Medeni Kanun tasarısı Meclis'te

Medeni Kanun tasarısı Meclis'te
Yürürlükteki Medeni Kanun'u kaldıran, Türk Medeni Kanunu tasarısı ile Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Türk Medeni Kanun tasarısı kadın-erkek eşitliğine ilişkin önemli düzenlemeler öngörürken, Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun tasarısı, yeni Medeni Kanun'u tasarısının yasalaşması halinde, önceki olayların eski kanuna mı yoksa yeni kanuna mı tabi olacağına açıklık getiriyor.
1030 maddeden oluşan Türk Medeni Kanunu tasarısında "karı" sözcüğünün yerine "kadın" getiriliyor. Tasarıya göre, halen sadece erkeğin bulunduğu yerde yapılan evlenme işleminin kadının bulunduğu yerde de gerçekleştirilebilmesi imkânı getiriliyor. "Koca"nın evin reisi olması hükmü değiştirilerek, evlilik birliğinin yönetiminde kadın ve erkeğe "yasal açıdan" eşit söz hakkı tanınıyor. Eşler, evlilik birliğini temsil etme yetkisine sahip olacaklar. Eşlere, oturacakları evi birlikte seçme hakkı tanınıyor. Bugünkü düzenlemede ise kadına, kocanın belirlediği evde oturma zorunluluğu bulunuyor.
Evlenen kadın, isterse kocasının soyadının yanı sıra kızlık soyadını da kullanabilecek. Erkek de, hakim kararıyla eşinin soyadını alabilecek. Üçüncü kişilerle kadın arasındaki davalarda, kadını, kocanın temsil edeceği hükmü kaldırılan tasarıda, eşler arasındaki eşitlik ilkesi uyarınca, eşlerden herbirinin, diğeri ve üçüncü kişilerle her türlü hukuki işlemi yapabileceği esası getiriliyor.
Evlenme yaşı 18
Evlenme yaşında kadın ve erkek arasındaki eşitsizlik de giderilen tasarıda, daha önce erkek için 17, kadın için 15 olan evlenme yaşı, her ikisi için de 17 yaşın doldurulması, 18 yaşından gün alma şartına bağlanıyor. Olağandışı durumlarda ise kadın-erkek arasındaki fark kaldırılarak 16 yaşını doldurma, 17 yaşından gün alma yeterli sayılıyor.
Tasarıya göre, kocanın, "kadın ve çocukların bakımından sorumlu olduğu" ilkesi kaldırılarak, yerine eşit mali sorumluluk getiriliyor. Evin giderlerine katılmada eşlerin mali güçleri, emek ve mal varlıkları esas alınacak. Eşlerden herbiri meslek ve iş seçiminde serbest olacak. Ancak bu seçimde diğer eşin ve ailenin huzuru gözönünde bulundurulacak. Kadının kocası lehine borç altına girmesine ilişkin işlemleri, hakimin iznine tabi tutan hüküm kaldırılıyor. Eşler, mali sorumluluğu birlikte taşıyacak. Eşlerden her biri, kendi borçlarından dolayı üçüncü kişilere karşı bütün malvarlığıyla sorumlu olacaklar.
Evlilik dışı çocuklara da evlilik içi çocuklar gibi eşit haklar getiriliyor. Buna göre, evlilik dışı çocuklar da evlilik içi çocuklar gibi mirasta eşit hakka sahip olacaklar.
Mal rejiminde yenilik
Eşler arasında sorunlara yol açan "mal ayrılığı rejimi"ne dayalı sistem de kaldırılıyor. Bunun yerine, evlilik birliğinin boşanma, ölüm veya diğer sebeplerle sona ermesi halinde, "edinilmiş mallara katılma" yasal mal rejimi olarak kabul ediliyor. Bunun yanında eşler, "mal ayrılığı", "paylaşmalı mal ayrılığı" ve "mal ortaklığı" rejimlerinden birini, mal rejimi sözleşmesi yaparak seçebilecekler.
