14 Mayıs 2001 21:00

Avukatlara F tipi soruşturması

Edirne Cumhuriyet Başsavcılığı, Edirne F Tipi'nde taciz boyutuna varan üst aramalarına karşı çıkan avukatlar hakkında soruşturma başlattı.

Paylaş

Avukatlara F tipi soruşturması
Jülide Kalıç
F tipi cezaevlerine giriş çıkışlarda onur kırıcı, aşağılayıcı ve taciz boyutuna varan üst aramalarına maruz kalan baro avukatları hakkında, bu uygulamalara karşı çıkmaları gerekçe gösterilerek soruşturma açıldı. F tipi ve diğer cezaevlerinin bulunduğu illerdeki cumhuriyet savcılıkları, kendi açtıkları soruşturmalarla yetinmeyerek, bir de İstanbul Barosu'ndan üst aramalarına karşı çıkan avukatlar hakkında disiplin soruşturması açmasını istediler.
Edirne Cumhuriyet Başsavcılığı, Edirne F tipi Cezaevi'nde bulunan müvekkilleriyle görüşmek isterken, inanılmaz muamelelerle karşılaşan avukatlar Sevim Akat, Gül Altay, Fatma Gül Yolcu ve Mihriban Kırdök hakkında, "devlet memuruna hakaret" ettikleri iddiasıyla soruşturma başlattı. Edirne F Tipi Cezaevi'ndeki iki bayan gardiyan ve cezaevi müdürünün hazırladığı tutanağın ardından başlatılan soruşturma dahilinde Akat, Altay, Yolcu ve Kırdök, 21 Mayıs 2001 tarihinde Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı'na giderek ifade verecek.
Tacize varan arama
Avukatlar hakkında soruşturma açılmasına kadar varan olaylar şöyle gelişir:
İstanbul Barosu'na kayıtlı avukatlar, Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan ve avukatların cezaevlerine giriş ve çıkışlarıyla ilgili ağır düzenlemeler içeren Üçlü Protokol'e rağmen, 19 Aralık operasyonunun yarattığı endişeleri gidermek ve müvekkillerine hukuki yardımda bulunmak üzere 25 Aralık tarihinden itibaren cezaevlerine gitmeye başlarlar. Ancak, cezaevine giriş ve çıkışlarda aşağılayıcı ve onurlarını ayaklar altına alıcı davranışlarla karşılaşırlar. Edirne F Tipi Cezaevi'ne 22 Ocak 2001 tarihinde müvekkilleriyle görüşmeye giden Sevim Akat, Gül Altay, Fatma Gül Yolcu ve Mihriban Kırdök'ten aramalar sırasında iç çamaşırlarını dahi çıkarmaları istenir.
Cezaevi yönetiminin bu tutumu karşısında şaşkına dönen avukatlar, yaşadıklarını anlattılar: "Regl olmamız nedeniyle iç çamaşırlarımızın altı da kontrol edilmek istendi. Buna izin vermediğimiz için tartışma çıktı. Müdür ile görüşmek istediğimizi söyledik. Bunun üzerine gelen müdür ısrarla aramanın elle yapılacağını, bu arama yapılmadan görüşe giremeyeceğimizi belirtti. Biz de elle aramaya karşı çıkmadığımızı, ancak özel durum nedeniyle yapılmak istenen uygulamaya onur kırıcı olması nedeniyle izin vermeyeceğimizi söyledik. Bu arada orada bulunan jandarma, duruma müdahale edip müdüre bağırarak, 'Bunları içeri alma, arama yapılmasına izin vermiyorlar, hep bunlar yüzünden cezaevlerinde olaylar oluyor, bombalar ve silahlar içeriye sokuluyor' deyince müdür de 'Sizi içeri almıyorum, ya aramayı bu şekilde kabul edersiniz ya da çekip gidersiniz' deyip yanımızdan ayrıldı. Bir süre sonra albay geldi. Biz bu arada birinci ve ikinci müdür olduğunu düşündüğümüz, tüm ısrarlarımıza karşın isimlerini ve sıfatlarını öğrenemediğimiz kişiler ile konuşuyorduk. Ancak bu şahıslar çözümleyici olmak yerine avukatları müvekkilleri ile özdeşleştirerek suçlayıcı ve tehditkâr tarzda konuşmalar yaptılar. Albay ise tartışmalara katılarak 'nizam ve intizam ile hareket ettiğimizi, hukukun ise nizam ve intizam kabul etmeyeceğini, kendisinin de arandığını, neden itiraz ettiğimizi, aramayı yapanların da bayan olduğunu, burada bu konunun açıklanmasından utanmamız gerektiğini söyledi."
Evrensel ilkelere aykırı
Söz konusu aşağılayıcı davranışlara maruz kalan avukatlar, idarenin olumsuz tutumu nedeniyle iç çamaşırlarını çıkarmayı ve cinsel organlarına kadar aranmayı kabul etmedikleri için müvekkilleriyle görüşemeden geri dönmek zorunda kaldılar. Cezaevi yönetimi, avukatların neden görüşe alınmadığına ilişkin yazılı bir belge vermeyi ise reddetti.
F tipi cezaevlerinde avukatların maruz kaldığı bu uygulamalar, "Avukatların Rolüne İlişkin Birleşmiş Milletler Temel İlkeleri"nin 16. maddesinde yer alan "Hükümetler, avukatların hiçbir yıldırma, engelleme, taciz ya da uygunsuz bir müdahaleyle karşılaşmadan her türlü mesleki faaliyeti yerine getirmelerini sağlar" ilkesine de ters düşüyor. Uygulama, özellikle kadın avukatların insanlık onurunu ayaklar altına alan, aşağılayıcı bir sürece dönüştürülürken, üst aramaları da yetkisiz kişilerce yapılmak isteniyor.
Üçlü Protokol'ü de aşıyor
Konuya ilişkin olarak görüşlerine başvurduğumuz İstanbul Barosu Genel Sekreteri Ali Saydı, üst aramaları sırasında onur kırıcı uygumalara maruz kalan ve haklı olarak üst aramalarına izin vermeyen avukatlar hakkında soruşturma açılmasına tepki gösterdi. F tipi cezaevlerinde avukatların maruz kaldığı uygulamaları, "Üçlü Protokol'ü bile aşan uygulamalar" olarak değerlendiren Saydı, son bir yıl içinde bu tür uygulamaların sıklıkla yaşandığını ifade etti. İstanbul Barosu'nun, haksız uygulamara maruz kalan ve haklı olarak karşı duran meslektaşları hakkında bir disiplin soruşturması açmaya gerek duymadığını kaydeden Saydı, avukatların maruz kaldığı uygulamalar hakkında cezaevi personeli hakkında suç duyurusunda bulunduklarını, ancak cezaevi idaresi ve sorumlular hakkında soruşturma dahi açılmasına gerek görülmediğini bildirdi. src=/resim/b1.gif width=5>