Makedonya feda ediliyor

Makedonya feda ediliyor
Makedonya'da alevlenen etnik çatışmalar, komşu ülkeleri de tehdit edecek boyutlara ulaştı. Yunanistan ve Bulgaristan sınırlarındaki önlemleri artırıyor. ABD ve Avrupa Birliği liderlerinin Makedon yönetimine verdiği sözlü desteklerin hiçbir somut karşılığı olmadığı ise, geçtiğimiz hafta içinde görüldü. Batılı devletlerin bölgedeki çatışmaları kışkırttığı ya da en azından "seyirci kaldığı" artık net bir biçimde görülüyor.
Göstermelik destek
Brüksel'de önceki gün yapılan NATO toplantısı da Makedon hükümetine verilen "sözlü destek" ile sona erdi. Gözlemciler, Arnavut-Makedon çatışmasının büyümesini önlemek iddiasıyla toplanan NATO'nun, Makedonya hükümetinde yeni hayal kırıklıklarına yol açtığını belirttiler. Toplantı, NATO'nun çatışmaları önlemek için adım atmaya niyetli olmadığını gösterdi.
Makedonya ve Sırbistan hükümetleri, NATO'ya yönelik eleştirilerinin dozunu giderek artırıyor. İki ülkeyi yakınlaştırdığı gözlenen kriz sürecinde, Rusya da harekete geçti. Hafta başında Üsküp'ü ziyaret eden Rusya Dışişleri Bakanı İgor İvanov, NATO'yu açıkça suçladı. İvanov, NATO'nun "Kosova'da bir aşırılıklar batağını yönettiğini" belirtti. İvanov, iki yıl önceki Kosova saldırısının Balkanlar'da istikrarsızlığı daha da artırdığını vurguladı.
Sınırı nasıl geçiyorlar?
Yerel kaynaklar, bölgedeki işgal orduları içinde özellikle ABD kuvvetlerinin, Makedonya'ya yönelik saldırılara "pasif destek" verir bir tutum aldığını kaydediyorlar. Buna göre, Kosova'nın güneydoğusundaki 5000 kişilik ABD kuvveti, Makedon sınırını bilinçli olarak denetlemiyor. Böylece Arnavut gerillalar, Kosova-Makedonya arasında mekik dokuyorlar.
ABD, Makedon yönetimini "küstürmemek" için ise göstermelik bazı adımlar atıyor. Yetkililer, ABD'nin Makedon ordusuna bazı hava fotoğrafları, askeri istihbarat ve "donanım" verdiğini açıkladılar. İngiltere ise, Üsküp'e sekiz askeri danışman gönderme kararı aldı.
BİO üyesi idi
Makedon hükümetinin asıl talebi ise yanıtsız kalmaya mahkûm görünüyor. NATO Genel Sekreteri George Robertson, ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld ve İngiliz Savunma Bakanı Geoffrey Hoon, Makedonya'ya NATO birliği gönderilmeyeceğini kesin bir dille ifade etti. Böylece NATO, Barış İçin Ortaklık (BİO) programının bir üyesi olan Makedonya'ya destek verilmeyeceğini de ilan etmiş oldu. ABD'li bakan Powell daha da ileri giderek, çatışmaların "sona ereceğini sanmadığını" söyledi.
New York Times gazetesinde yayınlanan bir makalede de, ABD yönetiminin çatışmaları önlemeye "gönüllü olmadığı" dile getirildi. Gazete şöyle yazdı: "Bush yönetimi ve NATO yetkilileri, stratejilerinin, Makedonya'nın zayıf ordusu ve genç hükümetine dolaylı yardım yapmak olduğunu belirtti. Bu yardım askeri bilgi, mali yardım ve üst düzey diplomatik ziyaretler şeklinde olacak. Ancak bölgedeki barış koruma birliklerinin doğrudan Arnavut isyancılara karşı savaşa girmesi, söz konusu değil."
Ortaya çıkan bu manzara, Batılı devletler ve özellikle ABD'nin, Balkanlar'daki pozisyonlarını sağlamlaştırmak için yeni kargaşalardan medet umduğu kuşkusunu güçlendiriyor. Batılı yorumcular ise, "NATO, Bosna ve Kosova'daki gibi sessiz kalarak hatasını tekrarlıyor" diyerek bu tutumu "hata"dan ibaret gösterme çabasındalar.
Arnavut azınlığın durumu
Diğer yandan ise, Makedonya'daki Arnavut azınlığın ulusal haklarına saygı gösterilmediği yönünde haber ve yorumlar dikkat çekiyor.
Son olarak, Merkezi Almanya'nın Essen kentinde bulunan Türkiye Araştırmalar Merkezi'nin (TAM) Direktörü Faruk Şen, ''Makedonya'da Arnavut kökenlilere karşı yoğun bir ayrımcılığın olduğunu'' öne sürdü. Şen, ''Makedonya'daki Potansiyel Çatışmalar'' konulu bir araştırmanın sonuçlarını basına açıklarken, nüfusunun yüzde 22,9'unu Arnavut kökenli azınlığın oluşturduğu Makedonya'da yasal olarak azınlık haklarının garanti altında bulunduğunu kabul ederek, "Ancak günlük yaşamda bu haklar fazla dikkate alınmıyor" dedi. Oysa aynı çevreler, birkaç ay öncesine kadar Makedonya'yı Balkanlar'a "örnek" gösteriyor, bu ülkenin "topluluklararası işbirliğini başarıyla gerçekleştirdiğini" söylüyorlardı.