09 Ocak 2000 22:00
Sebze-meyve fiyatlarındaki artış da
enflasyonu geçti
Sebze-meyve fiyatlarındaki artış da
enflasyonu geçti
Sebze-meyve tarladayken yok pahasına satılırken aracı ve komisyoncuların eline geçtikten sonra hallerde oldukça yüksek fiyatlarla satılıyor. 1998-1999 aralık ayları arasında sebze-meyvede yaşanan artış ise enflasyon oranının üzerinde gerçekleşti.
Anadolu Ajansı muhabirinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Haller Müdürlüğü kaynaklarından derlediği verilere göre, sivribiber 1998'in Aralık ayında 159 bin liradan, geçtiğimiz bin yılın son ayında ise 540 bin liradan satıldı. Böylece sivribiber fiyatı bir yıl içinde yüzde 239.6'lık bir artışla en fazla zammı gördü.
Sivribiberdeki yükselişi, yüzde 192.3 orandaki artışla kırmızı turp, yüzde 188'lik artışla kırmızı lahana ve yüzde 187.7'lik artışla patates izledi. Önceki yılların ucuz sebzelerinden olan yeşil soğan ise yüzde 152.5 oranındaki artışla en fazla artan ürünlerin arasında yer aldı. Patlıcan, lahana, ayva, ıspanak ve salatalık da enflasyonun üzerinde artan sebzeler arasına girdi.
Geçtiğimiz yılların zam şampiyonları olan havuç ve kestanede geçen yıl çok fazla artış olmazken, en düşük yıllık artış yüzde 12.3 ile kuru soğanda gerçekleşti. Bu arada, önceki yılın aralık ayına göre fiyatı inen tek ürün yüzde 29.7'lik düşüşle armut oldu.
Komisyoncu, korsan hallerden şikâyetçi
İstanbul Meyve ve Bostan Komisyoncuları Derneği (İMESKOM) Başkanı Burhan Er ise, 552 Sayılı Yaş Sebze-Meyve Ticaretini Düzenleme ve Toptancı Halleri Yasası'nın, çıkarıldığı günden beri işletilemediğini ve korsan hallerin bu nedenle hâlâ varlığını sürdürdüğünü söyledi.
Er, yasaya göre, İstanbul Ticaret Odası, Hal Derneği, Büyükşehir Belediyesi, Ticaret İl Müdürlüğü ve Ziraat Odası temsilcilerinden oluşan Hal Hakem Kurulu'nun komisyoncuları sürekli denetlemesi ve korsan haller konusunda bir an önce önlemleri alması gerektiğini bildirdi.
Şu anda hal esnafının ekonomik olarak çok zor durumda olduğunu kaydeden Er, şöyle konuştu:
"İstanbul'a bir günde gelen yaklaşık 3000 meyve-sebze kamyonunun yarısı, korsan hallere gidiyor. Vergiye tabi olmayan bu hallerin varlığı, rekabeti olumsuz etkilediğinden sebze-meyve fiyatları olması gerekenden daha fazla oluyor. Korsan haller daha fazla iş yaparken, rekabet ortamı olmadığından vergi ödeyen yasal hallerdeki esnaf zor durumda kalıyor. Bayrampaşa ve İçerenköy'deki hallerde 60'a yakın işyeri, belediyeye olan kiralarını ödeyemediği için iflas etmiş durumda. Büyükşehir Belediyesi buna rağmen önümüzdeki yıl kira artışına gitmeyi düşünüyor."
Belediye hallerden rant sağlıyor
Korsan hallerin kaldırılması ya da vergiye tabi tutulması için şimdiye kadar defalarca İstanbul Valiliği'ne ve diğer ilgili mercilere başvurduklarını ifade eden Er, bir halin yasalaşması için arsasının tamamının kendisine ait olması gerektiğini bildirdi.
