Türk-İsrail ittifakı zorlanıyor

Türk-İsrail ittifakı zorlanıyor
İsrail'in Ha'aretz gazetesinde yayınlanan "Türkiye'yi Konuşurken" başlıklı yorum yazısında, Ortadoğu'daki gelişmeler ışığında Türk-İsrail ilişkileri değerlendirildi. Gazete, Savunma Bakanlığı'nın Filistinlilerle İsrail arasındaki çatışmaların başlamasından birkaç gün sonra İsrail Savunma Bakanlığı'nı arayarak, her 6 ayda bir yapılan stratejik ve güvenlik işbirliği görüşmelerinin ertelendiğini haber verdiğini yazdı. Yorumda, ''Bu erteleme Türk-İsrail ilişkilerindeki iki acı dönemi hatırlattı. 1982 Lübnan savaşı ve 1987'deki İntifada. Bu iki olay iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri yaklaşık 10 yıl boyunca geriletmişti'' denildi. Birkaç gün sonra İsrail'in, toplantının ocak ayında Ankara'da yapılacağı güvencesini aldığı belirtilen yorumda, ''Türkler erteleme için bir gerekçe göstermediler, ancak İsrailli yetkililer bunun çatışmalardan kaynaklandığından eminler. Türk savunma çevreleri ekim ayında yapılması planlanan toplantının, Türkiye'nin de katıldığı İslam Konferansı Örgütü'nün gölgesinde yapılacak olmasından hoşnut değillerdi'' ifadesi kullanıldı. Türkiye yine çatışmalar nedeniyle ABD'nin bölgedeki 6. filosunun katılacağı Türk-İsrail ortak deniz tatbikatını da ertelemişti.
Türkiye-Mısır yarışı
Ha'aretz'in yazısında Ankara'nın rutin görüşmeleri erteleyerek, Türkiye'nin bölgedeki Müslüman ülkelerin lideri rolünü oynama isteğiyle, İsrail ile stratejik ortaklığını koruma ikilemine düştüğü belirtilerek, bunun diplomatik ilişkiye geçilen 1992 yılından bu yana iki ülke ilişkilerinin karşılaştığı en ciddi ve karmaşık sınav olduğu görüşü savunuldu. Bu çerçevede Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in İsrail, Filistin yönetimi ve Mısır arasındaki mekik diplomasisinin Türk-İsrail ilişkilerinde bir değişikliğe işaret ettiği belirtilerek, "Görülen oydu ki Türkiye, İsrail ile yakın ilişkilerinden yararlanarak İsrail-Filistin çatışmasındaki Mısır'ın arabulucu rolünü üstlenmek istiyordu. Cem, Mısır'ın İsrail büyükelçisini çekmesinden sonra ziyaret nedeniyle İsrail'de sıcak bir şekilde övüldü'' denildi. Yorumda Mısır ve Türkiye'nin Ortadoğu liderliği için yarıştıkları belirtilerek, her iki ülkenin de rejimlerinin İslami güçler tarafından tehdit edildiği ileri sürüldü.
'Türkiye'nin rolü olmayacak'
Cem'in mekik diplomasisinin Türkiye'nin Mısır'dan boşalan yeri doldurmayı istediğini ortaya koyduğu belirtilen yorumda, ''İsrail Türkiye'nin Mısır'ın yerini alması konusunda pek istekli değil. Şiddet devam ettikçe görüşmelere başlanamayacak ve Türkiye'nin de oynayacak bir rolü olmayacak. Şiddetin sona ermesi halinde ise görüşmeler ABD'nin arabuluculuğunda otomatik olarak başlayacak'' ifadesi kullanıldı.
Demirel İsrail'den yana
Eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in uluslararası araştırma komisyonuna seçilmesinin Türkiye'nin krizdeki varlığını yükselttiği belirtilen yorumda, Demirel'in komisyon toplantısı için New York'a gitmeden İsrail Başbakanı Ehud Barak, Filistin lideri Yaser Arafat ve Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek ile bir dizi telefon görüşmesi yaptığı hatırlatıldı ve Türk-İsrail ilişkilerinin güçlenmesinin büyük destekçisi Demirel'in, İsrail tarafından "tarafsız" arabulucu olarak görüldüğüne dikkat çekildi.
İhaleler verilecek mi?
Türkiye'nin eski İsrail Başbakanı Şimon Peres tarafından geliştirilen "Yeni Ortadoğu" vizyonuna bölgede en çok inanan ülke olduğu kaydedilen yorumda, ancak "Türk-İsrail ilişkileri Filistinlilerle çatışmaların uzun sürmesi halinde ayakta kalacak kadar güçlü mü?" sorusunun yanıtının önemli olduğu vurgulandı.
Çatışmalar başladığından itibaren hiçbir Türk firmasının İsrail ile olan iş ilişkilerini iptal etmediğine dikkat çekilen yorumda, ancak son aylarda Türkiye'nin silah sanayi ihalelerinin İsrail'e vermekten vazgeçmesinin düşkırıklığı yarattığı belirtildi.
İki ülke ilişkileri açısından en yeni sınavın ise, Türkiye'nin çatışmalara karşın milyonlarca dolarlık tank modernizasyonu ihalesini İsrail'e verip vermeyeceği olduğu değerlendirmesi yapıldı.