Evlatlıkla evlenmek yasak
Evlatlıkla evlenmek kesin olarak yasaklanıyor. Daha önce evlatlıkla evlenmek yasak olmasına rağmen, evlenme gerçekleşmişse buna izin veriliyordu.
Boşanma sebepleri arasında "onur kırıcı davranışlar" da sayılıyor. Boşanma sebepleri arasında yer alan terkde süre 3 aydan 6 aya çıkarılıyor. Buna göre, halen 3 ay sonunda ihtar çekme zorunluluğu kaldırılıyor, bunun yerine 6 ay sonunda ihtara gerek kalmaksızın boşanma davası açma imkânı getiriliyor.
Boşanma halinde eşler, aile konutu ve ev eşyasını kimin kullanacağı konusunda anlaşamazlarsa, hakim, eş ve çocukların geleceğini göz önüne alarak adil bir karar verecek. Yoksunluk nafakasını sadece kadın isteyemeyecek. Kadın ve erkek, refah düzeyi iyiyse her ikisi de bu nafakayı isteme talebinde bulunabilecek.
Tasarıyla, evlat edinmede yeni kurallar getiriliyor. Evlat edinmede çocuksuz olma veya alt soyun olmaması şartı aranmayacak. Evlat edinme yaşı 35'ten 30'a indirildi. Çocuğu olanlar da diğer şartlar uygunsa evlat edinebilecek. Evlat edinmede 2 yıllık bir deneme süresi öngürülüyor. Daha önce erkeğe tanınan vesayet hakkı, kadına da tanınıyor. Ancak vesayet süresi 4 yıldan 2 yıla indiriliyor.
Her isteyen cinsiyetini değiştiremeyecek. Cinsiyet değiştirmek için, 18 yaşını bitirmek, bekâr olmak, sağlık kurulu raporu almak ve hakimin izni şartları aranacak.
Uygulama şekli
Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun tasarı da TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Tasarı, Türk Medeni Kanunu tasarısı yasalaştığında, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki olayların hukuki sonuçlarının hangi kanuna tabi olacağını düzenliyor. Buna göre, fiil ehliyeti, Türk Medeni Kanunu'ndaki hükümlere tabi olacak. Türk Medeni Kanunu yürürlükteyken verilmiş olan gaiplik kararları, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, bu kanuna göre verilen kararların yarattığı sonuçları aynen doğuracak. Türk Medeni Kanunu'nun yürülüğe girmesinden önceki kurallara göre tüzel kişilik kazanan derneklerin tüzel kişiliği devam edecek.
Evliliğin kurulması ve sona ermesi, Türk Medeni Kanunu hükümlerine tabi olacak. Bu kanunun yürürlüğe girmesinden önce eski hukuka göre kurulan evlilikler geçerliliğini koruyacak, eski hukuka göre sona ermiş evlilikler de bu kanuna göre de sona ermiş sayılacak.
Türk Medeni Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten önce mal rejimi sözleşmesi yapmamış olan eşler, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak 6 ay içinde başka bir mal rejimi seçmedikleri taktirde, evlenme tarihinden geçerli olmak üzere yasal mal rejimini seçmiş sayılacaklar. Kanunun yürürlüğe girmesinden önce sahih olmayan nesepli çocuklar, yürürlük tarihinden başlayarak bu kanunun soybağına ilişkin hükümlerine tabi olacak.
Babalık davası
Kanunun yürürlüğe girmesinden önce açılmış olan babalık davaları, bu kanun hükümlerine göre karara bağlanacak. Evlat edinme sözleşmeleri kanunun yürürlüğe girmesinden önce yapılmışsa, bütün hükümleri ile birlikte geçerliliğini koruyacak, velayet konusunda verilmiş olan kararlar da aynı şekilde geçerli olacak. Kanunun yürürlüğe girmesinden önce atanmış olan vasiler, görev süresi bakımından bu kanun hükümlerine tabi olacak.
Mirasçılık ve mirasın geçişi, miras bırakanın ölümü tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirlenecek. Kanunun yürürlüğe girmesinden önce işlemeye başlayan hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri, Türk Kanunu Medenisi hükümlerine tabi kalacak.