WTO tarımda daha fazla taviz istiyor

WTO tarımda daha fazla taviz istiyor
Türkiye tarımına yönelik emperyalist politikaların merkezi olan Dünya Ticaret Örgütü (WTO), 2001 yılının mart ayında yapacağı toplantıda, ülkelerden tarım konusunda yeni tavizler isteyecek. Özellikle Türkiye gibi ülkelerin tarımsal pazarını bağımlı hale getirme hedefi güden WTO'nun üzerinde durduğu konular; ithalatı kolaylaştıracak gümrük tarifelerinin indirimi, ihracata yönelik sübvansiyonların azaltılması ve iç desteklerin kaldırılması.
Dünya Bankası ve IMF'nin istekleri ile tarımını büyük ölçekli emperyalist politikaların insafına terk eden Türkiye, 2001 yılının Mart ayında başlayacak yeni WTO toplantılarında da yeni tavizler verecek. Daha önce WTO Tarım Anlaşması'nın şartlarını yerine getiren ve 1994 yılından sonra tarıma yönelik destekleri kademe kademe azaltan Türkiye, 2001'den sonra da taahhüt ettiği yükümlülükleri yerine getirecek.
Bu toplantıya yönelik hazırlıklara başlayan Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) bünyesinde oluşturulan "Ulusal Çalışma Grubu", raporunu yıl sonuna kadar tamamlayacak. Ulusal görüş, gelecek yıl martta Cenevre'de yapılması öngörülen milenyum raund görüşmelerinden önce, ocak ayında WTO'ya iletilecek.
WTO Tarım Anlaşması uyarınca ülkeler, pazara giriş, iç destekler ve ihracat sübvansiyonlarına ilişkin olarak indirim taahhüdünde bulunmuşlardı. Bu çerçevede gelişmiş ülkeler 6 yıl, gelişme yolundaki ülkeler için ise 10 yıllık bir uygulama döneminde mevcut taahhütleri çerçevesinde aşamalı olarak indirime gidiyorlar. Gelişmiş ülkeler, gümrük tarifelerinde, 6 yıllık bir takvimle, her ürün için en az yüzde 15 ve ortalama yüzde 36 oranında indirim taahhüdünde bulunmuştu. Gelişme yolundaki ülkeler ise her üründe yüzde 10'dan az olmamak kaydıyla 10 yıllık bir süre içinde toplam yüzde 24 oranında tarife indirimi yapmak durumundalar.
Tarım Anlaşması çerçevesinde bütün tarım ürünlerini WTO'ye konsolide eden Türkiye, gelişme yolunda ülke olarak, 10 yıllık bir süre içinde, 2004 yılına kadar her üründe en az yüzde 10'dan az olmamak kaydıyla yüzde 24'lük bir indirim yapacak. Tarım ürünlerinde tarifelendirme yapmayan Türkiye, bazı ürünlerde tavan konsolidasyonu bildirmişti.
Taviz verilecek konular
Türkiye'nin WTO müzakerelerinde, gümrük tarife indirimleri, ihracat destekleri ve iç destekler konusunda benimsediği görüşler özetle şöyle:
TARİFE İNDİRİMİ: Tarife indirimleri görüşülmeden önce iç destek ve ihracat sübvansiyonlarına ilişkin indirimler yapılması esas olmalı. Bu konudaki indirim taahhütleri dikkate alınarak tüm ülkeler tarifelerde indirime gidebilir. Tarife indirimlerinde isteğe bağlı olarak sektörel yaklaşımlar benimsenebilir. Ancak bu tüm ülkeler için bağlayıcı olmamalıdır. Tarife rejimleri şeffaflaştırılmalı ancak tarife açılımları ve vergi oranları ülkelerce belirlenmelidir. Türkiye, gelişmiş ülkelerin tarife basamaklarını ve tavanlarını kaldırması, ayrıca gelişme yolundaki ülkelerin fiilen uygulanan gümrük vergisi hadlerinin konsolide edilmesi konusunda serbest bırakılması görüşünü benimsiyor.
İHRACAT SÜBVANSİYONLARI: İhracat sübvansiyonlarının ticareti bozucu etkileri dikkate alınarak ve daha rekabete açık bir ticaret sistemine ulaşılması amacıyla, gelişmiş ülkelerin uyguladıkları sübvansiyonlarda önemli oranda indirime gitmeleri gerektiği düşünülüyor. İhracat sübvansiyonlarının azaltılmasının gelişmiş ülkelerin yeni teşvik aracı olarak ihracat kredilerine yönelmesine sebep olabileceğine işaret edilerek, bu itibarla, ihracat kredilerinin de disiplin altına alınması gereği vurgulandı.
İÇ DESTEKLER: Tarıma verilen iç desteklere uygulanan "de minimis" oranı mevcut seviyede tutulmalı ve bu oranlarda gelişmekte olan ülkeler tarafından bir indirime gidilmemeli.