Bir KİT böyle çökertiliyor

Bir KİT böyle çökertiliyor
Muzaffer Özkurt
Türkiye'de tek üre üreten fabrika olan İGSAŞ'ın, özelleştirme kapsamına alındığı günden bu yana üretimi engelleniyor. Üretiminin ana maddesi olan doğalgaz verilmeyen fabrika, yıllarca rekorlar kırarken geçtiğimiz yıl zarar ettirildi. Doğalgazın verilmeme sebebi olarak da "Kışın doğalgaz sıkıntısı yaşanıyor" gösteriliyor. Üre üretimi durdurulan İGSAŞ, şu anda aracı firmalar vasıtasıyla Rusya'dan aldığı üreyi paketleyip satıyor. İGSAŞ yıllık 560 bin ton üre ile Türkiye'de kullanılan ürenin yüzde 60'ını üretiyor. İGSAŞ bunun dışında doğalgazdan elde ettiği amonyak fazlası ile halen ürettiği kompose gübre de satıyor. Özelleştirme ihalesi önce 30 milyon dolara modernizasyonu yapılan fabrika, daha az enerji ile daha fazla üretim yapabilir hale getirildiği halde, doğalgaz verilmediği için üretim yaptırılmıyor.
Fabrikada 711 çalışan bulunuyor. Bunların 373'ü sendikalı işçi, 60'ı güvenlik, 196'sı müteahhit işçi ve geri kalanı da kapsam dışı. Fabrika özelleştirme kapsamına alındığından bu yana işçi alımı yapılmıyor. Sektörde bir elemanın yetişmesi 15 yıl alırken, emekli olanların yerine işçi alınmadığı gibi, kapsam dışı çalışanlar da özelleştirme idaresinin isteği ile Sağlık Bakanlığı gibi başka bölümlere yatay geçiş yapıyor.
Şu an gübreyi aracı firmalar yolu ile Rusya'dan alıp paketleyerek sattıklarını belirten fabrikanın işyeri temsilcisi Yener Ayaş, doğalgazın kendilerine 125 dolardan verilmesi halinde ithalin altında maliyetle üre üretilebileceğini belirtti. Üre ithalatının 4-5 firmanın elinde olduğunu söyleyen Ayaş, İGSAŞ'ın çalışmasının bu ithalatçı firmaların işine gelmediğine ve bu yüzden üretimin durdurulduğuna dikkat çekti.
BOTAŞ doğalgaz vermiyor
Deprem öncesi bakım ve doğalgaz nedeniyle üretimin durduğu dönemlerin olduğunu ifade eden Ayaş, "Ecevit'in azınlık hükümeti ile görüşmeler yapıldı. 144 dolardan doğalgaz teklif ediliyordu. Bunun maliyetinin yüksek olduğu söyleniyordu. O dönemde de sözleşmelerimiz vardı ve sözleşme masasına ilk oturduğumuzda ücretleri değil, İGSAŞ'ı nasıl çalıştıracağımızı tartıştık. Ve BOTAŞ'la 95.35 cente anlaşıldı. Depreme kadar bu fiyatla çalıştık. Depremde fabrika durdu. Üretim alanında ufak tefek hasar oldu. Abartılacak hasar yoktu. Paketleme, idari bina, sosyal tesislerde bulunan lojmanlar hasar gördü. Ve bunlar kısa sürede giderildi. Ancak depremden sonra sadece 3 ay üretim yaptık" dedi.
'36 saatte üretime geçeriz'
İşyeri temsilcisi Mürsel Kurt ise, fabrikanın modernizasyonu ve çalışması hakkında bilgi verdi: "Ana madde amonyak ve bu doğalgazdan elde ediliyor. Bunun için üreyi paketleyip satmak şeklinde çalışıyoruz aylardır. Modernizasyonumuz az enerji ile daha fazla amonyak ve üre için yapıldı ve bunun için 30 milyon dolarlık bir yatırım yapıldı. Bizim üretimimiz dünya çapında bir rekordur aynı zamanda. Sistemimiz basit bir fabrika değil, rafineri teknolojisidir. Sadece gübre değil yapılan. Doğalgaz alınıyor, su ve havadan azot alınıyor ve yüzde 46 azotlu gübrenin paket bölümüne aktığını görüyoruz. 30 milyon dolarlık bir yatırımdan sonra şirketimizin değeri 55.3 milyon dolardan satılmak istendi. 100 bin ton stokumuz var ve 15 milyon dolarlık yedek parça depomuz vardı. İskenderun ve Adana'daki depolarımız, lojmanları ve fabrika sahaları ile beraber 500 milyonluk ederi olan şirket 55.3'e satılmak istendi."
Kamu kurumu olduğu için doğalgazın vadeli olarak İGSAŞ'a verilmesi gerektiğini dile getiren Kurt, "Eğer gerekli doğalgaz verilirse, fabrikamız 36 saat içinde ihtiyacımız olan üreyi ambara dökecek şekilde hazır bekliyor. Modernizasyon çalışmalarıyla beraber yüzde 8 daha fazla üretim yapabilecek kapasitemiz var. Geçmişte bir dakikalık bir üretim durmasının bile milli kayıp olduğu söylenirdi. Depremden sonra sadece 3 ay çalıştık. Bu kayıptır" dedi. src=/resim/b1.gif width=5>
Başa dön