'Sanal politika'nın zaferi

'Sanal politika'nın zaferi
Rusya'da devlet başkanlığı seçimlerinin kaderini belirleyecek olan Duma seçimleri, "Komünist" Parti'nin birinciliğiyle sonuçlandı. Ancak Gennadi Zyuganov liderliğindeki parti, yüzde 24.22 ile en çok oyu almasına rağmen Duma'daki çoğunluğunu yitirdi. Seçimden en çok kazançlı çıkan ise, Kremlin'in desteklediği "Birlik Bloku" oldu. Başbakan Vladimir Putin tarafından da desteklenen blok, alınan ilk sonuçlara göre oyların yüzde 23.37'sini elde etti.
Sag Güçler Birliği ve Jirinovski Bloku gibi diğer partilerin de oy oranlarının yükselmesi, önümüzdeki dönemde Duma'nın Kremlin ile "daha uyumlu" olacağını gösteriyor.
Siyasi zemin kaygan
Anavatan-Tüm Rusya partisine karşı "merkez sağ alternatif" oluşturmak amacıyla birkaç ay önce kurulan Birlik Bloku'nun kazandığı zafer, gözlemciler tarafından "Rusya'da siyasi zeminin ne kadar kaygan" olduğuna kanıt olarak gösteriliyor. Kremlin'in var gücüyle desteklediği Blok, Yeltsin yanlısı medya tekelleri tarafından da "Rusya'yı yeni yüzyıla taşıyacak güç" olarak lanse edilmişti.
Kremlin tarafından elde edilen ilk sonuçlar üzerine yapılan açıklamada, "Rusya'da barışçıl bir devrim gerçekleşmiştir" denildi.
Berlusconi örneği
Batılı gazeteciler, sonuçları, Rusya'nın da batıda olduğu gibi "sanal politika" dönemine adım atması şeklinde yorumladılar. "Sanal politika" terimi, pazarlama ve medya manipülasyonu aracılığıyla yürütülen propaganda yöntemlerini kapsıyor. Bu politika, daha önce Silvio Berlusconi'nin şahsında, İtalya'da başarı kazanmıştı.
Özelleştirme mafyası
Putin'in desteklediği Birlik Bloku'nun zaferinin, "St. Petersburg mafyası" olarak adlandırılan "yeni nesil beyaz burjuvazi" için çok önemli olduğu yorumları da yapılıyor. Söz konusu grup içinde, 1996 yılında Boris Yeltsin'in yeniden başkan seçilmesini sağlayan Anatoli Chubais, Vladimir Putin'in yükselişini örgütleyen Nikolay Patruşev, eski St. Petersburg Belediye Başkanı Anatoli Sobçak ve eski başbakanlardan Sergey Stepaşin de bulunuyor. Bu kişilerin tümü, özelleştirme bağlantılı çok sayıda yolsuzluk olayından sorumlu tutuluyorlar.
Reklam kampanyası
Bu isimler tarafından organize edilen Başbakan Putin'in yükselişi, ağustos ayında başlamıştı. Putin, arkasındaki bu mafya desteğiyle, ülkenin derin bir mali krizin içine girmesinin ardından, 9 Ağustos'ta başbakan ve geleceğin devlet başkanı ilan edildi. Aynı anda, Yeltsin ile ilişkili medya patronu Boris Berezovski de, Yeltsinci kampa sadık yeni bir parti kurulması için çalışmalara başladı. Birkaç hafta içinde ortaya çıkan "Birlik Bloku", medya ve Kremlin tarafından "merkez sağın yeni çekim merkezi" olarak lanse edilmeye başlandı. Parti, tam da "batılı" tarzda örgütlenerek, tüm faaliyetlerini Image-Contract adlı reklam ajansı üzerinden yürüttü. Öyle ki, Duma seçimlerinden ikinci olarak çıkan partinin örgütleri birer tabeladan ibaret, Duma'ya soktuğu milletvekillerinin ise kim olduğu bile bilinmiyor. Putin'in başbakanlığa getirilmesinden hemen sonra, eylül ayında kurulan partinin kamuoyunda tanınan iki ismi var: Acil Durumlar Bakanı Sergey Shogu ve Alekander Karelin.
