01 Mart 2000 22:00
Minibüsçüye yaşamayı yasaklıyorlar
Medyada minibüslerdeki 'arabesk yasağı' tartışıladursun, minibüsçünün korkusu 'ayakta yolcu taşıma yasağı'... Minibüsçüler, getirilecek ayakta yolcu yasağının, hem minibüsçüyü, hem de yolcuları zor durumda bırakacağı görüşünde.
Minibüsçüye yaşamayı yasaklıyorlar
Muzaffer Özkurt
"Minibüsçüler artık arabesk dinleyemeyecek", "Minibüsçülere çeki düzen" başlıklarıyla verilen haberlerle duyuldu minibüslere getirilen yeni kurallar. Bu kurallara göre artık minibüslerde müzik kasetleri dinlenmeyecek, şoförler kravat takacak, takım elbise giyecek. Ancak bu haberlerde pek yer bulamayan bir kural daha vardı: Ayakta yolcu alınmayacak. Mazota gelen zamlar, vergi, cezalar ve daha bir çok giderlerine karşılık işe gidiş ve geliş saatlerinde ayakta aldıkları yolcularla biraz olsun para kazanmaya çalışan şoförler, yeni kuralla beraber ekmek paralarından olacaklarını söylüyorlar. Çünkü bu şekilde eve ekmek götürmek neredeyse imkansız olacak. Şoförler ayrıca bu kuralları çıkartanların bir kez olsun gelip kendi sorunlarını dinlemediğini ve çözüm aramadığını dile getiriyorlar.
10 senelik minibüsçü olan Tayfur Tokel, ayakta yolcu almalarını engelleyen kuralın kendilerine büyük zararı olacağını söyleyerek, "Biz arabaları senetle aldık. Ayda 800, bir milyar liraya kadar para ödüyoruz. Ayakta yolcu almazsak bu parayı nasıl çıkartacağız? 14 kişiyle git gel olmaz bu iş" diyor. Kendilerinin eğitime alınacağı yönündeki sözler içinse, "O zaman bilen gelsin, o kullansın" diyerek tepki gösteren Tokel, minibüs kullandığı sürede kimseye zarar vermediğini ve yanlış yapmadığını belirtiyor. Tokel, bu durum değişmezse işi bırakacaklarını ifade ediyor.
'Meslek giderek zorlaşıyor'
Erdal Balkış da 10 yıllık minibüs şoförü. "Ayakta yolcu alınmazsa minibüs olayı biter. Para kazanamazsın" diyen Balkış, minibüs şoförlerinin her gün kontağı çevirmeden 50 milyon lira masrafları olduğunu anlatıyor. Balkış, "Bir de kendine değil de iki şoför birden çalışıyorsan, sıfıra sıfır elde var sıfır" diyerek şöyle devam ediyor: "Kravat takın diyorlar. Bunu en fazla 10-15 gün uygularlar. Ondan sonra tekrar eskiye döner." 6 ay önce tarifelere zam geldiğini belirten Balkış, bu süre zarfında mazota 6-7 defa zam yapıldığını anlatıyor ve şunları söylüyor: "Biz çalışıyoruz. Ekmek paramız için. Ama minibüsçüleri koyun gibi gütmek istedikleri yere çekmeye çalışıyorlar. Bu gidişle meslek iyice zorlaşacak." İki senedir şoförlük yaptığını ifade eden İlyas Hocaoğlu kendi minibüsünü çalıştırıyor. "Sabah 07.00 ile 09.00 arası işe gidiş saatlerinde ve bir de akşam 18.00 ile 20.00 arası işten dönüş saatlerinde kalabalık oluyor. Biz bu saatlerde ayakta yolcu alıyoruz. Bunun dışında boş gidip geliyoruz. Ekmeğimizi bu saatlerde kazanıyoruz. Bu kadar olsun" diyen Hocaoğlu, kravat zorunluluğu için de şunları söylüyor: "Ben tek çalışıyorum. Sabah 07.00'den 21.00'e kadar çalışıyorum. Bu kadar saat nasıl çalışalım kravatla?"
"Durum daha da kötüleşecek. Ayakta yolcu almazsak bize ne kalacak? Minibüsçüler ne kazanacak?" diyerek sözlerine başlayan 15 senelik şoför Necmettin Akpınar arabalarının 14 kişi aldığını belirterek şöyle devam ediyor: "30 milyon liralık mazot koyuyoruz günde. Patrona para veriyoruz, şoför yevmiyesi. İki şoför çalışıyoruz. Bir de ceza yedik mi ekmek almadan gidiyoruz eve. Ayakta yolcu almadık mı işimiz bitti demektir." Arabesk dinleme konusuna da değinen Akpınar, hemen hemen bütün minibüsçülerin kaset dinlemediğini, radyo dinlediğini anlatıyor. "Sakal traşı normaldir. Ama minibüsçü adam kravat takmaz. Adam takım elbiseyle arabanın altına mı girecek, lastik mi değiştirecek? Araba bozulduğunda takım elbiseyle, kravat mı tamir edecek?" diyen Akpınar, uygulamanın arkasında hatlara minibüs sokarak rant sağlama kaygısı olduğunu söylüyor.
Yolcuya da zarar şoföre de
"11 senelik şoförüm. Ayakta yolcu almazsak hem biz hem de yolcu mağdur oluyor" diyen Sinan Dinçer, ayakta yolcu almadıkları zaman yolcunun da yollarda rezil olacağını söylüyor. Dinçer, kaset yasağını da anlamsız buluyor. Şimdiye kadar hiçbir yetkilinin gelip, "Bir derdiniz var mı?" diye sormadığını anlatan Dinçer, sözlerini şöyle bitiriyor: "Herkes kendi yoluna bakıyor. Kim ne kopartırsa...."
