Yetmiş yıllık baraj mı

Yetmiş yıllık baraj mı
   yedi bin yıllık tarih mi?
Mehmet Aslanoğlu
Birçok tarihi değeri barındıran Hasankeyf, politik 'manevraların' kurbanı oluyor. Proje aşaması biten ve temeli atılması planlanan Ilısu Barajı'yla birlikte yok olacak birlerce yıllık tarih, Türkiye'nin komşu ülkelere karşı 'suyu kontrol etme' politikasının kurbanı olacak. Uzmanlar barajın enerji üretiminin önemli olmadığına dikkat çekiyorlar.
Hasankeyf'in Ilısu Barajı'yla birlikte yok olmasına karşı bölgede kitle örgütleri ve meslek örgütlerinin duyarlılığı artıyor. Mimarlar Odası, Elektrik Mühendisleri Odası, Ziraaat Mühendisleri Odası, Çevre Mühendisleri Odası, Çekül, Demokrasi Platformu gibi örgütler bir araya gelerek Hasankeyf'i Yaşatma Platformu oluşumu içerisine girdiler. Platform 10 Haziran'da Hasankeyf'e Avrupa'dan heyetlerin de katılacağı bir gezi düzenlemeyi planlıyor.
Birçok tarihi belgeyi barındıran bölgeyi sular altında bırakacak olan Ilısu Barajı projesine ilişkin meslek örgütleri tarafından raporlar hazırlanarak, kültür katliamının önlenmesi istendi
Çevresel etkileri az yöntemler
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi tarafından hazırlanan raporda, elektriğin önemine değinilerek şöyle denildi: " Herkesin kabul ettiği gibi enerji ve özellikle de elektrik insan hayatının vazgeçilmez bir parçasıdır. Fakat elektriği elde ederken mali ve çevresel bedeller ödemek zorunda kalıyoruz. Çevremizi ve gelecek kuşakları düşünüyorsak, olayın mali boyutlarını göz ardı etmeden çevresel etkileri en az olan elektrik üretim yollarını ve yeni teknolojileri seçmek zorundayız. Karşılanmamış gereksinimlerin görece fazla olduğu Türkiye gibi az gelişmiş ülkelerde çevre sorunlarının göz ardı edilmesinin başlıca nedeni, çevre korumanın alternatif maliyetinin yüksek sayılmasıdır."
EMO'nun raporunda, ekolojik değerlerle uyumlu yeni bir toplum projesinin, kapitalist üretim biçiminin yaşamın tüm alanlarında yerleştirdiği insan doğasına aykırı koşulları ve uygulamaları sadece politik anlamda değil, düşünce biçimi ile de tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırmak zorunda olduğuna değinilerek, sosyal, kültürel ve eğitsel anlamda da köklü bir yeniden yapılanışa ihtiyaç olduğu kaydedildi. Raporda, önleyici çevre politikalarının da gündeme gelmesi istendi.
Hasankeyf kurtulursa tarım arazileri de kurtulur
Hasaykeyf ile ilgili olarak Ziraat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi tarafından da bir rapor hazırlandı. Raporda Ilısu Barajı'nın etkileri tarımsal açıdan inceleniyor. Barajla birlikte bir miktar tarım arazisinin de sular altında kalacağının ifade edildiği raporda, "Barajın Hasankeyf'i kurtaracak kota inmesi durumunda tarım arazilerinin tamamına yakını kurtulmuş olacaktır" deniliyor.
'Karanlık çağ'a ışık tutuyor
ÇEKÜL Vakfı Diyarbakır Şubesi'nin raporunda ise baraj gölü alanının arkeolojik olarak en az araştırılmış bir bölge olduğuna dikkat çekiliyor. Raporda, "Ülkemizin bu bölgesinin geçişi o denli az bilinmektedir ki yapılan her kazı arkeolojik açıdan bilinmeyen bir çağa ışık tutmaktadır. Her kazı döneminden sonra uygarlık tarihinin birçok bölümü yeniden yazılmak zorunda kalınmıştır. Özellikle Halan Çemi, Çayönü, Nevali Çori, Göbekli Tepe kazıları neolitik çağın kronolojisini 4000 yıl daha geriye götürmüştür. Özellikle Diyarbakır-Batman arasında Dicle Nehri kıyısında yapılacak kazılarla, Anadolu'nun İÖ 2. bin sonu ile 1. bin arasındaki 'karanlık çağ'a ışık tutacak bulguların ortaya çıkacağı, yapılan akeolojik yüzey araştırmalarıyla belirlenmiştir" denilerek barajın planlanmasında bu değerlerin hiç dikkate alınmadığına değinildi.
Raporda son olarak, "Hasankeyf ile birlikte bugün Ilısu Barajı altında kalma tehdidi ile karşı karşıya olan yüzlerce höyük, kale, mağara yerleşimleri, kaya mezarları ve anıtsal yapıların gelecek nesillere aktarılarak kimliğimizin kaybolmasını engellemek, gerekse yasal durum ve sorumluluklar nedeniyle Ilısu Baraj projesinin iptal edilmesi ya da Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nda değerlendirilmesi gerekmektedir" görüşüne yer verildi.