28 Temmuz 2000 21:00

Kanlı elmaslara boykot tehdidi

Afrika'daki kanlı elmas tekellerine karşı başlatılan kampanya, De Beers gibi uluslararası şirketleri endişelendiriyor.

Paylaş
Kanlı elmaslara boykot tehdidi
Elmas tekelleri, bir zamanlar çeşitli hayvanları vahşi yöntemlerle öldürürek ceplerini dolduran kürk tüccarlarının karşı karşıya kaldıkları bir boykot kampanyası ile yüz yüze. Yılda 7 milyar dolarlık bir hacmi olan elmas piyasasının büyük oranda kan kaybettiği belirtiliyor. Afrika'daki savaş ve çatışmaların yarattığı ortamdan yararlanan uluslararası şirketlerin kayıtdışı madenlerden mal almayı kesmeleri ve binlerce çocuğun sakat kaldığı, çok sayıda insanın yaşamını yitirdiği çatışmaları desteklemeye son vermeleri isteniyor.
7 yıllık mücadele
Kanada'nın ABD Büyükelçisi Robert Fowler geçtiğimiz hafta Antwep'te yapılan Dünya Elmas Kongresi'nde dikkatleri sürmekte olan elmas karşıtı kampanyaya çekti. Merkezi Londra'da bulunan Küresel Gözlem örgütü, kampanyanın en önemli örgütleyicisi konumunda. 7 yıl önce kurulan örgüt, ilk yıllarda uluslararası tekelleri hedeflemiyordu. Bugün hâlâ oldukça dar bir kadrosu olan örgütün dört yıldır başkanlığını yapan Simon Taylor ve Patrick Alley kanlı elmasa karşı yürütülen kampanyanın başını çekiyorlar. Örgüt, kamuoyuna milyarlarca lira karşılığında satın alınan elmasların Sierra Leone, Kongo ve Angola gibi ülkelerdeki çatışma bölgelerinden geldiğini göstermeye çalışıyor. Bu ülkelerde hükümetler ve hükümet karşıtı gruplar arasındaki çatışmalarda elmas madenleri büyük önem taşıyor. Çünkü madenlerden sağlanan gelir, savaşların da galibini belirliyor. De Beers gibi elmas tekelleri de kimi zaman hükümetleri, kimi zaman da isyancıları destekleyerek 'maliyetleri düşürüyor.' Antwrep kenti elmas ticaretinin önemli merkezlerinden biri. Burada, bir yandan yoksul kıtanın madenleri satılırken, diğie yandan da namluları masum insanların üzerine çevrilecek silahlar alınıyor.
Angola
Örgütün ilk çalışmalarından biri Angola'daki iç savaş ile ilgili oldu. Burada elmas şirketleri hükümete karşı savaşan sağcı UNITA güçlerini destekliyor. UNITA'nın 1992-1997 yılları arasında elmas ticaretinden 3.7 milyar dolar kazandığı tahmin ediliyor. UNITA'nın elmaslarını satın alan Demokratik Kongo Cumhuriyeti Devlet Başkanı Mobutu Sese Seko, karşılığında silah satıyor. Küresel Gözlem kamuoyunu ikna etmek ve Birleşmiş Milletler'e sunmak üzere bu tür ilişkilere dair kanıt topluyor. İngiliz Independent gazetesine konuşan örgüt yöneticilerinden Alley, asıl amaçların "yönetenleri duyarlılıktan haberdar etmek" olduğunu söylüyor. Küresel Gözlem örgütü çatışmaların sürdüğü bölgelerdeki demokratik kitle örgütleri ile de ilişkilerini geliştiriyor. Örgüte yakın isimlerden büyükelçi Fowler, şu an aynı zamanda Angola'ya uygulanan ambargonun başında bulunuyor. Güney Afrika İçin Eylem örgütünden Ben Jackson, UNITA'ların lideri Savimbi'ye karşı uygulanan yaptırımlarda Küresel Gözlem'in etkili olduğuna dikkat çekiyor.
Sierra Leone
Kanlı elmaslar konusu, en son İngiltere'nin müdahale ettiği Sierra Leone'de gündeme geldi. Devrimci Birleşik Cephe ile hükümete bağlı güçler arasında süren çatışmaları gerekçe gösteren İngiltere, burada hükümete bağlı askerlere de eğitim veriyor. Sierra Leone elmasları önce Liberya'ya satılıyor. Güney Afrikalı De Beers şirketi bu elmasları satın alıyor. En büyük mücevher tekeli olan De Beers, dünya üretiminin üçte ikisini elinde tutuyor. Sierra Leone'nin off-shore elmas satış hakları da bu şirkete ait.
Söz konusu ülkelerden elmas alımını durdurduğunu ilan eden De Beers, kampanyalar karşısında zor durumda. Reklam kampanyalarına hız veren elmas şirketi, 4 milyar dolarlık stoğunu eritmeye çalışıyor. Şirketin gizliden ticaretini sürdürmediğinin ve stokları azalınca "elmasların kaynağını denetleyemediklerini" ilan etmeyeceğinin ise hiçbir güvencesi bulunmuyor.
ABD, dünyanın en çok elmas satılan ülkesi. ABD'li Dünya Bakışı örgütüne göre burada elmas ticareti ile mücadele etmek amacıyla 38 bin kiliseyi nişanlı çiftlerin elmas yüzük almalarını teşvik etmemelerine iktna etmek gerekiyor. Dünya Bakışı'ndan Rory Anderson, boykotun halen ciddi bir tehdit unsuru olduğunu söylüyor.
ÖNCEKİ HABER

İnternette casus var

SONRAKİ HABER

ASEAN'da ABD'ye tepki

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...