Yarım milyon köle!

Yarım milyon köle!
Dünyanın en büyük spor giyim tekellerinden Nike'nin, tüm dünyadaki 500 bin çalışanını ağır koşullar, örgütsüzlük, sefalet ücretleri, taciz ve gözdağına mahkûm ettiği açıklandı.
Merkezi ABD'nin San Fransisco kentinde bulunan Küresel Değişim adlı örgüt tarafından yayınlanan raporda, Nike işçilerinin içinde bulunduğu ağır koşullar gözler önüne serildi.
Raporda, Nike işçilerinin aşırı çalıştırıldığı, buna karşılık çok düşük ücretler aldığı ifade edildi. Birçok ülkeden bulgu ve tanıklıklarla dolu olan rapor, emek sömürüsü nedeniyle birçok kitle örgütü tarafından protesto edilen Nike'nin durumunu daha da zorlaştıracak.
Kampanyanın geçmişi
Nike, ilk kez 1996'da, Pakistan'daki bir fabrikasında çalıştırılan çocukların fotoğrafları dünya basınında yer aldığında köşeye sıkışmıştı. Ardından, şirketin Vietnam'daki taşeronlarından birinin, yasal seviyenin 177 kat üzerinde zehirli gaza maruz kaldığı ortaya çıkmıştı. Şirket aleyhinde başlayan kampanyanın dev bir tüketici boykotuna dönüşmesi üzerine, Nike Genel Müdürü Phil Knight, üç yıl önce basının karşısına çıkarak itiraflarda bulunmuş ve "çalışanların durumunu kesin olarak düzelteceklerini" vaat etmişti.
Üç yıl sonra durum aynı
Ancak aradan üç yıl geçtikten sonra, Nike fabrikalarındaki durumda "pek az değişiklik" görüldüğü ifade ediliyor. Küresel Değişim raporunda, "Evet, şirket eğitim programını genişletti. Ama fabrikalarda verilen ücret o kadar düşük ki, işçilerin büyük bölümü, derslere girmek için fazla mesaiden vazgeçmeyi göze alamıyor" denildi.
Örgütün yöneticilerinden Leyla Salazar, "Son üç yıl içinde Nike, bu soruna bir halkla ilişkiler meselesi olarak bakmayı tercih etti" diye konuştu. Salazar, birçok Nike fabrikasında işçilerin haftada 70 saat çalıştırıldığını, diğer işçilerin yanında aşağılandığını, fazla mesaiye kalmamaları durumunda işten atılmakla tehdit edildiklerini kaydetti. Şirket patronu Knight ise, suçlamaları reddetti. Knight, Nike'nin, "işçilere adil davranılması için birçok şirketten çok daha fazlasını yaptığını" öne sürdü.
Kampanya hız kazanacak
Nike aleyhine yürütülen tüketici kampanyası da, gerçeklerin bir kez daha ortaya çıkmasıyla birlikte, hız kazanacak.
55 ülkede fabrikaları bulunan ve sendikasız işçi çalıştırmak için taşeronları tercih eden Nike'nin satışları, 1999 yılında yüzde 8 oranında düştü. 2000 yılında ise satışlar, 1999'a oranla sadece yüzde 2.5'luk bir artış gösterdi. Şirket hisseleri ise yüzde 15 değer yitirdi.