25 Aralık 2000 22:00
Bill Clinton Filistin'e 'ev ödevi' verdi
ABD Başkanı, Washington'da uzlaştıramadığı taraflara, üzerlerinde çalışmak üzere bir metin verdi. Halkın baskısı nedeniyle Arafat'ın metni kabul etmesi zor görünüyor.
Bill Clinton Filistin'e 'ev ödevi' verdi
İsrail ve Filistinliler arasında yaklaşık 3 aydır süren çatışmaların sonucunda Washington'da yapılan barış görüşmeleri, İsrail tarafından "verimli", Filistin tarafından "kriz" olarak değerlendirildi.
Filistin heyeti, İsrail'in tutumunu birdenbire sertleştirmesinin kavgalara neden olduğunu doğruladı. Heyete göre "barış anlaşması için son şansını kullanan" ABD Başkanı Bill Clinton'ın tarafları bir anlaşmanın taslağını oluşturacak yeni bir öneriler belgesi ile "evlerine gönderdiği" ve hafta ortasına kadar cevap istediği öğrenildi. İsrail ve Filistin tarafı, öneriler belgesine olumlu cevap verdiği takdirde, İsrail Başbakanı Ehud Barak ve Filistin lideri Yaser Arafat önce Clinton ile ayrı ayrı bir araya gelecek, sonra anlaşmanın imzalanacağı üçlü bir zirve yapılacak. Clinton, tarafları, yanıtlarının olumsuz olması halinde, çabalarına son vermekle tehdit ediyor.
İsrail hevesli
İsrail basınına göre, Barak öneriler belgesine olumlu cevap verecek ve Arafat da bu yönde hareket edecek. İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın şimdiden barış anlaşmasını İsrail halkına "pazarlamak" için bir Amerikan halkla ilişkiler firması ile 1 milyon dolarlık anlaşma yaptığı kaydedildi. Arafat'ın da, Barak'a yönelik sert tutumunun "adeta bir gecede" değiştiği ve bir anlaşmaya "hevesli" olduğu belirtiliyor. Liberal Ha'aretz gazetesi, "Bush yönetimine hoş geldin hediyesi vermek isteyen" Mısır'ın, Clinton döneminde bir anlaşma imzalanmasına karşı çıktığını yazdı. Gazete yorumunda, buna kanıt olarak Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in "Haremüsşerif konusunda sadece Filistinliler karar veremez" demesini göstererek, Arafat'ın Mübarek'in tutumundan rahatsız olduğunu ileri sürüldü.
Barak'ın "belge" değil "düşünceler" olarak nitelediği Clinton belgesinin içeriği İsrail basınına göre şöyle:Kudüs: Kent "Arap bölümü Araplara, Yahudi bölümü Yahudilere" ilkesine göre bölünecek. Filistinliler Haremüsşerif de dahil olmak üzere Doğu Kudüs'teki Arap mahallelerini alacaklar. Kent çevresindeki Yahudi yerleşim merkezleri, eski kentteki Yahudi ve Ermeni mahalleleri ile Ağlama Duvarı İsrail'in olacak. Haremüsşerif'in fiili kontrolü Filistinlilere bırakılacak. Güvenliğin sağlanması konusunda ayrıntılı düzenlemeler yapılacak. Mülteciler: Sorunun çözümü için özel bir mekanizma kurulacak. Bazı mülteciler kurulacak Filistin devletine gelecekler. Yaklaşık 50 bin kadarı aile birleşmesi için İsrail topraklarına dönecekler. Bazı mülteciler ileride Filistin devletine devri planlanan Negev'deki Halutza bölgesine yerleştirilecekler. Bir bölümü yapılacak yardımlarla şu anda bulundukları ülkelerde kalacak, bir bölümü Kanada, Avustralya gibi ülkelere yerleştirilecekler. Toprak ve bağımsız devlet: Filistin Devleti Batı Şeria'nın yüzde 95'i, Gazze Şeridi'nin yüzde yüzü üzerinde kurulacak. Kalan yüzde 5'te Yahudi yerleşim merkezleri korunacak. Gazze'dekiler ise boşaltılacak.
Arafat'ın işi zor
Filistinli kaynaklara göre, Arafat'ın belgeye olumlu cevap vermesini engelleyecek en önemli unsur, Clinton belgesinde Filistinli mültecilere geri dönüş hakkı verilmemesi. Arafat, Amman'da yaptığı açıklamada, İsrail'in mülteciler konusunda sorumluluğunu kabul etmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Mültecilere geri dönüş hakkı verilmemesine yaklaşık 4 milyon mültecinin büyük bölümünü arındıran Suriye ve Lübnan da karşı çıkıyor. Muhtemel bir anlaşmaya İntifada ile güçlenen Filistinli örgütlerin ve bazı önde gelen Filistinli yetkililerin de karşı olduğu belirtiliyor. Bu çevreler, Arafat'ın İsrail ile barış görüşmelerine başlamasını dahi "büyük bir hata" olarak nitelendiriyorlar ve böyle bir anlaşmayı tanımayacaklarını belirtiyorlar.
Filistin halkı arasında da muhtemel bir anlaşmaya karşı yoğun bir tepki var. Bu nedenle Arafat'ın halkı ikna etmesi oldukça zor görünüyor.
