Bosna'da NATO bataklığı

Bosna'da NATO bataklığı
Amerikan askerlerinin, Bosna'ya 'barış' getirmek için konuşlandıkları bölge, artık tam bir fuhuş ve kaçakçılık merkezi. Bosna'ya konuşlandırılan 4000 Amerikan askerinin karargâhının çok yakınında bulunan ve NATO tarafından 'Arizona Yolu' olarak adlandırılan caddenin üstünde Las Vegas ve Colorado'dakileri aratmayan genelevlerin ve kaçak, sahte malların satıldığı dükkâanların mantar gibi çoğaldığı belirtiliyor.
'ABD ordusuna şükran'
"Bu pazarın gelişmesinde ABD ordusunun desteklerine şükranlarımızla" yazılı bir tabelanın ardında uzanan Arizona Yolu, birkaç yıl içinde fuhuş tüccarları, vergi kaçakçıları ve mafya çeteleri için Balkanlar'daki en büyük merkezlerden biri haline geldi.
Bosna'nın kuzeydoğusunda 'Barış Gücü' askerlerinin karargâhının bulunduğu bu bölgede ve diğer birçok yerde, çeteler savaşın başladığı 1992 yılından beri palazlandı. 1992-1995 arasındaki savaşta sınırlardaki ambargoları ve diğer sınırlamaları yasadışı yollarla delen çetelerin her hafta binlerce karton sigara ve bilinmeyen miktarda uyuşturucuyu ülkeye soktukları belirtiliyor. Bununla birlikte, Doğu Avrupa'daki fuhuş tacirleri ve Batı Avrupa'daki çalıntı otomobil tüccarları için Bosna'da bulunmaz bir koridor oluşturuldu. Bosna'nın güneyindeki kentlerden Stolac, mafya çeteleri tarafından 'çalıntı otomobil cenneti' haline getirildi.
ABD yönetimi, Bosna'ya askeri müdahalede bulunup, yapacağı ekonomik yardımlarla kısa sürede ekonomik kalkınma sağlayacağını iddia ederken, Bosna'daki Amerikan askerlerinin de içinde yer aldığı çetelerin eline geçen 'gayri meşru' ekonomi, aynı zamanda büyük bir siyasi güç haline gelen ve tüm gelirini yasadışı yollardan kazanarak yılda yüz milyonlarca dolar elde eden bir kesimin oluşmasına neden oldu.
Karaborsa ekonomisi
Avrupa Komisyonu'nun Bosna'daki organize suçlarla ilgili hazırladığı son raporda, "Gayri meşru pazarlar ülke çapında hızla çoğaldı" denilirken batılı yetkililer, Bosna ekonomisinin yüzde 40 ila 60 arasında değişen oranlarda karaborsa ticaretine dayandığını dile getiriyorlar.
Bölgede faaliyet yürütmekte olan kurumlardan Uluslararası Kriz Grubu Başkanı James Lyons, 1995 yılında ABD güdümünde imzalanan ve Sırplar, Boşnaklar ve Hırvatlar arasındaki savaşı 'durduran' Dayton Antlaşması'ndan sonra tek gelişmenin suç oranlarında yaşandığını ve dışarıdan gelen yardımların amaçlarına hizmet edemediğini ifade ediyor.
Dayton Antlaşması'ndan sonra emperyalist odakların kendi aralarındaki çıkar mücadelesine paralel olarak birbirlerine karşı kışkırtılmaya devam edilen Boşnaklar, Hırvatlar ve Sırplar arasındaki uzlaşmazlık, bölgedeki mafya çetelerinin de giderek güç kazanmasında önemli rol oynuyor.
NATO'nun 'modeli'
NATO'nun operasyon bölgesi dahilinde olan ve Sırp, Boşnak ve Hırvatların elindeki bölgelerin kesiştiği noktada kurulan 'Arizona Yolu', resmi olarak 1996 yılı başlarında açılmış ve NATO yönetimi, model olarak gösterdiği bu tip pazarların tüm Bosna genelinde uygulanmasını öngörmüştü
Pentagon'dan bütçe
Batılı diplomatlar, Arizona Pazarı'nı tüm ülkenin ekonomik gelişimini olumlu yönde etkileyecek 'girişimciliğin beşiği' olarak tanımlamış, Balkanlar'daki bu en kirli pazarın başlangıç masrafları için ABD Savunma Bakanlığı Pentagon tarafından 40 bin dolar bütçe ayrılmıştı.
Arizona Pazarı'nda bugün bini aşkın seyyar tezgâh bulunuyor ve haftada 25 bin civarında 'müşterinin' bu pazardan alışveriş yaptığı belirtiliyor. Tezgâhlarda satılan malların tamamına yakını ise NATO güçlerinin gözetiminde olan gümrüklerden kaçırılan mallar. Yılda en az 30 milyon dolarlık kaçak malın satıldığı bu pazarda görev yapan polisler de pastadan paylarını alıyorlar.
Bazı yetkililer, "Arizona Pazarı'nın batının politikalarının Balkanlar'da hayata geçmiş halini gösterdiğini" ve bu politikanın yasadışı aktiviteleri beslediğini dile getiriyorlar.
Bu yılın başlarında milliyetçi Hırvat grupların bölgede ikinci bir pazar açmak için harekete geçmelerinin ise bölgede 'söz sahibi' olan yetkilileri rahatsız ettiği bildiriliyor.