Yoksul ülkeler eşit hak istiyor

Yoksul ülkeler eşit hak istiyor
Belçika'nın Brüksel kentinde Birleşmiş Milletler tarafından düzenlenen, "En Az Gelişmiş Ülkeler Konferansı"nda yoksul ülkelerin dünya devleri ile aynı ticari haklara sahip olma talebi gündeme geldi. 49 yoksul ülkenin liderlerini biraraya getiren konferansın açılış konuşmasını yapan BM Genel Sekreteri Kofi Annan, AIDS hastalığının yoksul ülkelerde yol açtığı yıkımı anlattı.
Annan'dan destek
Annan, "Pek çokları için yaşam açlığa, kötü beslenmeye, kirletilmiş içme suyuna, bulaşıcı hastalıklara, cehalete, baskıya ve vahşi çatışmalara karşı verilen sürekli bir mücadele" diye konuştu. "Az gelişmiş ülke" sayısı, BM'nin 20 yıl önce bu tanımı ilk kez kullanmasından bu yana iki kat arttı. Bu ülkelerin önemli bir kısmı Afrika kıtasında. Afrika'da milyonlarca insan günde 1 doların altında bir parayla geçinmek durumunda. Her altı çocuktan biri 5 yaşına ulaşamıyor. Annan, Avrupa'nın bu ülkelere tarımda gereksiz sağlık standartları uygulayarak her yıl 670 milyon dolar zarar ettirdiğini anlattı ve bu yaptırımların Uluslararası Sağlık Örgütü (WHO) standartlarından çok daha katı olduğunu belirtti. Bu standarların her iki yılda, tek bir Avrupalı'nın yaşamının kurtulmasını sağlayabileceğini söyleyen Kofi Annan, ancak bunun da çok sayıda Afrikalı'nın yaşamına mal olduğunu ifade etti. BM Genel Sekreteri, bu nedenlerle yoksul ülkelere eşit ticaret hakkı tanınması gerektiğinin altını çizdi.
Demokrasi maşası
Yine de bu yıl üçüncüsü düzenlenen konferansın ana gündemlerinin, ticaret hakkı ve Afrika ülkelerine yapılacak yardımlar değil, "yolsuzluk mücadele ve demokrasi" olacağı belirtiliyor. Avrupa ve ABD, "demokrasi" kavramını pek çok Afrika ülkesine yaptırım uygulamanın aracı olarak kullanıyor.
Konferanslar başarısız
Dünyanın en yoksul ülkelerini temsilen konuşan Tanzanya Devlet Başkanı Benjamin Mkapa, BM'in bu konudaki ilk konferansının 20 yıl, ikincisinin 11 yıl önce düzenlendiğini, üçüncüsünün toplanmasının ise başarısızlık belirtisi olduğunu söyleyerek soğuk duş etkisi yarattı. Mkapa, bu konferanslarda, en az gelişmiş ülkelerin özel kalkınma ihtiyaçları konusundaki beklentilerinin karşılanmadığından şikayetçi oldu.
Oxfam'dan çarpıcı rapor
İnsan hakları örgütü Oxfam da konferans için hazırladığı 27 sayfalık raporda, yoksul ülkelere uygulanan ticari kısıtlamaların yol açtığı zararın yılda 2.5 milyar doları bulduğunu belirtti. "Hileli Ticaret ve Biraz Yardım: Zengin Ülkeler Az Gelişmiş Ülkelerin Yoksul Kalmasını Nasıl Sağlıyor" başlıklı rapor, "kuzey" ülkelerinin yoksul ülkelere yardım, ticaret ve borç indirimi konularında, nasıl boş vaatler verdiğini gösteriyor. Raporda, yoksul ülkelerin içinde bulundukları durumdan kurtulma çabalarının "sistematik bir şekilde baltalandığı" ifade ediliyor.
Bangladeş örneği
Oxfam Siyasi Danışmanı Kevin Watkins, "Ticarette, endüstrileşmiş ülkeler, maskeli otoyol soygunculuğu yapıyorlar" dedi. Bangladeş, ABD'den her gün için aldığı bir dolarlık yardıma karşılık olarak yedi dolar yitiriyor. Kanada ise yine Bangladeş'e yaptığı yardımın 5 katını haksız ticaret sayesinde geri alıyor. Bu nedenle ABD ve Kanada, raporda "en suçlu ülkeler" olarak tanımlanıyor. Kevin Watkins, ABD'nin dış yardımları ile ticaret bariyerleri sayesinde kazandığı paranın denk olduğu fikrinde. Kanada'nın koyduğu engeller nedeniyle yoksul ülkeler yılda 1.6 milyar dolar kaybediyor. Bu rakam da Kanada'nın dış yardım bütçesinin beş katı. Bangladeş'in Japonya'nın uyguladığı kotalardan dolayı uğradığı zarar, bu ülkenin yaptığı yardımların iki katı. Yoksul ülkelere yapılan ekonomik yardımlar, 1970'ten bu yana en düşük seviyeye ulaşmış durumda. Bu ülkelere uygulanan gümrük vergileri ise "gelişmiş" ülkelere uygulananın ortalama üç katı.
Watkins, bu ortalamaların bazı sektörlerdeki rekor gümrük vergilerini de muğlaklaştırdığını söyledi. Avrupa bazı tarım ürünlerine yüzde 300 gümrük vergisi uyguluyor. ABD yerfıstığına yüzde 100 vergi uyguluyor.
Oxfam icra direktörü John Sayer de, hükümetlerin boş vaatlerini eleştirip, "Sözler gerçek değişime dönüştürülmezse, bu tür toplantılara daha az sayıda sivil toplum örgütü katılır" dedi.
IMF ve DB eleştirisi
Rapor, IMF ve Dünya Bankası programları kapsamında tarıma uygulanan yaptırımların kaldırılmasını, borç indiriminin uygulanmasını istiyor.