24 Şubat 2001 22:00
Bandrol tekellere yarayacak
"5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu' Meclis'te oybirliği ile kabul edildi. Yayınevlerine kitaplara bandrol koyma zorunluluğu getiren kanun Sezer'in önünde.
Bandrol tekellere yarayacak
Ziya Özışık
Kültür Bakanlığı'nca korsan yayını engelleme iddiasıyla getirilen, yayınevi ve yazarlarca "sansür yasası" olarak adlandırılan yasa tepki toplamaya devam ediyor. Yayıncılar Birliği Başkanı Çetin Tüzüner, yasanın korsanı engelleyemeyeceğini korsan yayıncı ile kanunlar çerçevesinde yayın yapan yayıncılar arasında ayrım yapılmadığını söylüyor. Ayrıca bu yasayla Anayasa'nın düşünce ve ifade özgürlüğünü kapsayan yasalarının da çiğnendiğini aktaran Tüzüner, bandrol uygulamasının çıkar ilişkisinin sonucu olarak tekellere hizmet edeceğini belirtiyor. Bunun uluslararası yayın ilkelerine de karşı olduğunu ifade eden Tüzüner, bandrolün devlet yaptırımıyla değil yayınevlerinin ve yazarların tercih edebileceği bir uygulama olabileceğinin altını çiziyor.
- 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Meclis'te kabul edildi. Siz bu uygulamanın doğru olmadığını belirtmiştiniz? Bunun nedenlerini açabilir misiniz.
Asıl olarak biz, bu yasayla bandrolün devlet tarafından zorunlu şart olmasına ve bütün kitaplara karşı uygulanmasına karşı çıkıyoruz. Bandrol karşıtlığından bu anlanmalı. Çünkü ifade edilen şey, düşünce ve ifade özgürlüğünün önünde bir engeldir. Sansürdür. Gelecekte, yapılan yönetmelikle, kendi fikir ve politikaları doğrultusunda, siyasal iktidara mahsus olası bir kontrol mekanizması oluşabilecektir. Genel olarak yazarlar da bizim gibi düşünmektedir. Bu konuda Türkiye Yazarlar Sendikası'yla ortak çalışmaktayız. Eğer yazarın özel bir talebi olursa bandrol kullanılabilir. Yazarın yayıncısından şikâyeti varsa o kitap için bandrol kullanılsın yayıncının korsanı engelleme amacı varsa bırakın biz kendimiz kendi banrolümüzü yapalım. Bu bandrollerin olmadığı kitaplar suç unsuru teşkil etsin. Ancak bu haliye en ufak bir teknik hatada yayınevleninin kaldıramayacağı çok ağır şartlar var. Kaldı ki Avrupa Birliği'ne girme aşamasında da bu yasa ülkenin önünde engel teşkil edecektir. 2000 yılının Frankfurt Kitap Fuarı'nda Türkiye uluslarası yayıncılar Türkiye'yi Çin, Şili, ve İran'la birlikte mimli ülkeler arasında değerlendirdi. Bu toplantının ilk gündem maddesi de Türkiye'deki bandrol yasasıydı. O toplantıda bunun gizli bir sansür olduğu vurgulandı. Bakanlığa bunları söylediğimiz zaman bunun bizzat Amerika, Avrupa tarafından istendiğini karşılık olarak söylüyorlar. Kendi ülkelerinde uygulamadıkları şeyi biz niye uygulayalım ki?
- Bu yasa aynı zamanda Anayasa'nın bazı maddelerine de aykırı değil mi?
Anayasada kitaplarla ilgili tüm diğer yanlardan farklı olarak özel bir kitap tanımı var. 29. maddeye çok açıktan aykırı bir durum söz konusu. 29. madde tüm süreli ve süresez yayınlar önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz hükmü getirilmiştir. Oysa bu yasada hem öncel bir şart getiriliyor hem de mali şart getiriliyor.
- Peki hem Anayasa'ya aykırı hem de yazar ve yanevlerinin karşısında olduğu bir maddeyi hükümet hangi mantıkla çıkarmada ısrar ediyor?
Bakın bu sektörde trilyonlarca paralar dönüyor. Bu paralar Kültür Bakanlığı'nın eliyle yayınevlerinin elinden alınıp hologram tekellerine akıyor. Korsan yayıncılığı engelleme iddiasıyla öne sürülen bu yasada korsan yayımcıyla legal yayıncıyı da birbirinden ayırmıyor. Bu yasanın çıkar sağlama maksatlı olduğunu görüyoruz. Bir de bu hususta konunun muatabı olan yazar sendikaları, yayınevi kuruluşları ısrarla konunun dışında bırakıldı. Bizden bucak bucak kaçırıldı. Sıkıntılarımızı aktarma şansı bulamadık. Kültür Bakanlığı ise sivil toplum örgütleriyle görüştüğünü söylüyor. Bu yanlış konu sadece MESAM, SESAM gibi meslek örgütleriyle görüşülmüştür.
- Bu konuda neler yapmayı planlıyorsunuz?
Yasa şimdi Cumhurbaşkanlığı'nda. Biz daha önce Cumhurbaşkanı'nı konu hakkında bilgilendirdik. Sıkıntılarımızı anlattık. Cumhurbaşkanı'nın da konuyu en iyi şekilde değerlendirmesini bekliyoruz. Türkiye yayın ekonomisini çökertmek için bundan daha kötü bir yasa olamaz.
