EMO: ‘Türkiye HES çöplüğüne dönebilir’
Elektrik Mühendisleri Odası’nın hazırladığı Hidroelektrik Santral (HES) Raporu’nda, kar hırsıyla hayata geçirilen binlerce santral projesinin Türkiye’yi “HES çöplüğü”ne çevireceğine dikkat çekildi.Projelerin önemli bir kısmında mühendislik hatası olduğuna dikkat çekilen raporda
Projelerin önemli bir kısmında mühendislik hatası olduğuna dikkat çekilen raporda, plansızca kurulan HES’lerin üreteceği enerjinin büyük kısmının nakil sırasında kaybolacağı bildirildi. Rapora göre, çevreyi hiçe sayan, kuralsızca yapılan HES’ler hem yöre halkı, hem de santral çalışanları için felaketlere kapı aralıyor.
Farklı disiplinlerden mühendislerin geçtiğimiz Ekim ayında gerçekleştirdiği Doğu Karadeniz Bölgesi HES Teknik Gezisi’nin raporu dün Elektrik Mühendisleri Odası’nda düzenlenen toplantıyla açıklandı.
Rapora göre Türkiye’de sayıları 2 bine yaklaşan HES projeleri Doğu Karadeniz’de yoğunlaşıyor. Geçmişte HES projelerinin 20-25 yıllık veriler üzerinden değerlendirildiği belirtilen raporda, 2001 yılında çıkan Elektrik Piyasası Kanunu ile binlerce HES yapılmasının önünün açıldığı kaydedildi.
ÇEVREYİ VE CAN GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDİYOR
Projeler için yapılan başvuruların birçoğunun hiçbir teknik kurala uymadığı ifade edilen rapora göre, HES’ler daha inşaatı bitmeden üretime başlıyor. Balık geçitleri gibi birçok teknik zorunluluksa şekli olarak yapılıyor. HES’lerde birçok yapı taşkın yatağına yapılmış durumda. Bazı yapıların çevreleri de taşkına neden olabilecek nitelikte. Bu durum hem çevre halkının, hem de santral çalışanlarının can güvenliğini tehdit ediyor.
Raporda, projelerin yapım aşamasında da ciddi sorunlar yaşandığı ifade ediliyor. Rapora göre inşaat sırasında oluşan hafriyat gelişigüzel şekilde doğaya bırakılıyor. Bu durum bitki örtüsüne büyük zarar veriyor. Projelerde çalışan işçilerin önemli bir kısmının taşeron firma elemanı olduğu, güvencesiz ve kuralsız bir şekilde çalıştırıldıkları,S kaydedilen rapora göre, projelerde işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri alınmıyor.
‘CAN SUYU’ BIRAKILMIYOR
Raporda, su kaynaklarının devamlılığı ve canlı yaşamı için elzem olan “can suyu” için bir kontrol mekanizması oluşturulmamasının sonuçlarına da dikkat çekiliyor.
Rapora göre, işletmede olan tesislerin bazıları ya hiç can suyu bırakmıyor, ya da bırakmaları gereken değerin altında bırakıyorlar. Can suyu işletmecilerin tasarrufuna hiçbir şekilde bırakılamayacağı vurgulanan raporda, bölge halkının buna tepkisinin yetkililer tarafından dikkate alınması için çağrı yapıldı.
Raporda dikkat çekilen diğer bir konu da, projeler yapılırken çevresindeki köylerin ulaşım yollarının dahi dikkate alınmaması.
PLANSIZLIK DİZ BOYU
Plansızca yapılan projelerin, öngörülen enerji üretimlerini gerçekleştirebilecek özelliğe sahip olmadığı vurgulanan raporda, Türkiye’nin ilerleyen yıllarda bir ‘HES çöplüğü’ haline gelebileceği uyarısı yapılıyor.
Rapora göre, aynı bölgelerde yoğunlaşan projeler üretilen enerjinin naklini de bir sorun haline getiriyor. Bölgede santrallerin, enerji nakil hatlarının ve trafo merkezlerinin bağlantı sorunları bulunuyor, trafolar yetersiz kalıyor. Toplumsal sorumluluk ve planlamadan uzak, şirketlerin kârlılığı temelinde geliştirilen projeler, doğal ve tarihi güzellikler, insan yaşamı ve kültürel yapı için olumsuz etkiler yaratıyor.
Raporun sonuç bölümünde, “Elektrik enerjisi doğal bir tekeldir. Bölgede üretim, iletim, dağıtım ve tüketim birlikte ele alınarak kamusal çıkarları gözeten merkezi bir planlama yapılmalı, bu planlamaya yöre halkının katılımı ve katkısı sağlanmalıdır” denildi. (Ankara/EVRENSEL)
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
