29 Mart 2001 21:00

Tiyatro ile yeniden

Takvim yaprakları 1960'ı gösterir. O dönemin öğrencileri bir koro halinde şu cümleyi söyler: "Bu kentde sinema var tiyatro yok"

Paylaş
Tiyatro ile yeniden
Ali Baş
Yaşam aslında başlı başına bir tiyatrodur. Aristoteles'in "Gerçeği taklit eden sanat" olarak nitelediği tiyatro da herkese biçilen bir rol vardır. Kimimiz hüzünleri sırtlayıp giderken, kimimiz yalancı kahkahalar atarız sürekli. Tiyatro sahnesinde rol yapmak güç iştir. İşte, bu nedenle tiyatro sahnelerinde rol yapanları çılgınca alkışlarız. Ancak, en büyük tiyatro olan yaşamda rol yapanları pek sevmeyiz. Çünkü, onlar yaşama karşı da yalancı davranırlar.
Bir tiyatro hayranıysanız, mendillerinizi hazırlayın, birazdan ağlayabilirsiniz. Çünkü, bir kentin tiyatrosunun perdeleri kapanıyor. Elbette tiyatronun perdelerini kapatmadan önce açmak gerekiyor.
Takvim yaprakları 1960'ı gösterir. O dönemin öğrencileri bir koro halinde şu cümleyi söyler: "Bu kentde sinema var tiyatro yok"
Eskişehir'deki ilk şehir tiyatrolarının kurulmasında emeği geçenlerden birisinin ismi bize oldukça tanıdık bir kimsedir. Bu kişi bugün Büyükşehir Belediye Başkanı olan Prof. Dr. Yılmaz Büyükerşen'den başkası değildir.
"Kanla kurulun bir ülke gibi" Dünya'da kanla kurulan tek tiyatro Eskişehir Şehir tiyatrosudur. Yok öyle tahmin ettiğiniz gibi değil...
Öğrenciler, Eskişehir Ticaret ve Sanayi Odası ile görüşür. Odanın düğün salonu tiyatro olarak kullanılacaktır. Dönemin Oda Başkanı ikna edilir. Salonun haftada 6 gün, tiyatro bir gün düğün salonu olarak kullanılması karara bağlanır. Ama ortada ne koltuk ne de sahne vardır. Yaklaşık 300 öğrenci o yıllarda Devlet Hastanesi'ne bağlı kan bankasına para karşılığı kan verirler. Elde edilen paralarla koltuklar alınır, sahne düzenlenir. Tiyatronun kurulmasına Türk Devrim Ocağı ile Ankara Devlet Tiyatrosu büyük destek sağlar. 1962 yılına kadar işler yolunda gider. Ancak 1962'de Büyükerşen ve arkadaşları okuldan mezun olur. Tiyatronun kapanmaması için bir yol bulunması gerekir. Haldun Taner ve Muhsin Ertuğrul Eskişehir'e gelir. Dönemin Valisi ile görüşülür. Tiyatroyu Belediye sahiplenir ve tiyatronun ismi Belediye Şehir tiyatrosu olur.
27 Mayıs askeri darbesinin ardından, partiler seçim hazırlıklarına başlar. Sebahattin Günday Adalet Partisi'nin Belediye Başkan adayı olur. 1963 seçimlerinden önce Günday kamuoyuna şu açıklamayı yapar: "Tiyatronun bu şehir için Üniversite kadar yararlı olduğuna inanıyorum. Onu kapatmaya kimsenin gücü yetmeyecektir."
Seçimler sonunda, Günday Belediye başkanı ekibi de Meclis üyesi olur. Aradan iki yıl geçer gazetelerde bir haber "Şehir tiyatrosu yandı" Yangının elektrik kontağından çıktığı söylenir. Ama bu haber asla doğru değildir.
Gerçek 23 Haziran 1965 tarihinde ortaya çıkar. Bir gün sonra yayınlanan gazetelerde şu habere yer verilir: "Belediye Meclisi, Belediye tiyatrosunu fesh etti. Tiyatroda vazifeli sanatçıların işine son verildi." Belediye Meclis üyeleri tiyatroya ayda 250 bin lira harcadıklarını, bu kadar kaynağı tiyatroyu harcayamayacaklarını söyler. Böylece alkışlarla açılan tiyatro 36 yıl sonra yeniden açılmak üzere kapanır.
Tiyatro kapandığı zaman acaba tiyatro sanatçıları ne düşünür? O dönemi anlatmak zordur ama Kamran Yüce'nin dizeleri genelde kapanan tüm tiyatroları ve işinden olan tiyatrocuları anlatır:

"Ben oyuncuyum
Eski Yunan'dan beri
Şimdi adım değiştir biraz
Serseri acılarım yok
Size sattım
Perde kapanmazsa
görecektiniz
Az daha ağlayacaktım
Ben söylemediklerinizim
Düşündüklerinizim
Desem inanmayacaksınız
Ben gölgenizim"

Belediye'nin şehir tiyatrosunu kapatmasına tepki büyük olur. En büyük tepkiyi ise Türk Devrim Ocağı gösterir. Ankara Radyosu ve Anadolu Ajansı tiyatronun kapatılmasını Cezayir olaylarının ardından ikinci haber olarak verir. 36 yıl aradan sonra Şehir tiyatroları şimdi yeniden 'perde' dedi.
Bu nedenle bizlere düşen görev yaşamın her alanda değil sadece tiyatro sahnelerinde rol yapmaktır hem de en iyisinden....
ÖNCEKİ HABER

Bireysel emeklilik yasası kabul edildi

SONRAKİ HABER

Patronlar adım adım hedefe doğru

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...