Silaha var, yangına yok

Silaha var, yangına yok
Suzan Aykaç
Türkiye'nin birçok bölgesinde aynı anda yaşanan orman yangınları karşısında çaresiz kalan Orman Bakanlığı, yaşananlardan hiç ders almadı. Yine gözetleme kuleleri bomboş, yine helikopter yok, yine uçak yok, yine ormanlar 'Allah'a emanet. 5000 hektardan fazla orman alanının kül olduğu ve 60 trilyon lira maddi zarara yol açan yangınların ardından, "Yangın mevsimi dışındaydı" mazeretine sığınan yetkililer, bir günde yaşanan 60 trilyon liralık zarar ile 20 yangın söndürme helikopteri satın alabilecekleri halde almamalarını ya da binlerce mevsimlik işçiyi, bütün yıl çalıştırabilecekleri halde çalıştırmamalarını nasıl açıklayacaklar? Üstelik, devletin kasasından binlerce dolar ödeyerek, yangın helikopteri kiraladıkları ve 145 savaş helikopterine 2 katrilyon 400 trilyon lira ayrıldığı halde. Orman-İş İstanbul Şube Sekreteri Hanifi Özkaya'nın sözleri, ormanların kaderine terk edildiğinin kanıtı: "Yağmur yağsa da, yangın çıkmasa, diye dua ediyoruz. Yapabileceğimiz başka bir şey yok".
Satın almak daha ucuz
5 Nisan'daki yangın dalgasından sonra Orman Bakanlığı'nın yaptığı tek şey, her yıl yapılan yangın söndürme helikopteri kiralama ihalesini yenilemek oldu. Ancak, 12 Nisan'da yaptığı helikopter kiralama ihalesinde kiralanan helikopterler, bu yıl da sadece 1 Haziran-30 Eylül tarihleri arasında kullanılabilecek. 10 gövdeden su atar, 10 genel maksat helikopter kiralama ihalesinde belirlenen bedel uyarınca, bu helikopterin saatte 2300 dolar ödenecek. Oysa, Orman Bakanlığı sadece 5 Nisan yangınlarında yaşanan 60 trilyon liralık maddi zarar kadar harcamayla 20 söndürme helikopteri alabilirdi. Üstelik, yangın dönemi dışında helikopter ya da uçak kiralanması için var olduğu savunulan yasal engeller, helikopter satın alınmasında söz konusu değil. Orman Bakanlığı'nın helikopter ve uçak kiralama konusunda "yasal engel" olarak sığındığı Orman Kanunu'nun 75. maddesinde "satın almaya dair" bir engel bulunmuyor.
Katrilyonlar savaşa!
Devletin, orman yangınlarını önlemeye dönük yıllardır değiştirmediği, "orman yangınlarına karşı önlemleri 1 Haziran-30 Eylül tarihleri arasında sınırlı tutma" tutumu, yangınlara karşı yatırım yapılmaması sonucunu da doğuruyor. Bir tane bile söndürme helikopteri ve uçağı almayan, bu satın alma için kaynak ayırmayan devlet, iş savaş uçak ve helikopterlerine gelince kesenin ağzını sonuna kadar açıyor. Milli Savunma Bakanı Çakmakoğlu, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne alınması planlanan 145 adet saldırı helikopteri için 4.1 milyar dolar, yani 2.5 katrilyon liraya yakın bir para ayrıldığını açıklıyor. Ya da, 8 adet erken uyarı uçağı için 1.5 milyar dolarlık, yani 900 trilyon liralık dış kredi bir çırpıda bulunuveriyor. Üstelik, Milli Savunma Bakanı Çakmakoğlu, bu harcamaları az bulduğunu söylemekten de çekinmiyor.
Doğa parayla ölçülmez
Orman Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Kadir Erdin, doğadan yaralanmanın bir bilim olduğunu ve doğanın bir şablona girmeyeceğini ifade etti. Sadece 1 Haziran-30 Ekim tarihleri arasında yangın önlemleri alınmasının, "Bu tarihler dışında ne olursa olsun" yaklaşımı olduğunu vurgulayan Erdin, son yangınlarda 60 trilyon liraya yakın kaybın olduğunu söyledi. Devletin hiç olmazsa yangın çıkacak hassas bölgelerde 12 ay boyunca önlem alması gerektiğini belirterek, aksi takdirde tarihlerin dışında çıkabilecek yangınların yine trilyonlarca lira zarara yol açacağını dile getirdi.
Erdin, doğanın üzerinde hesap yapılamayacağını ve yitirilen doğanın geri kazanılmasının çok zor olduğunu ve bunun parayla ölçülemeyeceğini vurguladı. Yitirilen doğanın parasal değerinin sonsuz olduğunu kaydeden Erdin, bu nedenle yangına duyarlı alanlarda mutlaka ekiplerin hazır tutulması gerektiğini ve bu ekiplerde çalışanların mutlaka sürekli işçi haline dönüştürülmesi gerektiğini vurguladı.