19 Ağustos 2000 21:00

Rantiye kazanıyor, emekçiler ödüyor

Borç faizlerine giden Gelir Vergisi'nin yüzde 47.7'si işçi ve memurlardan kesiliyor. Buna karşın rantiyenin ödediği toplam vergi, bütün vergi gelirlerinin içinde sadece yüzde 2.2 düzeyinde kalıyor.

Paylaş
Rantiye kazanıyor, emekçiler ödüyor
IMF programı ile gelirleri kısılan işçi ve memur, iç ve dış borç faizlerinin finansmanına akan vergilerin de büyük çoğunluğunu ödüyor. Maliye Bakanı Sümer Oral'ın övünerek açıkladığı Gelir Vergisi gelirlerinin yüzde 47.7'sini emekçiler ödüyor. Buna karşın tahvil ve Hazine bonosu ile gelir ortaklığı senedi sahiplerinin ödedikleri vergi, toplam Gelir Vergisi'nin sadece yüzde 2.2'sini oluşturdu.
Anadolu Ajansı muhabiri Türkan Al'ın Gelirler Genel Müdürlüğü verilerinden derlediği bilgilere göre, 1989'da 6 trilyon 278.6 milyar lira Gelir Vergisi ödemesinde bulunan işçi ve memurların geçen yıl ödediği Gelir Vergisi miktarı, 2 katrilyon 707 trilyon 632 milyar lira oldu. Ücretliler, böylece 5 katrilyon 678 trilyon 569 milyar lira olan toplam tevkifatın yüzde 47.7'sini tek başlarına karşıladı.
İşçi ve memurlar, 2.7 katrilyonluk vergiyle, toplam Gelir Vergisi'nin de yüzde 47.7'sini ödemek durumunda kaldı.
Rantiyenin payı yüzde 2.2
Buna karşılık 1989'da 84.1 milyar lira stopaj kesilen tahvil ve Hazine bonosu sahipleri ile gelir ortaklığı senedi bulunanlardan 1999'da yapılan tevkifat, 125 trilyon 854 milyar lira olarak gerçekleşti. Böylece tahvil ve Hazine bonosu ile gelir ortaklığı senedi sahiplerinin ödedikleri vergi, toplam Gelir Vergisi'nin sadece yüzde 2.2'sini oluşturdu.
Ancak 1999'da bu kâğıtlardaki stopaj oranının sıfırlanması nedeniyle, geçmiş yıllardan gelen kâğıtlar için stopaj tahsilatına gidildi ve rakamın düşük olmasında bu durum da etken oldu.
1999'un ilk 11 ayında yüzde 12, daha sonra ise yüzde 15 oranında stopaj ödemeye başlayan mevduat sahipleri ise geçen yıl 810 trilyon 967 milyar lira Gelir Vergisi ödedi. 1989'da 726 milyar vergi ödeyen mevduat sahiplerinden tahsil edilen vergi 10 katın üzerinde bir artış gösterirken, bu kesimin toplam Gelir Vergisi içindeki payı da yüzde 12.8 olarak hesaplandı.
Repo gelirleri ise 1999 yılında 188 trilyon 212 milyar lira vergiye tabi tutuldu. Bu rakam da, toplam Gelir Vergisi'nin yüzde 3.3'lük bölümünü meydana getirdi.
Devlet, geçen yıl gezici piyangoculardan da 13 trilyon 529 milyar lira vergi aldı. Serbest meslek işleri karşılığı yapılan ödemelerden 208 trilyon 597 milyar lira, senelere sari inşaat ve onarım işleri karşılığı ödemelerden 170 trilyon 327 milyar lira, dar mükelleflerin telif, patent hakkı satışından 22 trilyon 441 milyar lira, mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden de 364 trilyon 937 milyar lira tevkifat yapıldı.
Kurumlar Vergisi'nden muaf ve müstesna kazanç ile iratlardan 133 trilyon 799 milyar lira, kurumların vergi sonrası kârlarından 530 trilyon 920 milyar lira vergi alınan 1999 yılında vakıflar ve derneklerin iktisadi işletmelerinden elde edilenlerin dışında kalan ve tevkifata tabi tutulmamış gelirlerinden de 4 trilyon 271 milyar lira vergi alındı. Söz konusu dönemde, çiftçilerin ödedikleri stopaj tutarı ise 126 trilyon 826 milyar lira oldu.
ÖNCEKİ HABER

Tunus halkı Hammami'nin yanında

SONRAKİ HABER

Burdur saldırısı planın bir parçasıydı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...