Çatışmalar sürüyor
Öte yandan İsrail'de bir subay, önceki gece bir el bombasının kaza sonucu patlamasıyla ağır yaralandı. Olayda 3 asker de hafif yaralandı. Askeri kaynaklar, patlamanın İsrail'in Lübnan sınırındaki Misgav-Am çiftliği yakınlarında mevzilenmiş bir tankın içinde meydana geldiğini belirttiler. Yetkililer, yaralı askerlerin hastaneye kaldırıldığını ve kazanın sebeplerini araştırmak üzere soruşturma açıldığını kaydettiler.
Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde Filistinlilerle İsrail askerleri arasında önceki gece boyunca çatışmalar yaşandı. İsrail ordusu, Filistin yönetiminin kontrolündeki Nablus kenti yakınında ve Batı Şeria'nın diğer kesimlerinde çatışmalar olduğunu duyurdu. Açıklamada, Beytüllahim yakınında bir İsrailli kadının, otomobiline yaralandığı, Gazze Şeridi'nde de bir Yahudi göçmen otobüsünün yanında patlama meydana geldiği belirtildi.
İsrail ve Filistinliler arasında yaklaşık 3 aydır süren çatışmaların sonucunda Washington'da yapılan barış görüşmeleri, İsrail tarafından "verimli", Filistin tarafından "kriz" olarak değerlendirildi.
Filistin heyeti, İsrail'in tutumunu birdenbire sertleştirmesinin kavgalara neden olduğunu doğruladı. Heyete göre "barış anlaşması için son şansını kullanan" ABD Başkanı Bill Clinton'ın tarafları bir anlaşmanın taslağını oluşturacak yeni bir öneriler belgesi ile "evlerine gönderdiği" ve hafta ortasına kadar cevap istediği öğrenildi. İsrail ve Filistin tarafı, öneriler belgesine olumlu cevap verdiği takdirde, İsrail Başbakanı Ehud Barak ve Filistin lideri Yaser Arafat önce Clinton ile ayrı ayrı bir araya gelecek, sonra anlaşmanın imzalanacağı üçlü bir zirve yapılacak. Clinton, tarafları, yanıtlarının olumsuz olması halinde, çabalarına son vermekle tehdit ediyor.
İsrail hevesli
İsrail basınına göre, Barak öneriler belgesine olumlu cevap verecek ve Arafat da bu yönde hareket edecek. İsrail Dışişleri Bakanlığı'nın şimdiden barış anlaşmasını İsrail halkına "pazarlamak" için bir Amerikan halkla ilişkiler firması ile 1 milyon dolarlık anlaşma yaptığı kaydedildi. Arafat'ın da, Barak'a yönelik sert tutumunun "adeta bir gecede" değiştiği ve bir anlaşmaya "hevesli" olduğu belirtiliyor. Liberal Ha'aretz gazetesi, "Bush yönetimine hoş geldin hediyesi vermek isteyen" Mısır'ın, Clinton döneminde bir anlaşma imzalanmasına karşı çıktığını yazdı. Gazete yorumunda, buna kanıt olarak Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in "Haremüsşerif konusunda sadece Filistinliler karar veremez" demesini göstererek, Arafat'ın Mübarek'in tutumundan rahatsız olduğunu ileri sürüldü.
Barak'ın "belge" değil "düşünceler" olarak nitelediği Clinton belgesinin içeriği İsrail basınına göre şöyle:
Arafat'ın işi zor
Filistinli kaynaklara göre, Arafat'ın belgeye olumlu cevap vermesini engelleyecek en önemli unsur, Clinton belgesinde Filistinli mültecilere geri dönüş hakkı verilmemesi. Arafat, Amman'da yaptığı açıklamada, İsrail'in mülteciler konusunda sorumluluğunu kabul etmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Mültecilere geri dönüş hakkı verilmemesine yaklaşık 4 milyon mültecinin büyük bölümünü arındıran Suriye ve Lübnan da karşı çıkıyor. Muhtemel bir anlaşmaya İntifada ile güçlenen Filistinli örgütlerin ve bazı önde gelen Filistinli yetkililerin de karşı olduğu belirtiliyor. Bu çevreler, Arafat'ın İsrail ile barış görüşmelerine başlamasını dahi "büyük bir hata" olarak nitelendiriyorlar ve böyle bir anlaşmayı tanımayacaklarını belirtiyorlar.
Filistin halkı arasında da muhtemel bir anlaşmaya karşı yoğun bir tepki var. Bu nedenle Arafat'ın halkı ikna etmesi oldukça zor görünüyor.
Çatışmalar sürüyor
Öte yandan İsrail'de bir subay, önceki gece bir el bombasının kaza sonucu patlamasıyla ağır yaralandı. Olayda 3 asker de hafif yaralandı. Askeri kaynaklar, patlamanın İsrail'in Lübnan sınırındaki Misgav-Am çiftliği yakınlarında mevzilenmiş bir tankın içinde meydana geldiğini belirttiler. Yetkililer, yaralı askerlerin hastaneye kaldırıldığını ve kazanın sebeplerini araştırmak üzere soruşturma açıldığını kaydettiler.
Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde Filistinlilerle İsrail askerleri arasında önceki gece boyunca çatışmalar yaşandı. İsrail ordusu, Filistin yönetiminin kontrolündeki Nablus kenti yakınında ve Batı Şeria'nın diğer kesimlerinde çatışmalar olduğunu duyurdu. Açıklamada, Beytüllahim yakınında bir İsrailli kadının, otomobiline yaralandığı, Gazze Şeridi'nde de bir Yahudi göçmen otobüsünün yanında patlama meydana geldiği belirtildi.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
