Yerleşimler dursun

Yerleşimler dursun
ABD idaresinde hazırlanan ve Ortadoğu'daki "çatışmaları" inceleyen Mitchell Komisyonu'nun hazırladığı rapor açıklandı. Rapor, Filistin ve İsrail taraflarınca farklı yorumlanırken, ABD bölgedeki doğrudan etkisini artıracağı sinyalleri verdi. ABD, raporun açıklanmasının hemen ardından İsrail ile Filistin arasında hemen, "önşartsız" olarak şiddete son verilmesi çağrısında bulundu. Raporla ilgili bir basın toplantısı düzenleyen ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, raporda öngörüldüğü gibi, taraflar arasında hemen şiddetin sona erdirilmesini talep etti. ABD yönetiminden yapılan diğer açıklamalarda da bu ülkenin bölgede daha etkili olacağı açık bir dille ifade edildi. ABD Başkanı George W. Bush, iktidara geldikten sonra Ortadoğu konusu ile daha dolaylı bir tarzda ilgileneceklerini söylemişti.
Rapor
İçeriği daha önce büyük oranda basına sızan raporda, "çatışmaların derhal durdurulması,güven artırıcı önlemlerin uygulanması, geçen eylülde başlayan ve çatışmalara yol açan anlaşmazlıkların çözümü için görüşmelerin yeniden başlaması" tavsiye edildi. Raporda, iki tarafa da, şiddetin önlenmesi ve "terörizmle mücadele" için İsrail hükümeti ile Filistin Özerk Yönetimi arasındaki güvenlik işbirliğinin yeniden başlaması salık verildi. Raporun en çok tartışma yaratan yönü, Yahudi yerleşimlerinin dondurulmasını önermesi. Rapor ayrıca, İsrail ordusunun silahsız göstericilere karşı öldürücü silah kullanmamasını ve Filistinlilerin "teröristleri" hapsetmesini istedi. Komisyon Başkanı ABD'li eski Senatör George J. Mitchell, yaptığı açıklamada, "İsrail ve Filistinliler kararlı ve acil tedbirler almadıkları takdirde, olaylar daha da vahim bir hal alacaktır" dedi. Komisyon, İsrail hükümetinin el koyduğu vergi gelirlerini Filistin yönetimine devretmesini ve Filistinlilerin İsrail topraklarındaki işlerine dönmelerine izin vermesini de önerdi. Şaron'un 28 Eylül 2000 tarihinde Haremüşşerif'i ziyaretinin şiddet olaylarının başlamasına yol açtığı görüşünün geçersiz olduğunu savunan raporda, yine de bu ziyaretin "zamansız ve tahrik edici görüldüğü" kaydedildi. Raporda, "Biz bir mahkeme değiliz. Kişilerin ya da tarafların suçluluğunu ya da suçsuzluğunu saptamıyoruz" dendi.
Komisyon Başkanı Mitchell ile üyelerden Warren B. Rudman, raporu duyurmak amacıyla Washington Post gazetesine yolladıkları açık mektuplarında, "Siyasi yöneticilerin kararlı davranma vakti gelmiştir" dediler. Mektupta Filistin lideri Yaser Arafat'ın "terörizmin kınanması gereken kabul edilemez bir şey olduğunu açıkça belirtmesi gerektiği" savunuldu.
Filistin'den destek
Filistinli yöneticilerin, Ortadoğu Komisyonu'nun önerilerine destek verdikleri bildirildi. Filistin yönetiminden bir yetkili, Filistinli yöneticilerin Komisyon'un önerilerine desteklerini ifade ettiklerini belirterek, "Filistin yönetimi, raporun ilk sırada Yahudi yerleşiminin dondurulması ve Filistinlilere karşı şiddetin durdurulması önerilerini memnuniyetle karşılamaktadır" dedi. Filistinli yetkili, raporun uygulanma biçimini görüşmek üzere bir zirve toplantısının yapılmasının gerekli olduğunu da sözlerine ekledi.
İsrail yine çekince koydu
Rusya'yı ziyaret eden İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres de, komisyon raporu hakkında olumlu konuşurken, Yahudi yerleşiminin dondurulması konusuna olumsuz yaklaştı. "Komisyon raporu herkes tarafından onaylanıyor, diyaloğun yeniden başlamasını sağlaması bekleniyor" diye konuşan Peres, buna karşın, Yahudi yerleşimciliği konusunda, "Topraktan vazgeçseniz bile, karşılığında barış sağlanacağı konusunda hiçbir güvenceniz olmaz, toprak ebedi, ancak barış istikrarlı değildir" dedi.
AB kınadı
AB üyesi ülkeler de, İsrail'in "işgal topraklarında sürekli Yahudi yerleşim birimi kurmasını" ve "Filistinlilere karşı aşırı güç kullanmasını" kınadıklarını bildirdiler. Dönem Başkanı İsveç tarafından 15 üye ülke adına hazırlanan ve Brüksel'deki AB-İsrail İşbirliği Anlaşması'nı İzleme Komitesi toplantısı öncesinde, İsrail heyetine hitaben okunan bildiride, "Yerleşim birimlerinin uluslararası hukuka aykırı ve barışın önünde büyük bir engel olduğu" belirtildi. Bildirinin okunmasının ardından soğuk rüzgârlar eserken, İsrail Dışişleri Bakanlığı'ndan üst düzey yetkili Ehud Gol başkanlığındaki İsrail heyeti de, AB'nin "dengeli bir yaklaşım benimsememesi ve İsrail'in güvenlik kaygılarını göz önüne almaması durumunda, bölgede siyasi bir rol oynayamayacağını" bildirdi. AB Komisyonu'nun Dışilişkilerden Sorumlu Üyesi Chris Patten da, İsrail ve Filistinli yöneticileri "derhal ve şartsız şiddeti kınamaya ve görüşmeler yeniden başlamaya" çağırdı. Patten, Ortadoğu Araştırma Komsiyonu'nun raporuna kuvvetle destek verdiğini bildirdi.
Annan'dan çağrı
BM Genel Sekreteri Kofi Annan da, raporda yer alan hususların uygulanması halinde, Ortadoğu'da bir ateşkes sağlanması şansı bulunduğunu söyledi.
Komisyonda, eski Cumhurbaşkanı Demirel, Avrupa Birliği Dışilişkiler Temsilcisi Javier Solana, Amerikalı eski Senatör Warren Rudman ve Norveç Dışişleri Bakanı Thorbjoern Jagland bulunuyor. İsrail yönetimi, komisyonun çalışmalarını engellemek için açık bir çaba sergilemişti.