Ve şah devrildi!

Ve şah devrildi!
İngiltere'de yapılan Dünya Satranç Şampiyonası'nda, Dünya Şampiyonu Rus Garry Kasparov, yurttaşı Vladimir Kramnik ile 15. oyunda berabere kalarak, unvanını rakibine kaptırdı. 16 oyun üzerinden düzenlenen şampiyonada daha önce rakibine 2 kez yenilen 37 yaşındaki Kasparov'un unvanını koruyabilmesi için son iki oyunu kazanması gerekiyordu. Kasparov'un öğrencisi olan 25 yaşındaki Kramnik, 15 oyunda hiç yenilmedi ve 8-6 önde girdiği 15. maçtan, 8.5-6.5 önde çıkarak şampiyonluğunu garantiledi. Kasparov'un beyazlarla başladığı oyun 38 hamle sürdü.
Şampiyonluğu Karpov'dan almıştı
Gary Kasparov, 1985'te Rus Anatoli Karpov'u yenmesinden beri Dünya Şampiyonluğu unvanını elinde tutuyordu. Şampiyonada 2. ve 10. oyunları kazanan Kramnik, 2 milyon dolarlık ödülün de sahibi oldu. Şampiyonada galibiyetlere 1, beraberliklere ise 0.5 puan veriliyor. Tarafların 8-8 berabere kalması halinde son şampiyonun unvanını koruması kuralı uygulanıyor.
Kasparov, 15 yıldan beri hiç maç kaybetmemiş, rakiplerini yenmekten ziyade onları yok etmişti. Şimdi ise konuşulan tek şey Gary Kasparov'da yanlış giden şey ne? Santrancın en büyük oyuncusu, sessizce tarihin derinliklerine gömülüyor ve hiçkimse nedenini bilmiyor.
Öğrencisi ile yaptığı karşılaşmalar boyunca Kasparov'un zihinsel durumu konuşulan en önemli konuydu. Pazar günü, kaldığı erken beraberlikten sonra acilen bir galibiyete ihtiyacı vardı. Alçakgönüllü şampiyon sahneye çıktı. "Yanlış giden ne Garry?" diye sordu, seyircilerden biri son derece dokunaklı bir şekilde. "Uzun bir hikâye" diye yanıtladı Kasparov, son üç hafta için pişmanlık gösteren bir figür gibi. "Karşılaşma bittiğinde size anlatacağım. Yorgunum. Bunu gizleyemem."
Kramnik iyi hazırlanmıştı
Satranç bir sanattır, bilim değildir ve bir oyuncu fikirleriyle yaşar. Maçları izleyenlerin ortak kanısı Kramnik'in Kasparov'dan daha iyi hazırlandığı idi. Ki, Kramnik, daha çok hazırlık maçı yapmıştı. Bu maça kadar Kasparov her zaman, dinamik, agresif ve planlı olurdu. Fakat pazar günü Kramnik'in karşısındaki sandalyeye oturduğunda, Kramnik'in kararlı Berlin savunması ile karşılaştığı 4. oyunda, bu açılışı kırma gayreti gösteren hiçbir belirti yoktu Kasparov'da. Yenilmiş bir adam gibi bakıyordu ve 14. hamleden sonra beraberlik önerdi.
Kasparov'un bu düşüşünün ardındaki nedenler üzerine kamuoyunda çeşitli spekülasyonlarda yer aldı. Kasparov'un 1993 yılında Uluslararası Satranç Federasyonu'ndan (FIDE) ayrıldıktan sonra kurduğu, Profesyonel Satranç Birliği 1. Sekreteri Adam Black, Kasparov'un 1997'de IBM'in Deep Blue (Derin Mavi) adlı bilgisayarı ile yaptığı karşılaşmayı kaybetmesinin etkili olduğunu belirtti. Black'e göre, 80'lerde Karpov ile yaptığı maçlarda Kasparov, hayatını ortaya koyarak oynuyordu. Ancak bu bilgisayarın karşısına hazırlıklı olarak çıkmamıştı ve yenilgi onun kendine olan güvenini etkilemişti.
Diğer bir faktör de yaş olabilirdi. Satranç oyuncularının, tıpkı matematikçiler gibi, en iyi ve en yaratıcı dönemleri genç olduğu dönemlerdi. 37 yaşına gelmiş Kasparov, Kramnik'ten daha gençken, 22 yaşında şampiyonluğu eline almıştı. Büyük Rus taktisyen Mikhail Tal 1960'ta 24 yaşındayken, Amerikalı ekzantirik dahi Bobby Fischer 1972'de 29 yaşında şampiyon olmuşlardı. Kuşkusuz, Alekhin, Botvinnik ve Petrosyan gibi onlardan daha yaşlı şampiyonlar da vardı, ancak bunlar şampiyonlarına gerekli değeri veren Sovyet sisteminin ürünleriydi.
Maçtan önce yaptığı bir röportajda, Rusya Satranç Takımı'na alınmasında önemli emeği geçen öğrencisi Kramnik'i öven Kasparov; "Onu çok çabuk yetiştirdim. 12 yaşından beri gelişimini izliyorum ve her zaman çok büyük bir yetenek olduğuna inandım. Fakat herşey şuna bağlı: Kramnik'in en büyük problemi bugüne kadar ciddi bir maç oynamamış olması"
Artık oynadı!