22 Nisan 2000 21:00
İnisiyatif Rusya'ya geçti
Rusya'nın yeni lideri Vladimir Putin'in dış politika atakları devam ediyor. Rus Duması, son olarak Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması'nı onayladı.
İnisiyatif Rusya'ya geçti
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, parlamentonun alt kanadı Duma'daki desteğine dayanarak ülkeyi "yeni dönem"e hazırlayan yasaları ardı ardına çıkartıyor. Putin, son olarak Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması (CTBT)'nı Duma'dan geçirerek, bir hafta içinde iki kritik konuda parlamentodan onay almış oldu. Putin, bu hamleyle nükleer silahsızlanma görüşmelerinde inisiyatifi ABD'nin elinden almış oldu.
ABD reddetmişti
Rus Duması, önceki günkü oylamada CTBT'yi 74'e karşı 298 oyla kabul etti. 150 ülke tarafından imzalanıp 50 ülke tarafından onaylanan bu uluslararası anlaşma, geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından reddedilmişti. Senato'nun kararı dünyada tepki doğurmuş ve Rusya ile Avrupa'ya "ABD aslında silahlanmanın durdurulmasını istemiyor" deme fırsatı vermişti.
CTBT, aralarında ABD ve Çin'in de bulunduğu 44 "özel statülü ülke" tarafından onaylanana dek yürürlüğe giremeyecek.
Duma, daha önce de, Rus cephaneliğinin "en fazla" 3500 nükleer savaş başlığı içermesini öngören Start-2 anlaşmasını onaylamıştı. Amerika'nın daha önce onayladığı Start-2, hemen ardından parlamentonun üst kanadı Federasyon Konseyi'nden de geçirildi.
'Barış' hamlesi
Gözlemciler, her iki onayın, silahsızlanma konusunda inisiyatifi Rusya'ya verdiğinde hemfikir. Start-2 ve CTBT'yi kabul eden Rusya, böylece Washington'un "ulusal füze savunma kalkanı" projesini önlemek için önemli kozlara kavuştu. İki ülke arasında 1972'de imzalanan Anti-Balistik Füze Anlaşması (ABM)'nı ihlal eden söz konusu "kalkan", uluslararası nükleer dengeyi bozacağı için Avrupa ve Çin'in de tepkisini çekiyor. Rusya, bir yandan dünya kamuoyuna "barışçı" mesajlar verirken, bir yandan da ABD'nin kalkanı inşa etmesi halinde imzaladığı anlaşmaları iptal edeceğini ima ediyor.
Top ABD'de
Clinton yönetimi, Putin'in hamlesi karşısında "iki arada bir derede" kaldı. Moskova baskısı, ABD'nin, inisiyatifi yeniden ele almak için nükleer silahları daha da azaltmasını şart koşarken, ABD Kongresi'nin katı tutumu bunu imkânsız kılıyor.
ABD, Rusya'nın ABM'de bazı değişiklikler yapılmasını kabul edeceğini umuyordu. Ancak önceki gelişmeler, Putin'in taviz vermeye niyetli olmadığını gösterdi.
Putin'in hızlı çıkışı ile ilgili görüşlerini açıklayan Brookings Enstitüsü'nden Ivo Daalder, "Ruslar, silah denetimi ve indiriminin savunucuları pozisyonunu kazandılar" diye konuştu. Bu durumun ABD'yi "korkunç bir pozisyona" ittiğini söyleyen Daalder, "Clinton şimdi iyi bir fikirle karşılık vermeli" görüşünü dile getirdi.
Rusya Dışişleri Bakanı İgor İvanov da, "Top artık ABD sahasında" açıklamasını yapmış ve ABD'nin füze savunma kalkanı kurmaya kalkması durumunda, Rusların da stratejik silah indiriminden vazgeçeceğini ilan etmişti.
Asimetrik sistemler
Bu arada, Rus Genelkurmayı'ndan General Valery Manilov, daha farklı bir tehdit savurdu. Manilov, Amerika'nın 1972 ABM anlaşmasını bozması durumunda, ABD teknolojisini etkisiz kılacak "asimetrik silah sistemleri" geliştirme yeteneğinde olduklarını belirtti. Manilov, "Rusya'nın bilimsel, teknolojik ve askeri potansiyeli, silahsızlanma anlaşmaları sisteminin yok edilmesinden doğacak zararları karşılayacak güçtedir" diye konuştu.
Duma oylamaları, Putin'in yasama üzerinde tam denetim kurduğunu da gösterdi. Eski devlet başkanı Boris Yeltsin ile Duma arasındaki sürtüşme, ülkede sürekli bir siyasi kriz havasının estiği ve Yeltsin'in "düştü düşecek" konumda olduğu izlenimini veriyordu.
