27 Nisan 2001 21:00
Etiket sahtekarlığı!
Etiket sahtekarlığı!
Bahadır Özgür / Emine Uyar
Önce şirketin kariyerinden başlayalım. Tarım ilaçları pazarı, dünyanın en geniş ve karlı alanlarından birisi olarak kabul ediliyor. Bu alanda faaliyet yürüten en büyük şirketlerden birisi ise Ciba-Geigy adlı firmaydı. Bu firmanın merkezi İsviçre'nin Basel kentinde bulunuyor. Türkiye'deki merkezi ise İstanbul'da. Ciba 1990, 1991 ve 1992 yıllarında hızlı bir büyüme gösterir ve Türkiye'deki yatırımlarını artırır. Ve 6 Mart 1996 tarihinde dünyanın en büyük birleşmelerinden birisi olan Sandoz-Ciba birleşmesi gerçekleşerek NOVARTİS isimli dev tekel doğar.
Novartis'in kurduğu tezgahta başrolü oynayan fabrikası; İzmir'de Bornova'da Ağaçlı yoldaki TEK'in arkasında DYO'nun yanında bulunuyor. Bu fabrika 01.05.1997 tarihinde faaliyete başladı. Dünyanın neresinden aktif madde, tam mamül ya da yarı mamül madde gelirse gelsin İzmir veya İstanbul gümrüğünden geçerek bu fabrikaya gönderiliyor.
Bu fabrikaya dikkat!
Bu fabrikanın Novartis için önemi oldukça büyük. Çünkü fabrikanın marifeti miadı dolmuş, dünyanın bir çok yerinde tehlikeli bulunup yasaklanmış tarım ilaçlarını "yeni etiketler" yapıştırarak piyasaya sürmek. Etiket yenileme işi ise İzmir'in Torbalı ilçesine bağlı Pancar beldesinden getirilen ve hiç bir sağlık önlemi alınmadan çalıştırılan kadın işçilere yevmiyesi 6 milyon liradan geceleri yapıtırılıyor. Novartis'in bu sahtekarlığı nasıl yaptığını örnekleriyle inceleylim.
Belli tarım ürünleri için üretilen ancak daha sonra Tarım Bakanlığı'nın "tavsiye"si ile başka ürünler için de kullanımına izin verilen ilaçlardan başlayalım. Bu tür ilaçlar "tavsiye" aldıkları zaman yeniden üretilmeleri gerekiyor. Ama Novartis böyle yapmıyor. İlk örnek MATCH adlı ilaç.
Bu ilaç pamukta kullanılıyor ve Türkiye'ye 200 lt'lik varillerde ithal ediliyor. Şirket bu ilacın biberde de kullanılması için "tavsiye" alıyor. Varillerde imal ve son kullanma tarihleri ile şarj numaraları bulunuyor. Ancak Türkiye'ye varillerle gelen bu ilacı Novartis, küçük ambalajlara doldurarak piyasaya sürüyor. Çünkü bunun bir kolaylığı vardır. Varillerde yazan son kullanma tarihi dolduğu zaman, yeni ambalajlara basılan tarihler onun yerine geçiyor! Yani küçük ambalajlara dolduruldukları tarihler "imal tarihi" olarak gösteriliyor. Ayrıntıları bizzat olaya tanıklık eden bir yetkiliden dinleyelim:
Adım adım sahtekarlık
"MATCH adlı ilaçta 'biber bitkisinde kullanılabilir tavsiyesi' yoktu. Bu tavsiye etikete yazılınca eski tarihte imal edilmiş ilaçlar merkez depoya stoklandı. Burada imal tarhi yazılı etiketler şişelerden söküldü. Matbaadan imal tarihi yazılı olmayan etiketler getirildi. Tavsiye sonrası imal edilmiş gibi yeni tarihler basıldı. Bu yeni tarihli uydurma etiketler şişelere yapıştırıldı. Piyasaya böylece yeni trihli fakat eskiden imal edilmiş olan MATCH adlı ilaç sürülmüş oldu. Bu işlemler malzeme müdürü Sibel Ayalp'in isteği doğrultusunda yapılmıştır. Etiketlerin sökülmesi ve yeni uydurma etiketlerin yapıştırılması işlemi ise Pancar beldesinde yaşayan bayan elemanlara yaptırılmıştır."
