03 Ocak 2000 22:00

Perge'yi deprem korudu!

Asırlar boyu yeryüzü cenneti olarak görülen Antalya'da, müzesinde sergilenen eserlerin neredeyse tamamının çıkarıldığı Antik Perge kentinin...

Paylaş
Perge'yi deprem korudu!
Asırlar boyu yeryüzü cenneti olarak görülen Antalya'da, müzesinde sergilenen eserlerin neredeyse tamamının çıkarıldığı Antik Perge kentinin, 1760 yıl boyunca toprak altında uyuyarak günümüze ulaşmasını sağlayan nedenin deprem olduğu belirtildi.
Devasa boyutlarıyla ihtişamını ve ince ayrıntılardaki zarafetiyle teknik özelliklerini ziyaretçilere sunan Antalya Müzesi'ndeki bu heykellerin ortak bir özelliği var: Hepsi kırık, parçalanmış... Ama hiçbiri insan eliyle değil.
Binlerce yıl öncesinden günümüze ulaşan Perge, sanat ve bilim adamlarının yaşadığı ve özellikle Roma döneminde zenginleşerek büyük bir refah düzeyine ulaşan bir kent.
Matematiğin temel taşlarından biri olarak kabul edilen ''Konika'' kitabının yazarı, matematikçi ve gökbilimci Apollonios, zenginliğini yoksullarla paylaşmayı ve insancıllığı ön planda tutan Plancia Magna adlı ünlü kadın ve Roma döneminin en ihtişamlı heykellerini yaparak büyük üne kavuşan Pergeli heykeltraşlar, hep bu kentin sakinlerinden...
Agorası, Roma döneminden kalma hamamları ve M.S 2. yüzyılda inşa edilen Yunan-Roma usulü tiyatrosu ile göz kamaştıran Perge'deki bu gözkamaştırıcı mirası depreme borçlu olduğumuzu söyleyen Arkeolog Edip
Özgür, yaptığı açıklamada, Perge'nin dünya tarihinde bir eşinin daha olmadığını bildirdi.
Dünyanın pek çok yerinde binlerce yıl öncesine ait kalıntılar olduğunu hatırlatan Özgür, şunları söyledi:
''Çağlar boyunca sürekli değişim içinde olan insanlar, var ettikleri kültürleri ve sürdürdükleri inanışları, yaşadıkları her yere gerek mimariyle gerekse sanatla bir şekilde taşıdılar. Ve sonra onların bulunduğu bölgeye başka kültürler, başka inançlar yerleşti. Bu zincirleme yaşam süreci içinde her zaman bir önceki kültürün değerleri ve inançları hor görüldü, yıpratılmaya çalışıldı. Ancak Perge'de durum farklı. Bir doğal felaket Perge'yi korudu. M.S. 141 ve 240 yıllarında meydana gelen büyük depremlerle yıkılan ve toprak altında kalan Perge, deprem nedeniyle günümüze ulaşmış tek harabe.''
Depremin yararı
Anadolu'ya Hıristiyanlığın girmesi ve yaygınlaşmasıyla birlikte, özellikle Pagan (Çok tanrılı inanç) unsurlarının yok edilmeye çalışıldığına işaret eden Özgür, bu nedenle birçok kentte heykellerin insan eliyle yok edildiğini kaydetti.
Perge heykellerinin ise bunlardan deprem sayesinde kurtulduğunu dile getiren Edip Özgür, 1980'li yıllarda katıldığı Perge kazılarında bunun önemini anladığını belirterek, şöyle konuştu:
''Yunan mitolojisindeki hemen hemen tüm tanrıların tasvir edildiği Perge heykelleri, eğer toprak altında kalmasaydı, insanlar tarafından yok edilirdi. Hıristiyanların yanı sıra, aynı zamanda Arap akınları sırasında da benzer durumlar yaşanabilirdi. Gerçi heykellerin hepsi yine kırık, kimisi paramparça ancak, en azından parçaların tümü aynı yerde. Eğer deprem olmasaydı, şimdi bu heykelleri göremeyecektik. Hatta Antalya Müzesi de olmayacaktı.''
Toprak altında yaklaşık 1760 yıl boyunca uyuyan eserlerin, çok nadir eserler olduğunu hatırlatan Özgür, şöyle devam etti: ''Doğanın, insanın yok etmesine izin vermeden bir felaketle koruduğu Perge misali bir de, lavlar altında kalan Pompei var. M.Ö. 79'da Etna Yanardağı'ndan püsküren lavlar Pompei'yi tamamen kaplamıştı. Şimdi burada yapılan kazılarda da, Perge misali o dönemdeki yerleşim ortaya çıkartılıyor, insan elinden zarar görmeden.''
ÖNCEKİ HABER

Otantizm hayatın neresinde duruyor?

SONRAKİ HABER

Yüzyılın sanatı: sinema(4)

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...