21 Ekim 2000 21:00

Yedi bin yıllık 'ilkel' taşıt

Amerika kıtası ve Avustralya yerlileri tarafından bulunan kanoculuğun kökleri en az 7000 yıl öncesine dayanıyor. Yerlilerin ilk "kaşif"leri huş ağacından kanoları ile kıtanın içlerine kadar götürdükleri biliniyor.

Paylaş
Yedi bin yıllık 'ilkel' taşıt
Bu hafta içinde, ABD'nin Florida eyaletindeki Gainesville kenti yakınındaki bir gölün yatağında içinde bulunan yerli kanolarının binlerce yıl öncesine ait oldukları belirlendi. Florida Arkeolojik Araştırmalar Bürosu'ndan yapılan açıklamada, Newnan Gölü yatağında bulunan 85'ten fazla kanonun 500 ila 5000 yıllık olduğu, kanoların çoğunun da 3000 ila 5000 yıl önce yapıldığı belirtildi.
Göldeki su seviyesi kurak bir mevsim döneminde düşene kadar yüzlerce yıl göl tabanında kalan ve korunan kanolar, bir çevre projesi üzerinde çalışan öğrenciler tarafından nisan ayında bulunmuştu.
Arkeologlar, 53 kano üzerinde radyoaktif karbon izotopu testi yaptılar ve kanoların uzunluğu, genişliği, derinliği ve nerede bulunduğu üzerine raporlar tuttular.
6 kano üzerinde yapılan çalışma, bu ihtiyar taşıtların çam ağacından yapıldığını gösterdi. Kanoların balık avlanmak için kullanıldıkları tahmin ediliyor. En uzun kanonun boyu 6 metreye yaklaşıyor. Çoğunun pruvası ve hâlâ üzerlerinde duran kürekleri ovalleştirilmiş.
Yeniden gömüldüler
Bu veriler kayıtlara geçildikten sonra, kanolar göl tabanına yeniden gömüldü çünkü aksi halde hava ve güneşe maruz kalacak kanolar ufalanacaktı.
Arkeolog James Miller, elde edilen bilgilerin, Florida'da ortaya çıkarılan 6000 yıllık kanonun da arasında bulunduğu 300'den fazla kanoyla ilgili verilere ekleneceğini duyurdu. Kuzey Afrika yerlisi Seminolerin şefi James Billie, gölün gerçek isminin kendi dillerinde "uzun teknelerin yeri" anlamına gelen Pithlachocco olduğunu söylüyor.
Yerliler geliştirdi
Amerika kıtası ve Avustralya yerlileri tarafından bulunan kanoculuğun kökleri en az 7000 yıl öncesine dayanıyor. Avrupalılar bugünkü Kanada'ya ilk kez geldiklerinde kanoculuk, bir su taşıtı olarak en parlak günlerini yaşıyordu. Yerlilerin ilk "kaşif"leri huş ağacından kanoları ile kıtanın içlerine kadar götürdükleri biliniyor. Batılılar kanoyla ilk kez bugünkü Kuzey Amerika ile Güney Kanada adarısndaki bölgede yaşayan bir yerli boyu sayesinde tanıştılar. Bugün Algonkinler'in bir kısmı halen aynı bölgede yaşıyor. Beyaz adamın yol aldığı rotalar, Kızılderililerin kuşaklar boyunca kullandığı "geleneksel" rotaydı aynı zamanda.
Beyazlar yağma taşıtı yaptı
Kanoları geliştiren Avrupalılar, kıta içinde tonlarca yük taşıma imkânı buldular.
Ancak Avrupalıların kanoyu "keşfetmesi", yerliler ve doğa için hiç de hayra alamet değildi. Kuzey Amerika'ya her yıl "kürk seferleri" düzenlenmeye başlandı. Ardından yine kanolarla ilk haritacılar geldi... Yine kanolarla ilk jeologlar geldi... Yine kanolarla ilk yerleşimciler geldi. Bugün çok sayıda turizm şirketi düzenlediği kano turlarıyla aynı rotayı pazarlıyor.
Kristof Kolomb da kendi deyimiyle "Batı Hint Adaları yerlilerinin" kütükten oydukları kayıklara "canoa" adını verdiklerinden söz etmişti. İlk kanolar genellikle hafif bir iskelet üzerine kuruluydu. Ancak ağaç kabuğundan ya da üzerine hayvan derisi gerilmiş balina kemiğinden kanolar da yapıldığı biliniyor. Amerika kıtasının zenginliklerini yağmalamaya gelen Avrupalılar boyları 30 metreyi bulan katamaran tipi kanolar da yaptılar.
Bugünkü gelişmiş kanoları ataları ile kıyaslamak mümkün değil elbette. Yoksa dünyayı kano ile dolaşan iki Almanyalı gencin İstanbul Boğazı'na kadar gelmeleri nasıl mümkün olabilirdi ki...
ÖNCEKİ HABER

Ulucanlar'da belirtiler devleti gösteriyor

SONRAKİ HABER

Yetkisiz KHK'lar iptal edilecek

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...