Muzaffer Özkurt
"Minibüsçüler artık arabesk dinleyemeyecek", "Minibüsçülere çeki düzen" başlıklarıyla verilen haberlerle duyuldu minibüslere getirilen yeni kurallar. Bu kurallara göre artık minibüslerde müzik kasetleri dinlenmeyecek, şoförler kravat takacak, takım elbise giyecek. Ancak bu haberlerde pek yer bulamayan bir kural daha vardı: Ayakta yolcu alınmayacak. Mazota gelen zamlar, vergi, cezalar ve daha bir çok giderlerine karşılık işe gidiş ve geliş saatlerinde ayakta aldıkları yolcularla biraz olsun para kazanmaya çalışan şoförler, yeni kuralla beraber ekmek paralarından olacaklarını söylüyorlar. Çünkü bu şekilde eve ekmek götürmek neredeyse imkansız olacak. Şoförler ayrıca bu kuralları çıkartanların bir kez olsun gelip kendi sorunlarını dinlemediğini ve çözüm aramadığını dile getiriyorlar.
10 senelik minibüsçü olan Tayfur Tokel, ayakta yolcu almalarını engelleyen kuralın kendilerine büyük zararı olacağını söyleyerek, "Biz arabaları senetle aldık. Ayda 800, bir milyar liraya kadar para ödüyoruz. Ayakta yolcu almazsak bu parayı nasıl çıkartacağız? 14 kişiyle git gel olmaz bu iş" diyor. Kendilerinin eğitime alınacağı yönündeki sözler içinse, "O zaman bilen gelsin, o kullansın" diyerek tepki gösteren Tokel, minibüs kullandığı sürede kimseye zarar vermediğini ve yanlış yapmadığını belirtiyor. Tokel, bu durum değişmezse işi bırakacaklarını ifade ediyor.
'Meslek giderek zorlaşıyor'
Erdal Balkış da 10 yıllık minibüs şoförü. "Ayakta yolcu alınmazsa minibüs olayı biter. Para kazanamazsın" diyen Balkış, minibüs şoförlerinin her gün kontağı çevirmeden 50 milyon lira masrafları olduğunu anlatıyor. Balkış, "Bir de kendine değil de iki şoför birden çalışıyorsan, sıfıra sıfır elde var sıfır" diyerek şöyle devam ediyor: "Kravat takın diyorlar. Bunu en fazla 10-15 gün uygularlar. Ondan sonra tekrar eskiye döner." 6 ay önce tarifelere zam geldiğini belirten Balkış, bu süre zarfında mazota 6-7 defa zam yapıldığını anlatıyor ve şunları söylüyor: "Biz çalışıyoruz. Ekmek paramız için. Ama minibüsçüleri koyun gibi gütmek istedikleri yere çekmeye çalışıyorlar. Bu gidişle meslek iyice zorlaşacak." İki senedir şoförlük yaptığını ifade eden İlyas Hocaoğlu kendi minibüsünü çalıştırıyor. "Sabah 07.00 ile 09.00 arası işe gidiş saatlerinde ve bir de akşam 18.00 ile 20.00 arası işten dönüş saatlerinde kalabalık oluyor. Biz bu saatlerde ayakta yolcu alıyoruz. Bunun dışında boş gidip geliyoruz. Ekmeğimizi bu saatlerde kazanıyoruz. Bu kadar olsun" diyen Hocaoğlu, kravat zorunluluğu için de şunları söylüyor: "Ben tek çalışıyorum. Sabah 07.00'den 21.00'e kadar çalışıyorum. Bu kadar saat nasıl çalışalım kravatla?"
"Durum daha da kötüleşecek. Ayakta yolcu almazsak bize ne kalacak? Minibüsçüler ne kazanacak?" diyerek sözlerine başlayan 15 senelik şoför Necmettin Akpınar arabalarının 14 kişi aldığını belirterek şöyle devam ediyor: "30 milyon liralık mazot koyuyoruz günde. Patrona para veriyoruz, şoför yevmiyesi. İki şoför çalışıyoruz. Bir de ceza yedik mi ekmek almadan gidiyoruz eve. Ayakta yolcu almadık mı işimiz bitti demektir." Arabesk dinleme konusuna da değinen Akpınar, hemen hemen bütün minibüsçülerin kaset dinlemediğini, radyo dinlediğini anlatıyor. "Sakal traşı normaldir. Ama minibüsçü adam kravat takmaz. Adam takım elbiseyle arabanın altına mı girecek, lastik mi değiştirecek? Araba bozulduğunda takım elbiseyle, kravat mı tamir edecek?" diyen Akpınar, uygulamanın arkasında hatlara minibüs sokarak rant sağlama kaygısı olduğunu söylüyor.
Yolcuya da zarar şoföre de
"11 senelik şoförüm. Ayakta yolcu almazsak hem biz hem de yolcu mağdur oluyor" diyen Sinan Dinçer, ayakta yolcu almadıkları zaman yolcunun da yollarda rezil olacağını söylüyor. Dinçer, kaset yasağını da anlamsız buluyor. Şimdiye kadar hiçbir yetkilinin gelip, "Bir derdiniz var mı?" diye sormadığını anlatan Dinçer, sözlerini şöyle bitiriyor: "Herkes kendi yoluna bakıyor. Kim ne kopartırsa...."
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
