasarı, ilk bakışta Irak'a, istediği her şeyi ithal etme imkânı tanıyor gibi görünüyor. Ancak kapsamları açıklanmayan ve "çifte amaçlı" malların yasaklanmasını öngören madde, ambargonun keyfi uygulamalarla süreceğine dair bir kanıt. Ayrıca telekomünikasyon sistemleri ve güçlü bilgisayarların ülkeye girişi de "askeri" gerekçelerle engelleniyor. Tasarının 31 Mayıs'a kadar Güvenlik Konseyi'nde oylanması gerekiyor.
Rusya'dan tepki
Rusya, tasarıda yer alan maddelere itirazda bulunarak, kendi hazırladığı bir başka tasarıyı Konsey üyelerine dağıttı. Rusya Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sergey Lavrov, konuyla ilgili görüşlerini açıklarken, gıda karşılığı petrol uygulamasının bu kez de herhangi bir değişiklik yapılmadan 6 ay süreyle uzatılmasını ve bu sürede İngiliz tasarısında yer alan hükümlerin tartışmaya açılmasını önerdi. Gıda karşılığı petrol uygulamasının 9. dönemi, 4 Haziran'da sona erecek. Uygulamanın sürdürülebilmesi için Konsey'in bu tarihten önce uzatma kararı alması gerekiyor.
Irak'a Körfez Savaşı'ndan bu yana uygulanan ambargoyu "sivil amaçlı mallar için kaldırmak" amacıyla hazırlandığı öne sürülen İngiliz karar tasarısı, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyelerine dağıtıldı. Irak'ın komşularıyla ticareti engellemeyi amaçlayan tasarı, ambargodan en çok mali zarar gören bölge ülkelerinden Türkiye'yi de yakından ilgilendiriyor. Bu yeni uygulamalar, Irak'a yönelik ambargoyu fiilen delen Arap ve Avrupa ülkelerine karşı bir ABD ve İngiliz hamlesi niteliğinde.
Yeni tasarı, Irak'ın Suriye, Ürdün ve Türkiye'ye günde 150 bin varil petrol satmasına izin veriyor. Ancak ABD, Irak'ın halen Türkiye ve Suriye'ye günde 250 bin varil, Ürdün'e ise 100 bin varil petrol sattığını öne sürüyor. Tasarıda, satılacak petrolün parasının BM denetimindeki emanet hesabına yatırılması şartı da yer alıyor. Bu da Irak'ın tüm gelirlerine BM'ye olan borçları kapsamında el konması anlamına geliyor.
Irak endişeli
Irak ise bu durumda petrol satışına bütünüyle son vermeye kararlı görünüyor. ABD, buna karşı gelişebilecek tepkileri önlemek amacıyla, zarar görecek ülkelere tazminat verileceğini ima etmişti. Ancak tazminat konusu İngiltere tarafından hazırlanan tasarıda yer almadı.
Bağdat yönetimi, "akıllı yaptırımlar" olarak adlandırılan hükümleri içeren karar tasarısının Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilmesi durumunda, gıda karşılığı petrol uygulamasından vazgeçeceğini de açıkladı.
Zararlar Irak'tan
Güvenlik Konseyi'ne sunulan tasarı ayrıca, Irak'ın komşularının, sınırları daha sıkı biçimde denetleyecek mekanizmalar oluşturmalarını öngörüyor. Bu mekanizmaların kurulması için gerekli fonlar ise yine Irak'ın sattığı petrolün gelirinden düşülecek. Tasarı, ilk bakışta Irak'a, istediği her şeyi ithal etme imkânı tanıyor gibi görünüyor. Ancak kapsamları açıklanmayan ve "çifte amaçlı" malların yasaklanmasını öngören madde, ambargonun keyfi uygulamalarla süreceğine dair bir kanıt. Ayrıca telekomünikasyon sistemleri ve güçlü bilgisayarların ülkeye girişi de "askeri" gerekçelerle engelleniyor. Tasarının 31 Mayıs'a kadar Güvenlik Konseyi'nde oylanması gerekiyor.
Rusya'dan tepki
Rusya, tasarıda yer alan maddelere itirazda bulunarak, kendi hazırladığı bir başka tasarıyı Konsey üyelerine dağıttı. Rusya Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sergey Lavrov, konuyla ilgili görüşlerini açıklarken, gıda karşılığı petrol uygulamasının bu kez de herhangi bir değişiklik yapılmadan 6 ay süreyle uzatılmasını ve bu sürede İngiliz tasarısında yer alan hükümlerin tartışmaya açılmasını önerdi. Gıda karşılığı petrol uygulamasının 9. dönemi, 4 Haziran'da sona erecek. Uygulamanın sürdürülebilmesi için Konsey'in bu tarihten önce uzatma kararı alması gerekiyor.
YAZARLAR
Mustafa Yalçıner
İsrail-İran güç gösterisi nereye varacak?
Nuray Sancar
Vatan millet ıstakoz
Bülent Falakaoğlu
Istakozun faturası!
Ahmet Yaşaroğlu
Çocuklar ve gençler kime emanet?
Adnan Gümüş
Köy Enstitüsü farkı, şehre ve geleneğe uymazlığı: Hümanist, yararcı, bütüncül köy rehberi
Yücel Özdemir
AB, İran’a karşı Türkiye’ye rol verme peşinde
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