İstanbul'daki hallerin günde ortalama 80-100 milyar lira vergi ödediğini ve bunun yaklaşık 10 ile 30 milyar lira arasındaki miktarın Büyükşehir Belediyesi'ne gittiğini kaydeden Burhan Er, korsan hallerdeki esnafın günde 300 milyon liraya yakın işgaliye bedeli ödediğini, bu rantın da belediye yetkilileri arasında "paylaşıldığını" iddia etti.
enflasyonu geçti
Sebze-meyve tarladayken yok pahasına satılırken aracı ve komisyoncuların eline geçtikten sonra hallerde oldukça yüksek fiyatlarla satılıyor. 1998-1999 aralık ayları arasında sebze-meyvede yaşanan artış ise enflasyon oranının üzerinde gerçekleşti.
Anadolu Ajansı muhabirinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Haller Müdürlüğü kaynaklarından derlediği verilere göre, sivribiber 1998'in Aralık ayında 159 bin liradan, geçtiğimiz bin yılın son ayında ise 540 bin liradan satıldı. Böylece sivribiber fiyatı bir yıl içinde yüzde 239.6'lık bir artışla en fazla zammı gördü.
Sivribiberdeki yükselişi, yüzde 192.3 orandaki artışla kırmızı turp, yüzde 188'lik artışla kırmızı lahana ve yüzde 187.7'lik artışla patates izledi. Önceki yılların ucuz sebzelerinden olan yeşil soğan ise yüzde 152.5 oranındaki artışla en fazla artan ürünlerin arasında yer aldı. Patlıcan, lahana, ayva, ıspanak ve salatalık da enflasyonun üzerinde artan sebzeler arasına girdi.
Geçtiğimiz yılların zam şampiyonları olan havuç ve kestanede geçen yıl çok fazla artış olmazken, en düşük yıllık artış yüzde 12.3 ile kuru soğanda gerçekleşti. Bu arada, önceki yılın aralık ayına göre fiyatı inen tek ürün yüzde 29.7'lik düşüşle armut oldu.
Komisyoncu, korsan hallerden şikâyetçi
İstanbul Meyve ve Bostan Komisyoncuları Derneği (İMESKOM) Başkanı Burhan Er ise, 552 Sayılı Yaş Sebze-Meyve Ticaretini Düzenleme ve Toptancı Halleri Yasası'nın, çıkarıldığı günden beri işletilemediğini ve korsan hallerin bu nedenle hâlâ varlığını sürdürdüğünü söyledi.
Er, yasaya göre, İstanbul Ticaret Odası, Hal Derneği, Büyükşehir Belediyesi, Ticaret İl Müdürlüğü ve Ziraat Odası temsilcilerinden oluşan Hal Hakem Kurulu'nun komisyoncuları sürekli denetlemesi ve korsan haller konusunda bir an önce önlemleri alması gerektiğini bildirdi.
Şu anda hal esnafının ekonomik olarak çok zor durumda olduğunu kaydeden Er, şöyle konuştu:
"İstanbul'a bir günde gelen yaklaşık 3000 meyve-sebze kamyonunun yarısı, korsan hallere gidiyor. Vergiye tabi olmayan bu hallerin varlığı, rekabeti olumsuz etkilediğinden sebze-meyve fiyatları olması gerekenden daha fazla oluyor. Korsan haller daha fazla iş yaparken, rekabet ortamı olmadığından vergi ödeyen yasal hallerdeki esnaf zor durumda kalıyor. Bayrampaşa ve İçerenköy'deki hallerde 60'a yakın işyeri, belediyeye olan kiralarını ödeyemediği için iflas etmiş durumda. Büyükşehir Belediyesi buna rağmen önümüzdeki yıl kira artışına gitmeyi düşünüyor."
Belediye hallerden rant sağlıyor
Korsan hallerin kaldırılması ya da vergiye tabi tutulması için şimdiye kadar defalarca İstanbul Valiliği'ne ve diğer ilgili mercilere başvurduklarını ifade eden Er, bir halin yasalaşması için arsasının tamamının kendisine ait olması gerektiğini bildirdi.
İstanbul'daki hallerin günde ortalama 80-100 milyar lira vergi ödediğini ve bunun yaklaşık 10 ile 30 milyar lira arasındaki miktarın Büyükşehir Belediyesi'ne gittiğini kaydeden Burhan Er, korsan hallerdeki esnafın günde 300 milyon liraya yakın işgaliye bedeli ödediğini, bu rantın da belediye yetkilileri arasında "paylaşıldığını" iddia etti.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
