Kürtçe gülmek yasak!

Kürtçe gülmek yasak!
Suzan Aykaç
Kürtçe mizah dergisi Pînê'nin 12. sayısı ile birlikte verdiği Kürtçe-Türkçe sözlük gerekçe gösterilerek, OHAL bölgesine girişi yasaklandı. Derginin Yayın Kurulu'ndan Mazlum Doğan, dergiyi asıl okuması gerekenlerin o bölgede olduğunu, onlar okumazsa dergiyi çıkarmanın bir anlamı olmadığını vurguladı. Kürtçe yayınların engellenmeye çalışıldığını ifade eden Doğan, Kürtlerin asimile oldukları bölgelerde Türkçe konuştuklarını, fakat mizaha ve gülmeye sıra geldiği zaman Kürtçeyi kullandıklarını ifade etti.
Kürt kültüründe yazılı edebiyat olmadığı için sözlü edebiyatın daha fazla geliştiğini belirten Doğan, bu açıdan Kürtçenin güçlü bir mizah dili olduğunu söyledi. Fakat bunların yerel olduğunu, standart ve genel hale getirmeye çalıştıklarını da belirtti. Mazlum Doğan, dilin bir halkı oluşturan temel öğe olduğunu belirterek, egemenlerin cumhuriyetle beraber yeni bir dil yarattığını ve dilin önemini çok iyi bildiklerini belirtti. Dil olmadığı sürece bir milletin ya da ulusun oluşamayacağını ifade eden Doğan, Pînê'nin de Kürtçenin asimile olmaması ve kaybolmaması için bir öğe ve bir araç olduğunu dile getirirken bölgede çocuklar tarafından bile çok sevildiğini ve okunduğunu kaydetti.
Kürtçe yayınlar üzerinde belli bir kota olduğunu vurgulayan Doğan, belli bir düzeyde okunduğu sürece yasaklanmadığını, fakat Kürt illerinde herhangi bir temsilcilik açıldığında ya da elden satışları başladığında ve satışlarında bir artış olduğunda hemen yasaklandıklarını belirtti. Belli bir düzeyde okunmasının ve satmasının devlet tarafından koz olarak kullanıldığını ve devletin üst düzey yöneticileri tarafından bile Kürtçe yayınların yasak olmadığının gösterilmeye çalışıldığını ifade eden Doğan, resmi olarak izin, fakat gerçeklerin öyle olmadığını dile getirdi.
Mizah dili kolay unutulmaz
Doğan, son günlerde dilin öneminin sık sık gündeme geldiğini dile getirerek, Kürtçe eğitim, Kürtçe öğrenmeye ağırlık verilmesi gibi Avrupa ve Türkiye'de kampanyalar başlatıldığını belirtti. Doğan, devletin Kürtçe yayınlara olan yoğun ilginin önünü kesmeye çalıştığını ve bu dönemki yasağın temel nedeninin bu olduğunu dile getirdi. Doğan, Diyarbakır, Batman ve Van'da şubelerinin olduğunu, İzmir, Adana, Mersin'de de Azadiya Welat dergisi tarafından dağıtımlarının yapıldığını belirtti.
Kürtçe mizahın ilk defa yazılı anlamda gündeme geldiğini ve Avrupa ile birlikte 8000 tane sattığını açıklayan Doğan, derginin Avrupa'da daha fazla ilgi çektiğini söyledi. Doğan, mizah dilinin kolay kolay unutulmadığını ve daha etkileyici olduğunu belirterek, Kürtlerin asimile oldukları bölgelerde Türkçe konuştuklarını, fakat mizaha ve gülmeye sıra geldiği zaman Kürtçeyi kullandıklarını ifade etti. Doğan, egemen kültürün tabulaştırıldığı devletlerde ve ülkelerde mizahın o tabuları sarsabildiğini dile getirerek bunun da diktatörleri ve egemenleri korkuttuğunu belirtti. Mazlum Doğan, yasaklamayla birlikte, bu dergiyi asıl okuması gerekenlerin okuyamadığını, bu devam ettiği sürece mizah dergisinin çıkmasının hiçbir anlamı olmadığını vurguladı.
Satışı önlemek, kapatma yöntemi
Mizahın aşağılanması gerekeni aşağıladığını ifade eden derginin yayın kurulundan İmam Cici, mizahta bir çekingenlik olmadığını ve mizahın gücünün etkili olduğunu belirtti. Mizahın her şeyden daha fazla ve her şeye muhalif olduğunu vurgulayan Cici, mizahın muhalif olma etiketini her zaman üzerinde bulundurduğunu da ifade etti. Cici, Pinê'nin birkaç yerde bölgeye girişinin yasaklanması, satışına baskı uygulunmasının da bir kapatma yöntemi olduğunu dile getirdi.
Okuması gerekenler okuyamayacak
Yasaklanan sözlük sayısının 30 bin adet basıldığını ve bunun bir ilk olduğunu ifade eden Cici, Pînê'nin OHAL bölgesine giremeyecek olmasının psikolojik bir anlamı olduğunu ve bununla birlikte ellerinde malzeme kalmayacağını belirterek, Diyarbakır'ın mizahi anlamda malzemenin en yoğun bulunduğu bölge olduğunu dile getirdi. Cici, bölgede bir sindirilmişlik olmasına rağmen dergininin girişinin yasaklanmış olmasına tepkilerin olduğunu, Van'da bir basın açıklaması yaptıklarını, Diyarbakır'da da yapacaklarını belirtti. Bayilerin Pînê'yi satmaya korktuklarını, tezgâh altına sakladıklarını ifade eden Cici, bunun da okuyucuda bir korku uyandırdığını ve derginin meşrulaşmasını engellediğini kaydetti.
Cici, derginin Kürt dilini geliştirmek amacıyla çıktığını ve etnik bir kimliğe dayalı olduğunu belirterek, fikirleri ve düşünceleri baz almadığını vurguladı. Derginin, demokratik ve sosyal haklardan yana bir yapısı olduğunu belirten Cici, okuyucu kitlesinin de çok renkli olduğunu ve dergide halkın barış isteğine yer verdiklerini dile getirdi.