Adı bizde saklı olan bu üst düzey yet-kilinin ayrıntıları ile anlattığı "sahte etiket yapıştırılması" gümrük evrakları ile fabrika imal tarihleri karşılaştırıldığı zaman bütün açıklığı ile ortaya çıkıyor. Ayrıca etiket yapıştırmada kullanılan neredeyse tamamı ev kadını işçilere ödenen yevmiyelere ait kayıtlar da bulunuyor. Sahte etiketli MATCH ilaçları ise yeni etiketleri ile birlikte Antalya'ya gönderildi. Muhtemelen bu olayı yalanlayacak olan "sevgili" Novartis yetkililerine yaptıkları işlemlerle ilgili irsaliye numaralarını bir hatırlatalım: 718357-718373-718384. Ayrıca 27.03.1997'den 12.05.1997 tarihine kadar ilaçlara etiketlerin yapıştırılmasında çalıştırılan geçici işçiler adına Ayşe Uğur ve Morgül Aksakal adlı ustabaşlarının yevmiye makbuzlarına imza attıklarını da hatırlatmak, sanırız hafızalarını tazelemeli için faydalı olur!
Bu arada ISO 9001 kalite belgesine sahip Novartis'in çok övündüğü bu belgeye de aykırı davrandığını belirtelim. Çünkü ISO 9001'e göre, imal edilen ilaçlar imalat alanından çıkınca kalite güvencesinin onayını alırlar ve böylece piyasaya gönderilirler. Oysa belgelerde açıkça MATCH adlı ilacın koliler açık biçimde depoya geldiği ve burada hiç bir önlem alınmadan, beldeden getirilen kadın işçiler tarafından kutulandıkları anlaşılıyor.
İkinci örneğimiz ise POLYTRIN. Bu ilaçta daha önce "pancar bitkisinde kullanılabilir" tavsiyesi bulunmuyordu. Ancak şirket bu tavsiyeyi alınca yeni ilaç üretmek yerine eskisini piyasaya sürmeyi tercih etti. Tabii ki aynı yöntemle. Eski etiketli ilaçlar depoya gönderilip burada yine Pancar beldesinden getirtilen kadın işçiler kullanılarak etiketleri değiştirildi. Ve yeni etiketli eski ilaçlar Pancar Kooperatifi'ne satıldı. Bu işlemin irsaliye numarası ise 718326-718381'dir.
Novartis'in sahtekarlıkları sadece "tavsiyeli" ilaçlarla sınırlı değil. Mida dolmuş, bozulmuş ve yasaklanması gereken ilaçlarda da sahtekarlık diz boyu.
Sakın SCORE kullanmayın!
Örneğin bağcılıkta kullanılan SCORE adlı ilacın son kullanma tarihi dolmuştur. Ama şirketin elinde bu ilaçtan bol miktarda kalmıştır. Ama işin kolayı vardır. Anlaşıldığı kadarı ile işi sadece sahte etiket yapıştırılmasında sorumlu olan Novartis malzeme müdiresi Sibel Ayalp talimatı verir ve Pancar beldesinden önce eskiyen etiketlerin çkartılması için 08.07.1996 ile 26.07.1996 tarihleri arsında yevmiyesi 3 milyon 500 bin liradan her gün için 7 kadın işçi fabrikaya depoya getirtilir. Daha sonra 27.07.1996 ile 09.08.1996 tarihleri arasında da yine aynı işçiler bu kez matbaada basılmış yeni tarihli etiketleri yapıştırmak üzere çalıştırılırlar. Ve miadı dolmuş, bozulmuş ilaçlar yeni etiketleri ile birlikte Türkiye'nin bir çok bölgesine gönderilirler.
Gazetemize açıklamalarda bulunan yetkili ilaçları kullanan çiftçilerin bir fayda görmelerinin mümkün olmadığını, ektikleri ürünlerin zarar görmelerinin sözkonusu olabileceğini vurguluyor. Novartis'in sahtekarlıkları bunlarla da sınırlı değil. Şirket Türkiye'nin en büyük tarım birliklerinden birisi olan ve Ege Bölgesi'ndeki üreticinin yegane destekçisi durumundaki TARİŞ'i de milyarlarca lira dolandırmıştır. Kar uğruna dünyanın en büyük tarım ilacı tekelinin başvurduğu TARİŞ sahtekarlığına da yarın devam edelim.
