26 Kasım 2000 22:00

IMF ekonomiyi 10 yılda çökertti

Türkiye ekonomisinin 10 yıllık karnesi oldukça zayıf. Bu 10 yıl boyunca ekonomiye damgasını vuran, borçlar ve faiz ödemeleri oldu.

Paylaş

IMF ekonomiyi 10 yılda çökertti
Türkiye ekonomisinin 10 yıllık karnesi oldukça zayıf. Bu 10 yıl boyunca ekonomiye damgasını vuran borçlar oldu. 1990 yılında 5.3 milyar dolar olan faiz ödemeleri, 2000 gerçekleşme tahminlerine göre 32.6 milyar doları bulacak. Kamu kesimi borçlanma gereği ise 1990 yılında 11.3 milyar dolar iken 1999 yılında 28.7 milyar dolara yükseldi. Borçlardaki bu artışa karşın kişi başına milli gelir ise bu süreç içerisinde sadece 350 dolar artış gösterdi.
Cumhuriyet döneminde yüzde 5'lik büyüme hızını yakalayan Türk ekonomisi, 1990'larda pek de iyi bir performans gösteremedi. 1990'lı yıllarda 1994 ve 1999'da iki büyük kriz yaşayan Türk ekonomisi, kişi başına milli gelirini 10 yılda sadece 350 dolar artırabildi.
Anadolu Ajansı muhabirinin 2001 Yılı Programı verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, Türkiye'nin 1990'da 152.3 milyar dolar olan gayri safi milli hasılası gerçekleşme tahminlerine göre 2000 yılında 199.8 milyar dolara çıkacak. Bu dönemde yıl ortaları itibariyle nüfusu 56 milyon 204 binden 65 milyon 293 bine yükselen Türkiye'nin kişi başına milli geliri ise 2710 dolardan 3060 dolara yükselecek ve dolar bazında kişi başına milli gelir 350 dolar artış olacak.
Dış ticaret açığında rekor
IMF ile yapılan 3 yıllık istikrar programının ayaklarından biri olan ihracat, gerçekleşme tahminlerine göre, 1990-2000 döneminde 13 milyar dolardan 28 milyar dolara yükseldi. Programa göre, 2001 yılında ihracat 31 milyar dolarla ilk kez 30 milyar doları aşacak. Bu dönemde 22.3 milyar dolardan 52 milyar dolara yükselen ithalat ise, 54.5 milyar dolarla 2000 yılında olduğu gibi 2001 yılında da yine rekor kıracak.
Dış ticaret açığı bavul ticareti hariç 1990 yılında 9.3, cari işlemler açığı ise 2.6 milyar dolardı. Bu rakamlar 2000 yılı gerçekleşme tahminlerine göre bavul ticareti dahil sırasıyla 19.6 ve 8.2 milyar dolar, 2001 yılı programına göre ise 18.6 ve 6.6 milyar dolar olacak.
Bu dönemde en büyük artışlar bütçede yaşandı. 1990-2000 döneminde konsolide bütçe gelirleri 21.2 milyar dolardan 55.9 milyar dolara, vergi gelirleri 17.4 milyar dolardan 42.6 milyar dolara, konsolide bütçe giderleri ise 25.7 milyar dolardan 74.5 milyar dolara yükseldi. Programa göre, 2001 yılında 60.4 milyar dolarlık konsolide bütçe geliri, 44.5 milyar dolarlık vergi geliri elde edilecek, 67.7 milyar dolarlık konsolide bütçe gideri yapılacak.
Faiz 6 kart arttı
1990 yılında 5.3 milyar dolar olan faiz ödemeleri, 2000 gerçekleşme tahminlerine göre 32.6 milyar doları bulacak. Programa göre, 2001 yılında faiz ödemeleri 9.2 milyar dolarlık azalmayla 23.4 milyar dolara inecek. Faiz dışı fazla 1999 yılında sadece 3.9 milyar dolardı. Bu rakamın 2000 yılında 14 milyar dolara, 2001 yılında ise 16.1 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Türkiye'nin 1990 yılında 11.3 milyar dolar olan kamu kesimi borçlanma gereği, 1999 yılında 28.7 milyar dolara yükseldi. Bu rakamın 4.7 milyar doları KİT'lerden, 21.7 milyar doları da konsolide bütçeden kaynaklandı. Bunun sonucu olarak faiz hadleri yüzde 100'leri aştı. Bu rakam gerçekleşme tahminlerine göre, 2000 yılında 6.9 milyar dolarlık azalmayla 21.8 milyar dolara inecek. Enflasyonda 1990-2000 döneminde yıllık ortalama açısından önemli bir gelişme sağlanamadı. Toptan eşya fiyatları endeksinde (TEFE) 1990'da yüzde 52.3, tüketici fiyatları endeksinde (TÜFE) yüzde 60.3 olan yıllık ortalama enflasyon 2000 yılında sırayla yüzde 50.6 ve yüzde 54 olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

ÖNCEKİ HABER

Peru'da tasfiye operasyonu

SONRAKİ HABER

'Partim ve mücadele