Körfez'de yeni gerilim

Körfez'de yeni gerilim
Birleşmiş Milletler (BM)'in, önümüzdeki haftalar içinde Irak'a girip "silah denetimi" yapmayı amaçlayan yeni bir ekip kurmayı planladığı öğrenildi. ABD baskısı sonucu yürürlüğe sokulan bu plan, Irak ile batılı emperyalistler arasındaki gerilimi tırmandırabilir.
Irak yönetimi, BM'ye bağlı UNSCOM silah denetim grubunu, casusluk yapıldığına ilişkin sağlam kanıtlar ortaya çıkması üzerine iki yıl önce sınır dışı etmişti. UNSCOM ekibinin ülkeden atılmasının ardından, ABD ve İngiliz kuvvetleri, Aralık 1998'de dört gece boyunca Irak halkına bomba yağdırdılar. Bu tarihten itibaren Irak toprakları, kuzeydeki Türkiye ve güneydeki Kuveyt ile Suudi Arabistan'daki Amerikan üslerinden sürekli bombalandı.
ABD'nin dayatmaları ile, BM Güvenlik Konseyi, 9 ay önce "yeni bir komisyon" kurulması kararı almıştı. Ancak Irak yönetimi, bir daha böylesi komisyonlarla işbirliği yapmayacağını kesin bir dille ifade etti.
UNSCOM skandalları
BM'ye bağlı UNSCOM, görev süresi boyunca bir dizi skandalla sarsıldı. Komisyon başkanları, üzerlerindeki ABD baskısına işaret edip ardı ardına istifa ederken, Irak'taki UNSCOM ekipleri içinde CIA ve MOSSAD casuslarının yer aldığı ortaya çıktı. Irak topraklarına yönelik hava saldırılarında da, bu casusların sağladığı bilgiler önemli rol oynadı. ABD, Irak'tan yükselen tepkinin Rusya ve Fransa'da da yankı bulmasının ardından, alternatif bir komisyon bileşimi üzerinde çalışmaya başlamıştı. BM tarafından hazırlıkları yapılan son komisyonda, Rus ve Fransız görevli sayısının artırılmış olabileceği belirtiliyor.
New York Times gazetesinde dün yayınlanan manşet haberine göre, yeni komisyonda 19 ülkeden temsilciler yer alacak. Komisyon üyeleri, geçmişte olduğu gibi "kendi ülkelerine" karşı değil, BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a karşı sorumlu olacaklar.
Yeni başkan Blix
"BM Gözlem, Doğrulama ve Teftiş Komisyonu" olarak adlandırılan örgütün başına atanan İsviçreli Hans Blix'in, 1 Eylül'de, BM Güvenlik Konseyi'ne "Çalışmaya hazırız" mesajı vermesi bekleniyor.
Blix, daha önce merkezi Viyana'da bulunan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nda genel müdürlük yapmıştı.
Ancak gözlemciler, Irak'ın, açıkça veya gizlice ABD hesabına çalışacak bir komisyonu reddetmeye devam edeceğini belirtiyorlar. Bu durumda Irak'a yönelik yeni ABD-İngiliz saldırıları gündeme gelebilecek. Fransa, Rusya ve Almanya gibi diğer emperyalistlerin bu durumda nasıl tavır alacağı ise belirsizliğini koruyor. Bilindiği gibi bu ülkeler, ABD ve İngiltere'ye rağmen, 10 yıldır Irak'a uygulanan BM ambargosunun da kaldırılmasını talep ediyorlar.
GK'da nöbet değişimi
ABD'yi zorlayan bir diğer gelişme ise, Güvenlik Konseyi'nde daima Amerikan destekçiliği yapan Arjantin, Kanada ve Hollanda'nın geçici üyelik süresinin dolması. Bu üç ülkenin yerine, BM üyesi başka ülkeler gelecek.
10 yıldır devam eden emperyalist ambargo, 1.5 milyondan fazla Iraklı sivilin yetersiz beslenme ve çeşitli hastalıklardan ölümüne neden oldu. Ambargo, tepkiler üzerine nispeten hafifletilmesine rağmen, Irak'ta her ay 10 bine yakın insan aynı nedenlerle ölüyor. Bunların çoğu ise çocuk ve yaşlılar.
ABD yönetiminin, Irak'ta casusluk faaliyeti yürütecek olan BM komisyonuna izin verilmesi durumunda, ambargoyu hafifletmeyi veya tamamen kaldırmayı önerebileceği dile getiriliyor. Irak'ın bunu kabul etmemesi durumunda ise, ambargonun devam etmesinin sorumluluğu Irak yönetimine yüklenebilecek.
Ambargo çürüyor
Ancak özellikle Amerikan yönetimine yakın uzmanlar, ABD'nin ambargoyu sürdürme politikasının "istikrarlı bir çürüme" içinde olduğunu belirtiyorlar. Aralarında diplomatların da bulunduğu uzmanlar, Irak'ın uluslararası yalıtılmışlıktan kurtulmak için ağır ama önemli adımlar attığına dikkat çekerek, Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez'in Bağdat ziyaretini örnek veriyorlar. Rusya ve Çin'in, Irak'ın kuzey ve güneyinde uluslararası hukuka aykırı bir biçimde oluşturulan "uçuşa yasak bölge"lerin kaldırılmasını istemeye başlamaları da, bir diğer örnek. Geçtiğimiz günlerde Rusya ve Fransa'dan iki sivil uçak, Bağdat havaalanına inerek bu yasakları delmişlerdi.
ABD'nin Irak halkını ezme politikasının giderek geçersizleşmesi, diplomatların ilginç yorumlar yapmasına da vesile oluyor. Washington'dan adı açıklanmayan bir yetkili, New York Times'a yaptığı açıklamada, "Irak konusunda işler otomatik pilotta gidiyor. Ama bu, 10 derece aşağı eğimli bir otomatik pilot" diye konuştu.