YARIN: TARİŞ'e büyük kazık! src=/resim/b1.gif width=5>
Başa dön
Bahadır Özgür / Emine Uyar
Önce şirketin kariyerinden başlayalım. Tarım ilaçları pazarı, dünyanın en geniş ve karlı alanlarından birisi olarak kabul ediliyor. Bu alanda faaliyet yürüten en büyük şirketlerden birisi ise Ciba-Geigy adlı firmaydı. Bu firmanın merkezi İsviçre'nin Basel kentinde bulunuyor. Türkiye'deki merkezi ise İstanbul'da. Ciba 1990, 1991 ve 1992 yıllarında hızlı bir büyüme gösterir ve Türkiye'deki yatırımlarını artırır. Ve 6 Mart 1996 tarihinde dünyanın en büyük birleşmelerinden birisi olan Sandoz-Ciba birleşmesi gerçekleşerek NOVARTİS isimli dev tekel doğar.
Novartis'in kurduğu tezgahta başrolü oynayan fabrikası; İzmir'de Bornova'da Ağaçlı yoldaki TEK'in arkasında DYO'nun yanında bulunuyor. Bu fabrika 01.05.1997 tarihinde faaliyete başladı. Dünyanın neresinden aktif madde, tam mamül ya da yarı mamül madde gelirse gelsin İzmir veya İstanbul gümrüğünden geçerek bu fabrikaya gönderiliyor.
Bu fabrikaya dikkat!
Bu fabrikanın Novartis için önemi oldukça büyük. Çünkü fabrikanın marifeti miadı dolmuş, dünyanın bir çok yerinde tehlikeli bulunup yasaklanmış tarım ilaçlarını "yeni etiketler" yapıştırarak piyasaya sürmek. Etiket yenileme işi ise İzmir'in Torbalı ilçesine bağlı Pancar beldesinden getirilen ve hiç bir sağlık önlemi alınmadan çalıştırılan kadın işçilere yevmiyesi 6 milyon liradan geceleri yapıtırılıyor. Novartis'in bu sahtekarlığı nasıl yaptığını örnekleriyle inceleylim.
Belli tarım ürünleri için üretilen ancak daha sonra Tarım Bakanlığı'nın "tavsiye"si ile başka ürünler için de kullanımına izin verilen ilaçlardan başlayalım. Bu tür ilaçlar "tavsiye" aldıkları zaman yeniden üretilmeleri gerekiyor. Ama Novartis böyle yapmıyor. İlk örnek MATCH adlı ilaç.
Bu ilaç pamukta kullanılıyor ve Türkiye'ye 200 lt'lik varillerde ithal ediliyor. Şirket bu ilacın biberde de kullanılması için "tavsiye" alıyor. Varillerde imal ve son kullanma tarihleri ile şarj numaraları bulunuyor. Ancak Türkiye'ye varillerle gelen bu ilacı Novartis, küçük ambalajlara doldurarak piyasaya sürüyor. Çünkü bunun bir kolaylığı vardır. Varillerde yazan son kullanma tarihi dolduğu zaman, yeni ambalajlara basılan tarihler onun yerine geçiyor! Yani küçük ambalajlara dolduruldukları tarihler "imal tarihi" olarak gösteriliyor. Ayrıntıları bizzat olaya tanıklık eden bir yetkiliden dinleyelim:
Adım adım sahtekarlık
"MATCH adlı ilaçta 'biber bitkisinde kullanılabilir tavsiyesi' yoktu. Bu tavsiye etikete yazılınca eski tarihte imal edilmiş ilaçlar merkez depoya stoklandı. Burada imal tarhi yazılı etiketler şişelerden söküldü. Matbaadan imal tarihi yazılı olmayan etiketler getirildi. Tavsiye sonrası imal edilmiş gibi yeni tarihler basıldı. Bu yeni tarihli uydurma etiketler şişelere yapıştırıldı. Piyasaya böylece yeni trihli fakat eskiden imal edilmiş olan MATCH adlı ilaç sürülmüş oldu. Bu işlemler malzeme müdürü Sibel Ayalp'in isteği doğrultusunda yapılmıştır. Etiketlerin sökülmesi ve yeni uydurma etiketlerin yapıştırılması işlemi ise Pancar beldesinde yaşayan bayan elemanlara yaptırılmıştır."
