23 Aralık 1999 22:00
'Planlı bir katliam'ın 21. yılı
19 Aralık 1978'de başlayan, 21 Aralık'ta katliam boyutlarına varan Maraş olaylarının üzerinden 21 yıl geçti. 3 gün süren olaylarda resmi açıklamalara göre 111 kişi öldü, 552 ev ve 289 işyeri tahrip edildi, yaklaşık 1000 kişi yaralandı.
'Planlı bir katliam'ın 21. yılı
Barış Kaygısız
1980 öncesinde kontrgerillanın ve ülkücü-faşist hareketin saldırı ve katliamlarının doruk noktası olan Maraş katliamının üzerinden 21 yıl geçti. Malatya, Çorum, Sivas ve Gazi katliamlarıyla birlikte anılan Maraş katliamı, muhalefeti sistematik olarak sindirme ve yok etme programının önemli bir ayağı olarak gerçekleşti. Sindirilmek istenenler açıktı: Yükselen işçi, emekçi hareketi ve devrimci güçler.
Bütün 'incelikleri' planlanan katliam, Ankara'da bulunan Nükleer Enerji Araştırma Merkezi'nde yapıldıkları sonradan öğrenilen bombalı paketlerin Maraş, Adıyaman, Malatya ve Adana'da bulunan 4 kişiye gönderilmesiyle başladı. Nisan 1978'de gerçekleşen olay sonucunda Malatya Belediye Başkanı'na gönderilen bombalı paketin patlamasıyla 4 kişi yaşamını yitirdi. "Aranılan gerekçenin" bulunduğuna inanan güçlerin harekete geçmesi üzerine Malatya'da 18 Nisan 1978'de başlayan olaylarda 9 kişi öldürüldü, 960 işyeri tahrip edildi.
Olaylar Maraş'ta
Katliamın yönü Maraş'a çevrilmek istenmektedir. Maraş'ta 19 Aralık 1978 akşamı önce "Güneş Ne Zaman Doğacak" filminin gösterileceği Çiçek Sineması bombalanır, ardından bombalamanın "Alevi komünistler tarafından" gerçekleştirildiği söylentisi şehre yayılır. Bombalama sonrası camilerde, "kaç Alevi öldürülünce cennete gidilebileceği"ni anlatan hutbeler verilir. "Maraşlı Müslümanlar", "Kanımız aksa da zafer İslam'ın" sloganları arasında "cihada" çağrılır. Toplu öldürümün yolu açılmaktadır.
21 Aralık 1978'de faşistlerin saldırısına uğrayan TÖB-DER'li öğretmenlerden Hacı Çolak olay yerinde, Mustafa Yüzbaşıoğlu ise "yanlış müdahale" sonucu hastanede ölür.
Faşistler, cenazelerin ertesi gün kaldırılması sırasında da olay çıkarmadan durmazlar. Cenaze namazı engellenir. Ardından ise sopa, taş, bıçak, silah, patlayıcı madde ve daha çeşitli silahlarla cenaze törenine katılan insanlara saldırılır. Saldırı burada kalmaz ve ilerici, devrimci, Alevi insanların yaşadıkları Yörükselim, Mağaralı, Sakarya, Yenimahalle, Yusuflar ve Namık Kemal mahallelerine yönelir.
Tüm Maraş'a yayılan katliam 25 Aralık'a kadar sürer. Emniyet ve askeri kuvvetlerin "yetersiz" kalmasının bedelini Maraşlılar çok ağır bir şekilde canlarıyla öder.
Olaylar sonucunda resmi rakamlara göre kadın ve çocuklar da dahil 111 kişi ölür. 552 ev, 289 işyeri ve 8 oto tahrip edilir ve 1000'e yakın insan değişik şekillerde yaralanır.
Gerçek sorumlular gizlendi
Katliam tüm Türkiye'de yoğun protestolarla karşılaşır. 6 şehirde yoğun olarak gerçekleşen eylemlerde de 11 kişi öldürülür, devlet kimi üniversitelerde eğitime ara verme kararı alır. öKatliam, CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in başbakanlığı döneminde gerçekleşir. Ecevit başbakanlığındaki hükümetin 26 Aralık günü ilk yaptığı iş ise Maraş, İstanbul, Ankara, Adana, Elazığ, Bingöl, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Kars, Malatya, Sivas ve Urfa illerini kapsamak üzere sıkıyönetim ilan etmek olur. MHP ve Ülkü Ocağı Derneği üyesi kişilerin kurduğu Türk İntikam Tugayı (TİT) ve Esir Türkleri Kurtarma Ordusu (ETKO)'nun aktif olarak katıldıkları katliamın ertesinde, İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı istifa eder.
Katliamla ilgili başlayan davada 834 kişi yargılanır. Mahkeme 22 kişiyi idama mahkûm eder. Yargıtay'ın 9 kişinin idam kararını bozması sonucu sayı 13'e iner. 500'ün üzerinde kişi ise müebbet hapis ve ağır hapis cezalarına mahkûm edilir. Verilen tüm cezalara karşın, olayların arkasındaki siyasi güçler açığa çıkartılmaz. Maraş olayları bu nedenle, birer benzeri olan Malatya, Çorum, Sivas ve Gazi katliamlarıyla birlikte anılmaya devam eder.
