19 Mart 2001 22:00

Rayların karanlık yılları

Demiryollarına 60 yıldır yatırım yapılmıyor. Türkiye, Avrupa ülkelerinde büyük önem verilen demiryoluna, Osmanlı kadar bile önem vermiyor.

Paylaş

Rayların karanlık yılları
Cumhuriyet öncesinde ve cumhuriyetin ilk yıllarında büyük bir hızla örülen demiryolu ağına verilen önem son 60 yılda kayboldu. 1941 yılından bu yana, cumhuriyetin ilk 17 yılında yapılanın yarısından daha az uzunlukta demiryolu inşa edildi.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Genel Müdürlüğü verilerinden derlenen bilgilere göre, İzmir-Aydın arasında 130 kilometrelik hatla 1866 yılında oluşturulmaya başlanan demiryolu ağı, cumhuriyetin ilanına kadar ve cumhuriyetin ilk yıllarında büyük bir hızla gerçekleştirildi. Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılına kadar 3 bin 714 kilometresi ana hat olmak üzere, 4 bin 559 kilometre uzunluğunda demiryolu döşendi.
Bu süre içerisinde Anadolu Demiryolları, İzmir-Aydın ve İzmir-Turgutlu demiryolları, Şark Demiryolları, Bağdat Demiryolları, Cenup Demiryolları, Mersin-Tarsus-Adana Demiryolları ve Sarıkamış-Kars-Hudut Demiryolları tamamlandı.
Bazı hatlar söküldü
Yine cumhuriyetten önce inşa edilen Mudanya-Bursa, Ilıca-Palamutluk, Samsun-Çarşamba ve Maden-Sarıkamış arasındaki toplam 341 kilometrelik dar hat demiryolları ise cumhuriyetten sonra sökülerek hizmet dışı bırakıldı. Cumhuriyetin ilan edildiği 1923'ten sonra demiryolu inşası çalışmalarına 1925 yılında yeniden hız verildi. 1925'ten 1930'a kadar bin 181 kilometre, 1931'den 1935'e kadar bin 143 kilometre, 1936'dan 1940'a kadar da yaklaşık 994 kilometre demiryolu inşa edildi. Cumhuriyetin ilk 17 yılında toplam 3 bin 318 kilometre uzunluğunda demiryolu döşendi. Bu çalışma dönemi, sonraki yıllarda aynı hızda devam etmedi. 1941'den günümüze kadar geçen 60 yılda bin 478 kilometre uzunluğunda demiryolu döşendi. Bu rakam, cumhuriyetin ilk 17 yılında döşenen demiryollarının yarısından daha az bir orana tekabül ediyor. Cumhuriyetten günümüze tali hatlarla birlikte döşenen demiryolu uzunluğu 5 bin 882 kilometre olarak gerçekleşti. Cumhuriyetin ilanından önce 4 bin 559 kilometre uzunluğunda olan Türkiye demiryolu ağı, böylece bugün 10 bin 933 kilometreye ulaştı.
Hızlı tren yok
TCDD'nin bünyesinde 1999 yılı verilerine göre, 843 adet lokomotif hizmet veriyor. Yıllık yolcu taşıma kapasitesi 109 milyon 744 bin, yıllık yük taşıma kapasitesi ise 8 milyon 466 bin ton olan TCDD'de, bin 46 yolcu vagonu, 16 bin 989 yük vagonu bulunuyor. Yük ve yolcu taşımacılığında buharlı lokomotif, anahat dizelli lokomotif, manevra lokomotifleri, dizelli dizi, elektrikli lokomotif ve elektrikli dizi kullanılıyor. Demiryollarında dünyadaki teknolojik gelişmelere karşın, Türkiye henüz hızlı tren taşımacılığından faydalanılamıyor. TCDD tarafından çıkılan 5 adet hızlı tren ihalesi 20 Nisan 2001'de yapılacak.
1999 yılında demiryoluyla, 25 milyon 955 bin kişisi ana hatlarda, 72 milyon 873 bin kişisi banliyö trenlerinde olmak üzere toplam 98 milyon 931 bin kişi taşınırken, bu rakam 1998 yılında 109 milyon 774 bin kişi olarak gerçekleşmişti. Türkiye'deki tren istasyonlarından uluslararası yolculuğa çıkanların sayısı ise 103 bin.
Avrupa ülkelerindeki demiryolu taşımacılığı ise Türkiye ile karşılaştırıldığında çok ileri düzeyde bulunuyor. Örneğin Türkiye'nin yarısından bile az yüzölçümüne sahip Almanya'da, Türkiye'nin dört katına yakın demiryolu ağı bulunuyor. Yolcu taşıma kapasitesi ile 1 milyar 300 milyon kişi ile Türkiye'nin 13 katı civarında.

ÖNCEKİ HABER

Ulusal yutturmaca!

SONRAKİ HABER

İki haftada istifa etti