Hükümet Telekom'u bitirmeye çalışıyor

Hükümet Telekom'u bitirmeye çalışıyor
Muzaffer Özkurt
Türk Telekom'un özelleştirilmesiyle eş güdümlü olarak kurumun dağıtılması ve parçalar halinde özel şirketlere devredilmesi de gündeme getiriliyor. KİT'ler arasında en fazla kâr getiren kurumlardan olan Telekom'u bir yandan özelleştirmek isteyen hükümet, bir yandan da haberleşme sektöründeki tekeli ortadan kaldırıp özel telekomünikasyon şirketlerine yol açmak istiyor. Üstelik özel işletmeciler Bergama'da Eurogold için uygulanmak istenen ve yabancı tekelleri koruyan tahkim ve MAI gibi anlaşmaların güvencesi altına alınıyor. Özel işletmeciler teknoloji ve doğal nedenleri öne sürerek kâr getirmeyen bölgelere yatırım yapmamakta da serbestler.
Telekomünikasyon sektöründe hizmetlerin sunulmasına ilişkin esas ve ilkeleri belirlemek amacıyla düzenlenen yönetmelik taslağı, 2003 yılında Türk Telekom'un tekel durumunu ortadan kaldırmayı ve hizmeti serbest rekabet adı altında yabancı tekeller ve yerli ortaklarına satmayı hedefliyor.
Örnek: PTT kargosu
Buna benzer bir uygulama PTT'nin kargo hizmetlerinde daha önce yaşandı. Özel kargo şirketlerine izin verilmesinin ardından PTT'nin kâr oranı üçte bire indi ve işletme atıl bırakıldı. Telekom'un özelleştirilmesine ilişkin yasanın çıkması halinde kurum özelleştirilmese bile kendiliğinden zarar eder bir duruma getirilecek. Çünkü daha önceki örneklerde görüldüğü gibi işçi çıkarmalar ve yatırım yapmama gibi uygulamalar gündeme getirilecek. Taslak içindeki muğlak maddeler ise bir kamu hizmeti olan telekomünikasyon hizmetinin de kâr ile orantılı olarak verileceğini gösteriyor.
Altyapı da özelleşiyor
Taslağa göre, bir gerçek kişi, tüzel kişi veya işletmecinin kuracağı kişisel telekomünikasyon tesisinin altyapısı, Türk Telekom'un tekel hizmeti kapsamında bulunmuyor ancak kişisel telekomünikasyon tesislerinin gayrimenkul sınırlarının dışına taşan bölümlerinin kurulmasının öncelikle kurumdan talep edilmesi gerekiyor. Telekom bu isteği yerine getirmediği takdirde altyapı hizmetleri de başka şirketlere yaptırılabilecek.
Telekomünikasyon tahkimin insafında
Bakanlığın verdiği yetki belgesinin, esas olarak hizmetin gerektirdiği altyapının kurulması ve işletilmesini de içerdiği ifade edilen yönetmelik taslağında şöyle deniliyor: "Bir işletmecinin kurmak istediği telekomünikasyon altyapısı veya sistemi, kendi yetki belgesi kapsamında kurulmasına izin verilen telekomünikasyon altyapısından tamamen veya büyük ölçüde farklı ise bu işletmecinin de ilgili telekomünikasyon altyapısının kurulmasını öncelikle Türk Telekom'dan talep etmesi gereklidir. Ancak Türk Telekom bu talebi kabul etmez veya talebi almasından itibaren 1 ay içerisinde faaliyete geçmezse ya da talebi almasından itibaren 3 ay içerisinde ilgili talebi çalışır vaziyette karşılamazsa telekomünikasyon altyapısının, bu hususta yetki belgesi sahibi olan başka işletmeciler tarafından karşılanması serbesttir."
Bu ruhsatı vermek ise bakanlığın yetkisinde. Ancak yetki belgelerine ilişkin hazırlık çalışmalarının yürütülmesi açısından bakanlık, Telekomünikasyon Kurumu'nun görüşüne başvuracak. İşletmecinin ise kanunsuzluk ve hukuksuzlukla aynı anlama gelen MAI ve tahkim gibi uluslararası anlaşmalara uymak dışında bir yükümlülüğü yok.
Kullanıcıya kâr kadar hizmet
Bu taslağın en önemli bölümlerinden birisi de kullanıcı ile işletmeci arasındaki ilişkileri belirleyen bölüm. Taslağa göre işletmeciler, kullanıcıların hizmet taleplerini teknik veya fiziki imkânsızlıklar gibi bir gerekçe olmadan reddedemeyecek. Ancak bu fiziki ve teknolojik engeller konusunda hiçbir ayrıntı yok. İşletmeci zarar edebileceği bir alana bu gerekçelerle hizmet götürmeyebilecek. Ve bu konuda hiçbir yaptırım yok.