Barış Kaygısız
1980 öncesinde kontrgerillanın ve ülkücü-faşist hareketin saldırı ve katliamlarının doruk noktası olan Maraş katliamının üzerinden 21 yıl geçti. Malatya, Çorum, Sivas ve Gazi katliamlarıyla birlikte anılan Maraş katliamı, muhalefeti sistematik olarak sindirme ve yok etme programının önemli bir ayağı olarak gerçekleşti. Sindirilmek istenenler açıktı: Yükselen işçi, emekçi hareketi ve devrimci güçler.
Bütün 'incelikleri' planlanan katliam, Ankara'da bulunan Nükleer Enerji Araştırma Merkezi'nde yapıldıkları sonradan öğrenilen bombalı paketlerin Maraş, Adıyaman, Malatya ve Adana'da bulunan 4 kişiye gönderilmesiyle başladı. Nisan 1978'de gerçekleşen olay sonucunda Malatya Belediye Başkanı'na gönderilen bombalı paketin patlamasıyla 4 kişi yaşamını yitirdi. "Aranılan gerekçenin" bulunduğuna inanan güçlerin harekete geçmesi üzerine Malatya'da 18 Nisan 1978'de başlayan olaylarda 9 kişi öldürüldü, 960 işyeri tahrip edildi.
Olaylar Maraş'ta
Katliamın yönü Maraş'a çevrilmek istenmektedir. Maraş'ta 19 Aralık 1978 akşamı önce "Güneş Ne Zaman Doğacak" filminin gösterileceği Çiçek Sineması bombalanır, ardından bombalamanın "Alevi komünistler tarafından" gerçekleştirildiği söylentisi şehre yayılır. Bombalama sonrası camilerde, "kaç Alevi öldürülünce cennete gidilebileceği"ni anlatan hutbeler verilir. "Maraşlı Müslümanlar", "Kanımız aksa da zafer İslam'ın" sloganları arasında "cihada" çağrılır. Toplu öldürümün yolu açılmaktadır.
21 Aralık 1978'de faşistlerin saldırısına uğrayan TÖB-DER'li öğretmenlerden Hacı Çolak olay yerinde, Mustafa Yüzbaşıoğlu ise "yanlış müdahale" sonucu hastanede ölür.
Faşistler, cenazelerin ertesi gün kaldırılması sırasında da olay çıkarmadan durmazlar. Cenaze namazı engellenir. Ardından ise sopa, taş, bıçak, silah, patlayıcı madde ve daha çeşitli silahlarla cenaze törenine katılan insanlara saldırılır. Saldırı burada kalmaz ve ilerici, devrimci, Alevi insanların yaşadıkları Yörükselim, Mağaralı, Sakarya, Yenimahalle, Yusuflar ve Namık Kemal mahallelerine yönelir.
Tüm Maraş'a yayılan katliam 25 Aralık'a kadar sürer. Emniyet ve askeri kuvvetlerin "yetersiz" kalmasının bedelini Maraşlılar çok ağır bir şekilde canlarıyla öder.
Olaylar sonucunda resmi rakamlara göre kadın ve çocuklar da dahil 111 kişi ölür. 552 ev, 289 işyeri ve 8 oto tahrip edilir ve 1000'e yakın insan değişik şekillerde yaralanır.
Gerçek sorumlular gizlendi
Katliam tüm Türkiye'de yoğun protestolarla karşılaşır. 6 şehirde yoğun olarak gerçekleşen eylemlerde de 11 kişi öldürülür, devlet kimi üniversitelerde eğitime ara verme kararı alır. öKatliam, CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in başbakanlığı döneminde gerçekleşir. Ecevit başbakanlığındaki hükümetin 26 Aralık günü ilk yaptığı iş ise Maraş, İstanbul, Ankara, Adana, Elazığ, Bingöl, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Kars, Malatya, Sivas ve Urfa illerini kapsamak üzere sıkıyönetim ilan etmek olur. MHP ve Ülkü Ocağı Derneği üyesi kişilerin kurduğu Türk İntikam Tugayı (TİT) ve Esir Türkleri Kurtarma Ordusu (ETKO)'nun aktif olarak katıldıkları katliamın ertesinde, İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı istifa eder.
Katliamla ilgili başlayan davada 834 kişi yargılanır. Mahkeme 22 kişiyi idama mahkûm eder. Yargıtay'ın 9 kişinin idam kararını bozması sonucu sayı 13'e iner. 500'ün üzerinde kişi ise müebbet hapis ve ağır hapis cezalarına mahkûm edilir. Verilen tüm cezalara karşın, olayların arkasındaki siyasi güçler açığa çıkartılmaz. Maraş olayları bu nedenle, birer benzeri olan Malatya, Çorum, Sivas ve Gazi katliamlarıyla birlikte anılmaya devam eder.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
