Binlerce kişi 312 mağduru

Binlerce kişi 312 mağduru
Beyda Yıldız
Tarihi eskilere dayanan ve 1982 Anayasası ile birlikte son şeklini alan, Türk Ceza Kanunu (TCK)'nun 312'inci maddesi, bugüne kadar binlerce kişiyi sözleri ya da yazıları nedeniyle 'mahkûm' etti. Bu madde kimileri için siyasi yasaklılık anlamına gelirken; kimi yayın organlarının kapatılmasına, kimilerinin de cezaevleri kapısını aşındırmasına neden oldu. Devlet, 1994-98 yılları arasında bu maddeye dayanarak, 2887 kişiyi duruşma salonlarında ağırladı.
Tarihi oldukça eski
TCK'nın 312'inci maddesi, "Halkı din, dil, ırk, bölge ve sınıf farklığı gözetilerek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek" suçu işlendiği takdirde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasını öngörüyor.
Bugüne kadar binlerce kişiyi mağdur eden maddenin oldukça eski bir geçmişi var. Tarihteki ilk adı, "Cemiyetin muhtelif sınıflarını umumun emniyeti için tehlikeli bir tarzda kin ve adavete tahrik". 1961 Anayasası yürürlükte iken bu maddedeki suç tanımı Anayasa'ya aykırı sayıldı; temel hakların özünü zedelediği gerekçesiyle maddenin iptali istendi. İtiraz reddedildi. 10 Ocak 1981 tarihi 312'inci madde için yeni bir dönemi tarif etti. 2370 sayılı kanunla 312. maddede Anayasası'nın geçici 15. maddesinin kapsamı içinde değişikliğe gidildi. 312/1. fıkrada yeralan "cemiyetin muhtelif sınıflarını düşmanlığa tahrik" eyleminin, soyut cürmün övülmesinden daha ağır bir müeyyide ile cezalandırılması amaçladı. 'Terör' veya 'anarşinin' kaynağı olarak nitelendirilen suçların bölgecilik, ırkçılık, din ve mezhep düşmanlığının kışkırtılmasından kaynaklandığına olan inanç, 312'inci maddeye ikinci bir fıkra eklenmesine ve "halkı, sınıf, ırk, din, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek" suçunun maddeye ayrıca yerleştirilmesine neden oldu. Yargılama görevi de DGM'lere verildi. Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), düşünce özgürlüğünün, demokratik toplumun temel dayanaklarından birini oluşturduğunu, bunun, sadece olağan karşılanan, zararsız ya da önemsiz görülen görüş ya da düşünceler değil, devlete ve toplumun belirli bir bölümüne aykırı gelen, onları şok eden, rahatsız eden düşüncelerin açıklanması açısından da geçerli olduğuna dair birçok karar verdi. Türkiye hâlâ AİHM'yi ulusalüstü bir mahkeme olarak kabul ediyor. Ancak kararlarını dikkate almıyor.
5 yılda 2887 kişi mağdur
Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre 1994-98 yılları arasında TCK'nın 312'inci maddesine dayanılarak 1663 dava açıldı. Bu davalarda 2887 kişi yargı önüne çıktı. Yine aynı tarihler arasında, daha önceki yıllardan devredenlerle birlikte 1803 dava çeşitli şekillerde sonuçlandırıldı. Sonuçlandırılan davalardan 1151 kişi mahkûmiyet aldı. Yine bu maddeye dayanılarak birçok yayın hakkında toplatma ve kapatma kararı verildi. Sanatçısından siyasetçisine, sendikacısından yazarına kadar birçok insanın fikrine 312 dikeni dikildi.
FP ne kadar demokrat
Bugünlerde, kapatılan RP'nin Genel Başkanı Erbakan hakkında 312. maddeye muhalefet nedeniyle mahkûmiyet kararı verilmesi ve böylece ömür boyu siyasi yasaklı hale getirilmesine en büyük tepki Fazilet Partisi (FP)'nden geldi. 312'inci maddeyi demokrasi sorunu olarak değerlendiren, FP bunu cumhurbaşkanlığı seçimi için pazarlık konusu haline bile getirdi. Ancak RP'nin iktidarda olduğu 1996-97 döneminde 312'den 854 dava açıldı; toplam 1527 kişi yargılandı. Ve 776 kişi bu maddeden mahkûmiyet aldı.

---

312 mağdurları
Akın Birdal, Petrol-İş eski Genel Başkanı Münir Ceylan, Yazar Yaşar Kemal, Kapatılan DEP'in Genel Başkanı ve eski Milletvekili Hatip Dicle, Yazar Ahmet Altan, Yazar Eşber Yağmurdereli, Haluk Gerger, EMEP Ankara İl Başkanı Haydar Kaya, İzmir Savaş Karşıtları Derneği Başkanı Vedat Zencir, Şair Yılmaz Odabaşı, Gazeteci M. Can Yüce, Evrensel Gazetesi Yazıişleri Müdürü Ali Erol, Emek Gazetesi Yazıişleri Müdürü Ahmet Ergin, Avukat Kemal Yıldız, Kürt Enstitüsü Başkanı Şefik Beyaz, Necmettin Erbakan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kayseri Büyükşehir Belediyesi eski Başkanı Şükrü Karatepe, Sincan eski Belediye Başkanı Bekir Yıldız, RP eski Milletvekili Hasan Hüseyin Ceylan, RP eski Milletvekili İbrahim Halil Çelik, RP eski Milletvekili Hasan Mezarcı, Müslüm Gündüz, Eskişehir Hacıkadir Camii İmamı Osman Yıldız, YDP eski Genel Başkanı Hasan Celal Güzel, MÜSİAD Genel Başkanı Erol Yarar.