Ziya Özışık
Kültür Bakanlığı'nca korsan yayını engelleme iddiasıyla getirilen, yayınevi ve yazarlarca "sansür yasası" olarak adlandırılan yasa tepki toplamaya devam ediyor. Yayıncılar Birliği Başkanı Çetin Tüzüner, yasanın korsanı engelleyemeyeceğini korsan yayıncı ile kanunlar çerçevesinde yayın yapan yayıncılar arasında ayrım yapılmadığını söylüyor. Ayrıca bu yasayla Anayasa'nın düşünce ve ifade özgürlüğünü kapsayan yasalarının da çiğnendiğini aktaran Tüzüner, bandrol uygulamasının çıkar ilişkisinin sonucu olarak tekellere hizmet edeceğini belirtiyor. Bunun uluslararası yayın ilkelerine de karşı olduğunu ifade eden Tüzüner, bandrolün devlet yaptırımıyla değil yayınevlerinin ve yazarların tercih edebileceği bir uygulama olabileceğinin altını çiziyor.
- 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Meclis'te kabul edildi. Siz bu uygulamanın doğru olmadığını belirtmiştiniz? Bunun nedenlerini açabilir misiniz.
Asıl olarak biz, bu yasayla bandrolün devlet tarafından zorunlu şart olmasına ve bütün kitaplara karşı uygulanmasına karşı çıkıyoruz. Bandrol karşıtlığından bu anlanmalı. Çünkü ifade edilen şey, düşünce ve ifade özgürlüğünün önünde bir engeldir. Sansürdür. Gelecekte, yapılan yönetmelikle, kendi fikir ve politikaları doğrultusunda, siyasal iktidara mahsus olası bir kontrol mekanizması oluşabilecektir. Genel olarak yazarlar da bizim gibi düşünmektedir. Bu konuda Türkiye Yazarlar Sendikası'yla ortak çalışmaktayız. Eğer yazarın özel bir talebi olursa bandrol kullanılabilir. Yazarın yayıncısından şikâyeti varsa o kitap için bandrol kullanılsın yayıncının korsanı engelleme amacı varsa bırakın biz kendimiz kendi banrolümüzü yapalım. Bu bandrollerin olmadığı kitaplar suç unsuru teşkil etsin. Ancak bu haliye en ufak bir teknik hatada yayınevleninin kaldıramayacağı çok ağır şartlar var. Kaldı ki Avrupa Birliği'ne girme aşamasında da bu yasa ülkenin önünde engel teşkil edecektir. 2000 yılının Frankfurt Kitap Fuarı'nda Türkiye uluslarası yayıncılar Türkiye'yi Çin, Şili, ve İran'la birlikte mimli ülkeler arasında değerlendirdi. Bu toplantının ilk gündem maddesi de Türkiye'deki bandrol yasasıydı. O toplantıda bunun gizli bir sansür olduğu vurgulandı. Bakanlığa bunları söylediğimiz zaman bunun bizzat Amerika, Avrupa tarafından istendiğini karşılık olarak söylüyorlar. Kendi ülkelerinde uygulamadıkları şeyi biz niye uygulayalım ki?
- Bu yasa aynı zamanda Anayasa'nın bazı maddelerine de aykırı değil mi?
Anayasada kitaplarla ilgili tüm diğer yanlardan farklı olarak özel bir kitap tanımı var. 29. maddeye çok açıktan aykırı bir durum söz konusu. 29. madde tüm süreli ve süresez yayınlar önceden izin alma ve mali teminat yatırma şartına bağlanamaz hükmü getirilmiştir. Oysa bu yasada hem öncel bir şart getiriliyor hem de mali şart getiriliyor.
- Peki hem Anayasa'ya aykırı hem de yazar ve yanevlerinin karşısında olduğu bir maddeyi hükümet hangi mantıkla çıkarmada ısrar ediyor?
Bakın bu sektörde trilyonlarca paralar dönüyor. Bu paralar Kültür Bakanlığı'nın eliyle yayınevlerinin elinden alınıp hologram tekellerine akıyor. Korsan yayıncılığı engelleme iddiasıyla öne sürülen bu yasada korsan yayımcıyla legal yayıncıyı da birbirinden ayırmıyor. Bu yasanın çıkar sağlama maksatlı olduğunu görüyoruz. Bir de bu hususta konunun muatabı olan yazar sendikaları, yayınevi kuruluşları ısrarla konunun dışında bırakıldı. Bizden bucak bucak kaçırıldı. Sıkıntılarımızı aktarma şansı bulamadık. Kültür Bakanlığı ise sivil toplum örgütleriyle görüştüğünü söylüyor. Bu yanlış konu sadece MESAM, SESAM gibi meslek örgütleriyle görüşülmüştür.
- Bu konuda neler yapmayı planlıyorsunuz?
Yasa şimdi Cumhurbaşkanlığı'nda. Biz daha önce Cumhurbaşkanı'nı konu hakkında bilgilendirdik. Sıkıntılarımızı anlattık. Cumhurbaşkanı'nın da konuyu en iyi şekilde değerlendirmesini bekliyoruz. Türkiye yayın ekonomisini çökertmek için bundan daha kötü bir yasa olamaz.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