Korkutucu rakamlar
Ekonomik sıkıntılar nedeniyle çok güçlü bir nükleer cephanelik barındırmak istemeyen Rus yetkililer, bu konuda ABD'nin de eşit düzeyde silah indirimi yapmasını istiyorlar. Rusya, iki ülkenin 1500'er savaş başlığından fazlasına sahip olmamasını isterken, ABD, bu rakamın en az 2500 olmasında ısrar ediyor. Dünyayı birkaç kez yok edecek güce sahip bu miktar, Pentagon stratejistlerine göre "ulusal güvenlik" için şart.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, parlamentonun alt kanadı Duma'daki desteğine dayanarak ülkeyi "yeni dönem"e hazırlayan yasaları ardı ardına çıkartıyor. Putin, son olarak Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması (CTBT)'nı Duma'dan geçirerek, bir hafta içinde iki kritik konuda parlamentodan onay almış oldu. Putin, bu hamleyle nükleer silahsızlanma görüşmelerinde inisiyatifi ABD'nin elinden almış oldu.
ABD reddetmişti
Rus Duması, önceki günkü oylamada CTBT'yi 74'e karşı 298 oyla kabul etti. 150 ülke tarafından imzalanıp 50 ülke tarafından onaylanan bu uluslararası anlaşma, geçtiğimiz ekim ayında ABD Senatosu tarafından reddedilmişti. Senato'nun kararı dünyada tepki doğurmuş ve Rusya ile Avrupa'ya "ABD aslında silahlanmanın durdurulmasını istemiyor" deme fırsatı vermişti.
CTBT, aralarında ABD ve Çin'in de bulunduğu 44 "özel statülü ülke" tarafından onaylanana dek yürürlüğe giremeyecek.
Duma, daha önce de, Rus cephaneliğinin "en fazla" 3500 nükleer savaş başlığı içermesini öngören Start-2 anlaşmasını onaylamıştı. Amerika'nın daha önce onayladığı Start-2, hemen ardından parlamentonun üst kanadı Federasyon Konseyi'nden de geçirildi.
'Barış' hamlesi
Gözlemciler, her iki onayın, silahsızlanma konusunda inisiyatifi Rusya'ya verdiğinde hemfikir. Start-2 ve CTBT'yi kabul eden Rusya, böylece Washington'un "ulusal füze savunma kalkanı" projesini önlemek için önemli kozlara kavuştu. İki ülke arasında 1972'de imzalanan Anti-Balistik Füze Anlaşması (ABM)'nı ihlal eden söz konusu "kalkan", uluslararası nükleer dengeyi bozacağı için Avrupa ve Çin'in de tepkisini çekiyor. Rusya, bir yandan dünya kamuoyuna "barışçı" mesajlar verirken, bir yandan da ABD'nin kalkanı inşa etmesi halinde imzaladığı anlaşmaları iptal edeceğini ima ediyor.
Top ABD'de
Clinton yönetimi, Putin'in hamlesi karşısında "iki arada bir derede" kaldı. Moskova baskısı, ABD'nin, inisiyatifi yeniden ele almak için nükleer silahları daha da azaltmasını şart koşarken, ABD Kongresi'nin katı tutumu bunu imkânsız kılıyor.
ABD, Rusya'nın ABM'de bazı değişiklikler yapılmasını kabul edeceğini umuyordu. Ancak önceki gelişmeler, Putin'in taviz vermeye niyetli olmadığını gösterdi.
Putin'in hızlı çıkışı ile ilgili görüşlerini açıklayan Brookings Enstitüsü'nden Ivo Daalder, "Ruslar, silah denetimi ve indiriminin savunucuları pozisyonunu kazandılar" diye konuştu. Bu durumun ABD'yi "korkunç bir pozisyona" ittiğini söyleyen Daalder, "Clinton şimdi iyi bir fikirle karşılık vermeli" görüşünü dile getirdi.
Rusya Dışişleri Bakanı İgor İvanov da, "Top artık ABD sahasında" açıklamasını yapmış ve ABD'nin füze savunma kalkanı kurmaya kalkması durumunda, Rusların da stratejik silah indiriminden vazgeçeceğini ilan etmişti.
Asimetrik sistemler
Bu arada, Rus Genelkurmayı'ndan General Valery Manilov, daha farklı bir tehdit savurdu. Manilov, Amerika'nın 1972 ABM anlaşmasını bozması durumunda, ABD teknolojisini etkisiz kılacak "asimetrik silah sistemleri" geliştirme yeteneğinde olduklarını belirtti. Manilov, "Rusya'nın bilimsel, teknolojik ve askeri potansiyeli, silahsızlanma anlaşmaları sisteminin yok edilmesinden doğacak zararları karşılayacak güçtedir" diye konuştu.
Duma oylamaları, Putin'in yasama üzerinde tam denetim kurduğunu da gösterdi. Eski devlet başkanı Boris Yeltsin ile Duma arasındaki sürtüşme, ülkede sürekli bir siyasi kriz havasının estiği ve Yeltsin'in "düştü düşecek" konumda olduğu izlenimini veriyordu.
Korkutucu rakamlar
Ekonomik sıkıntılar nedeniyle çok güçlü bir nükleer cephanelik barındırmak istemeyen Rus yetkililer, bu konuda ABD'nin de eşit düzeyde silah indirimi yapmasını istiyorlar. Rusya, iki ülkenin 1500'er savaş başlığından fazlasına sahip olmamasını isterken, ABD, bu rakamın en az 2500 olmasında ısrar ediyor. Dünyayı birkaç kez yok edecek güce sahip bu miktar, Pentagon stratejistlerine göre "ulusal güvenlik" için şart.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
