İç savaşta İngiliz parmağı

İç savaşta İngiliz parmağı
Yugoslavya'nın iç savaşa sürüklenip parçalanmasında batılı emperyalistlerin oynadığı belirleyici role dair bir kanıt daha ortaya çıktı. İngiliz The Observer gazetesinde dün yayınlanan habere göre, İngiliz silah tekelleri, iç savaş öncesinde Yugoslavya'ya milyonlarca dolarlık askeri ekipman satışı yaptı. 1991 yılında, Slovenya'nın Yugoslavya Federasyonu'ndan bağımsızlığını ilan eden ilk bölge olmasından tam 8 gün önce, bir İngiliz şirketi Slovenya güçlerine Yugoslav ordusuyla savaşmaları için askeri iletişim ekipmanı gönderdi.
İkiyüzlü tutum
Şirket ile Slovenya arasında yapılan anlaşma, dönemin muhafazakâr hükümeti tarafından da onaylandı. Onayı veren dönemin Dışişleri Bakanı Douglas Hurd'ün, kamuoyu önünde sürekli "Yugoslavya'nın birliğinden yana" demeçler vermesi, İngiltere'nin ikiyüzlü tutumunu da sergiliyor. Alman emperyalizminin, Sovyetler'in dağılmasının ardından yürüttüğü saldırgan "arka bahçe" politikası ile Slovenya ve Hırvatistan'ın bağımsızlığını ilan etmesinde belirleyici rol oynadığı biliniyordu. İngiltere'nin de Almanlarla işbirliği yaptığı, ilk kez bu kadar açık bir kanıtla ortaya çıkıyor.
İlk kıvılcım Slovenya
Slovenya, Almanya teşvikiyle "bağımsızlığını" ilan ettikten sonra, Yugoslav ordusu ile savaşa girdi. 10 gün süren bu ilk savaş, yüzbinlerce insanın ölümüne yol açacak etnik çatışmaların ilk kıvılcımı oldu.
İngiltere'nin Slovenya'ya silah satmasından üç ay sonra ise, Birleşmiş Milletler bölgeye yönelik silah ambargosu uygulamaya başladı.
Observer gazetesi, Slovenya Savunma Bakanlığı ile İngiliz silah şirketi Racal arasındaki anlaşmanın ayrıntılarını da ele geçirdi. Racal grubuna ait şirketlerden Racal Tacticom'dan Slovenya Savunma Bakanlığı'na gönderilen 29 Mayıs 1991 tarihli faksa göre, Slovenlere dört kalem taktik askeri iletişim ekipmanı gönderildi ve karşılığında 5 milyon sterlin (yaklaşık 4.6 trilyon lira) alındı. Racal'ın kurduğu iletişim ağı, Slovenya'nın Yugoslav ordusunu yenmesine yardımcı oldu.
'Nazik batı devleti'
Ekipman, savaşın patlak vermesinden 8 gün önce, 17 Haziran tarihinde Slovenlerin eline geçti.
İngiltere'nin, kanlı iç savaşı başlatan "yardımları", dönemin Slovenya Savunma Bakanı Janez Jansa'nın anılarında da dile getiriliyor. Jansa, anılarında "Nazik bir batı devleti, talebimiz üzerine, Slovenya'ya askeri radyo istasyonları ihracını resmen onayladı" diyor. Racal şirketinin üst düzey bir yetkisi de, ekipmanın gönderilmesinden önce Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan ihracat lisansı alındığını doğruluyor. Bu yetkiliye göre sözleşme, Slovenya'nın "bölgesel hükümeti" ile imzalandı. Silahlar ise "ulusal savunma" amacıyla gönderildi. Olay üzerine bir açıklama yapan Balkan uzmanı Misha Glenny, "Eğer İngiliz hükümeti bu satışın farkındaysa, resmi politika ve hedeflerine çelişkili bir örtülü operasyon yürütmüş demektir. Bu da, iç savaşın tek sorumlusunun Almanya olmadığını gösterir" diye konuştu.
İstihbarat büyükelçilikten
Eski bakan Jansa'nın anılarına göre, İngiliz hükümeti askeri ekipmanın tesliminde de "unutulmaz" yardımlarda bulundu. Belgrad'daki İngiltere Büyükelçiliği, Yugoslav hava kuvvetlerinin, malzemeyi Slovenya'ya taşıyan uçağı vurmayı planladığını öğrendi. İstihbarat ekipmanı, ulusal havayolları Adria'ya ait bir yolcu uçağıyla gönderilecekti. Jansa'ya göre, Slovenleri uyaran İngilizler, "mal"ın karayoluyla gönderilmesi kararını çıkarttılar. Dönemin Belgrad büyükelçisi Peter Hall, sevkiyatta böyle bir rol oynadıklarını yalanladı. Hall, dönemin gergin havası düşünüldüğünde "İngiltere'den böyle bir sevkiyat yapılmasının mümkün olmadığını" öne sürdü. Dönemin Ticaret Bakanı Peter Lilley ise, konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.