Adı bizde saklı olan bu üst düzey yet-kilinin ayrıntıları ile anlattığı "sahte etiket yapıştırılması" gümrük evrakları ile fabrika imal tarihleri karşılaştırıldığı zaman bütün açıklığı ile ortaya çıkıyor. Ayrıca etiket yapıştırmada kullanılan neredeyse tamamı ev kadını işçilere ödenen yevmiyelere ait kayıtlar da bulunuyor. Sahte etiketli MATCH ilaçları ise yeni etiketleri ile birlikte Antalya'ya gönderildi. Muhtemelen bu olayı yalanlayacak olan "sevgili" Novartis yetkililerine yaptıkları işlemlerle ilgili irsaliye numaralarını bir hatırlatalım: 718357-718373-718384. Ayrıca 27.03.1997'den 12.05.1997 tarihine kadar ilaçlara etiketlerin yapıştırılmasında çalıştırılan geçici işçiler adına Ayşe Uğur ve Morgül Aksakal adlı ustabaşlarının yevmiye makbuzlarına imza attıklarını da hatırlatmak, sanırız hafızalarını tazelemeli için faydalı olur!
Bu arada ISO 9001 kalite belgesine sahip Novartis'in çok övündüğü bu belgeye de aykırı davrandığını belirtelim. Çünkü ISO 9001'e göre, imal edilen ilaçlar imalat alanından çıkınca kalite güvencesinin onayını alırlar ve böylece piyasaya gönderilirler. Oysa belgelerde açıkça MATCH adlı ilacın koliler açık biçimde depoya geldiği ve burada hiç bir önlem alınmadan, beldeden getirilen kadın işçiler tarafından kutulandıkları anlaşılıyor.
İkinci örneğimiz ise POLYTRIN. Bu ilaçta daha önce "pancar bitkisinde kullanılabilir" tavsiyesi bulunmuyordu. Ancak şirket bu tavsiyeyi alınca yeni ilaç üretmek yerine eskisini piyasaya sürmeyi tercih etti. Tabii ki aynı yöntemle. Eski etiketli ilaçlar depoya gönderilip burada yine Pancar beldesinden getirtilen kadın işçiler kullanılarak etiketleri değiştirildi. Ve yeni etiketli eski ilaçlar Pancar Kooperatifi'ne satıldı. Bu işlemin irsaliye numarası ise 718326-718381'dir.
Novartis'in sahtekarlıkları sadece "tavsiyeli" ilaçlarla sınırlı değil. Mida dolmuş, bozulmuş ve yasaklanması gereken ilaçlarda da sahtekarlık diz boyu.
Sakın SCORE kullanmayın!
Örneğin bağcılıkta kullanılan SCORE adlı ilacın son kullanma tarihi dolmuştur. Ama şirketin elinde bu ilaçtan bol miktarda kalmıştır. Ama işin kolayı vardır. Anlaşıldığı kadarı ile işi sadece sahte etiket yapıştırılmasında sorumlu olan Novartis malzeme müdiresi Sibel Ayalp talimatı verir ve Pancar beldesinden önce eskiyen etiketlerin çkartılması için 08.07.1996 ile 26.07.1996 tarihleri arsında yevmiyesi 3 milyon 500 bin liradan her gün için 7 kadın işçi fabrikaya depoya getirtilir. Daha sonra 27.07.1996 ile 09.08.1996 tarihleri arasında da yine aynı işçiler bu kez matbaada basılmış yeni tarihli etiketleri yapıştırmak üzere çalıştırılırlar. Ve miadı dolmuş, bozulmuş ilaçlar yeni etiketleri ile birlikte Türkiye'nin bir çok bölgesine gönderilirler.
Gazetemize açıklamalarda bulunan yetkili ilaçları kullanan çiftçilerin bir fayda görmelerinin mümkün olmadığını, ektikleri ürünlerin zarar görmelerinin sözkonusu olabileceğini vurguluyor. Novartis'in sahtekarlıkları bunlarla da sınırlı değil. Şirket Türkiye'nin en büyük tarım birliklerinden birisi olan ve Ege Bölgesi'ndeki üreticinin yegane destekçisi durumundaki TARİŞ'i de milyarlarca lira dolandırmıştır. Kar uğruna dünyanın en büyük tarım ilacı tekelinin başvurduğu TARİŞ sahtekarlığına da yarın devam edelim.
YARIN: TARİŞ'e büyük kazık! src=/resim/b1.gif width=5>
Başa dön
Evrensel'i Takip Et