Merkez sağda şok
Birlik'in zaferi ile büyük oy kaybına uğrayan diğer sağ partiler ise, Kremlin'in desteğini alamamaktan dolayı "kırgın" görünüyorlar. Birkaç ay önce devlet başkanlığının en güçlü adayları olarak görünen Moskova Belediye Başkanı Yuri Luzkov ile eski Başbakan Yevgeni Primakov'un partisi Anavatan-Tüm Rusya, yüzde 12.64 oy ile ancak üçüncü olabildi. Eski başbakanlardan Sergey Kiriyenko'nun liderliğindeki Sağ Güçler Birliği ise, yüzde 8.72 ile sürpriz bir patlama yaptı. Bu patlama, Kiriyenko'nun Başbakan Putin ile Birlik Bloku'nun beyni Anatoli Chubais'e verdiği destekle ilişkilendiriliyor. Nitekim, Chubais tarafından yapılan son açıklamalarda, iki partinin Duma'da ittifak yapabileceği kaydedildi.
Kilit konularda Kremlin'e hep destek vermesiyle tanınan faşist Vladimir Jirinovski liderliğindeki blok ise, yüzde 6.08 oy almayı başardı. Yeltsin ile uzlaşmaması ile tanınan liberal Yabloko Partisi ise, yüzde 6.13'te kaldı.
Rus NTV televizyonu, bu sonuçlara göre yaptığı sandalye tahmininde "komünist"lere 150-160, Birlik Bloku'na 120-130, Anavatan'a 65-70, Sağ Güçler Birliği'ne 30, Yabloko'ya 25, Jirinovski Bloku'na ise 18 sandalye verdi.
Ancak Duma'nın yapısı, bu sonuçlar üzerinden bir siyasi tablo çıkarmayı güçleştiriyor.
Parlamentodaki 450 sandalyenin önemli bir bölümü "bağımsız"lar tarafından elde ediliyor. Seçilen 135 bağımsız milletvekili, yürütülen pazarlıkların ardından partilerle ittifaklara girebiliyorlar.
Alternatifsizlik sorunu
Batılı kimi gözlemciler tarafından "sanal politikanın zaferi" olarak adlandırılan bu sonuçlar üzerine bir açıklama yapan liberal politikacı Grigori Yavlinski, "Bir ayıyı, tavşanı veya bir kurdu bile seçtirebilirler" diye konuştu. Kremlin'e öfkeli görünen Yavlinski, "Onlar 'İstediğimizi yaparız. Sadece birkaç oligark ve birkaç TV kanalına ihtiyacımız var. Herkesi devlet başkanı yapabiliriz' dediler ve şimdi de kanıtladılar" dedi.
Bazı gözlemciler ise, Birlik'in zaferini, medya desteğinin yanı sıra, halkın düzen partilerinden giderek uzaklaşmasına bağladılar. Buna göre, "Komünist" Parti'nin düzenle bir sorunu olmadığını gösteren tutumu da, bu kitleleri Birlik Bloku'nun kucağına itti. Çünkü Birlik, "Biz politika yapmıyoruz, sadece sağduyu sahibi insanların bir araya gelmesiyle oluşan, vatanını seven bir grubuz" mesajını veriyordu.
Rusya'nın Pinochet'si
Ancak gözlemciler, Putin ve ekibinin en çok önem verdiği şeyin "sağduyu" değil, Thatchercı ekonomik politikalar olduğunu belirtiyor. The Guardian gazetesinde yer alan yorumda, "St. Petersburg mafyası"nın özelleştirmeden beslendiği hatırlatılarak, "Bu şebeke, Thatchercı ekonomik politikaların yanı sıra güçlü bir güvenlik örgütü ve medya denetimine dayanıyor. Bu bileşim, Putin'i bir tür Rus Pinochet'si yapabilir" denildi.