16 Aralık 1999 22:00
ABD, 'fırsatlar' değil 'fırsatçılık' ülkesi
Kendini, 'yüce insanlık ideallerinin savunucusu' olarak sunan ABD, Çocuk Hakları Sözleşmesi'ni imzalamayarak bütün ülkelerin kabul ettiği en doğal insani anlaşmalara bile sırt çevirebildiğini gösterdi.
ABD, 'fırsatlar' değil 'fırsatçılık' ülkesi
Uğur Oğuz
ABD, üyesi ve patronu olduğu Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1989'da hazırlanan ve 1990'da yürürlüğe giren Çocuk Hakları Konvansiyonu'nu hâlâ imzalamamış iki ülkeden biri. İnsan hak ve hürriyetlerine saygı gösterilmesi gerektiğini hemen her gün tekrarlayan ABD'nin, çocuk haklarına yaklaşımı, özellikle 6 yaşındaki Kübalı çocuk Elian Gonzalez'i alıkoyup Küba'ya karşı yürüttüğü emperyalist politikasına alet etmesiyle bir kez daha ortaya çıktı. ABD dışında sözleşmeyi onaylamayan bir ülke daha var: Somali...
Elian istismar ediliyor
6 yaşındaki Kübalı Elian Gonzalez, annesi ve üvey babası tarafından, Kübalı mültecileri taşıyan bir tekne ile ABD'ye götürülmeye çalışılırken tekne battı ve Elian, Florida kıyılarına sürüklenirken, ABD Sahil Güvenliği tarafından bulundu. ABD yönetimince, Küba'ya karşı saldırgan politikanın malzemesi yapılan Elian'ın, 'mutluluk resimleri' çekildi. Küba'da kalan öz babası J. M. Gonzalez ise oğlunu bir an önce geri istedi ve Kübalılar, Elian'ın gönderilmesi için eylemler yaptı. Devlet Başkanı Fidel Castro'nun, Elian'ın için ültimatom vermesi konusunda da ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü James Foley, "Biz de Küba ültimatomuna pabuç bırakacak göz var mı?" diyerek Küba ve Elian'ın haklarına aldırmadıklarını gösterdi.Elian'ın alıkonulmasıyla başlayan krizde, ABD'nin Küba'ya karşı tavrı, BM Çocuk Hakları Konvansiyonu'nun ABD tarafından neden onaylamadığını da anlaşılır kılan güncel bir örnek. Konvansi-yon 1989'da BM Genel Kurulu'ndan geçip 1990'da kabul edildi. Konvansiyon, 1924 tarihli Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi'nde, 20 Kasım 1959 tarihinde BM'de kabul edilen Çocuk Hakları Bildirgesi'nde, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nde, Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nde ve Ekonomik ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nde tanınan 'çocuğa özel ilgi' gerekliliği dikkate alınarak hazırlanmış. Türkiye'nin, 1985'de 17, 29 ve 30. maddelerine çekince koyarak onayladığı konvansiyonda, "çocuklara ırk, cins, din, dil, siyasal ya da başka görüş, toplumsal köken gibi hiçbir ayrım gözetilemeyeceği" vurgulanıyor.
Çocuk Hakları Konvansiyonu'nun maddeleri incelendiğinde, ABD'nin anlaşmayı onaylaması halinde, Elian'ın Babası J. M. Gonzalez'in sorumluluklarına saygı göstermesi gerektiği anlaşılıyor. Konvansiyonun 5. maddesine göre "taraf devletler, sözleşme ile çocuğa tanınan haklar doğrultusunda çocuğun yeteneklerinin geliştirilmesi ile uyumlu olarak, çocuğa yol gösterme ve onu yönlendirme konusunda ana-babanın, yasal vasilerinin veya çocuktan hukuken sorumlu öteki kişilerin sorumluluklarına, haklarına ve ödevlerine saygı gösterirler." Konvansiyonun 10. maddesine göre ise, "Taraf devletler çocuğun ve ana babasının, taraf devletlerin ülkeleri dahil herhangi bir ülkeyi terk etme ve kendi ülkelerine dönme hakkına saygı gösterirler."
Dolayısıyla, ABD konvansiyona taraf olsaydı, bugün yapması gereken, Elian'ın Küba'ya geri dönebilmesini sağlamaktı. Yine Elian ile ilgili sorunu etkileyebilecek olan bir başka konu ise 11. madde. Bu maddenin 1. ve 2. fıkralarına göre "Taraf devletler, çocukların yasadışı yollarla ülke dışına çıkarılıp geri döndürülmemesi halleriyle mücadele için önlemler alırlar. Bu amaçla taraf devletler iki veya çok taraflı anlaşmalar yapılmasını ya da mevcut anlaşmalara katılmayı teşvik ederler."
Uğur Oğuz
ABD, üyesi ve patronu olduğu Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1989'da hazırlanan ve 1990'da yürürlüğe giren Çocuk Hakları Konvansiyonu'nu hâlâ imzalamamış iki ülkeden biri. İnsan hak ve hürriyetlerine saygı gösterilmesi gerektiğini hemen her gün tekrarlayan ABD'nin, çocuk haklarına yaklaşımı, özellikle 6 yaşındaki Kübalı çocuk Elian Gonzalez'i alıkoyup Küba'ya karşı yürüttüğü emperyalist politikasına alet etmesiyle bir kez daha ortaya çıktı. ABD dışında sözleşmeyi onaylamayan bir ülke daha var: Somali...
Elian istismar ediliyor
6 yaşındaki Kübalı Elian Gonzalez, annesi ve üvey babası tarafından, Kübalı mültecileri taşıyan bir tekne ile ABD'ye götürülmeye çalışılırken tekne battı ve Elian, Florida kıyılarına sürüklenirken, ABD Sahil Güvenliği tarafından bulundu. ABD yönetimince, Küba'ya karşı saldırgan politikanın malzemesi yapılan Elian'ın, 'mutluluk resimleri' çekildi. Küba'da kalan öz babası J. M. Gonzalez ise oğlunu bir an önce geri istedi ve Kübalılar, Elian'ın gönderilmesi için eylemler yaptı. Devlet Başkanı Fidel Castro'nun, Elian'ın için ültimatom vermesi konusunda da ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü James Foley, "Biz de Küba ültimatomuna pabuç bırakacak göz var mı?" diyerek Küba ve Elian'ın haklarına aldırmadıklarını gösterdi.Elian'ın alıkonulmasıyla başlayan krizde, ABD'nin Küba'ya karşı tavrı, BM Çocuk Hakları Konvansiyonu'nun ABD tarafından neden onaylamadığını da anlaşılır kılan güncel bir örnek. Konvansi-yon 1989'da BM Genel Kurulu'ndan geçip 1990'da kabul edildi. Konvansiyon, 1924 tarihli Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi'nde, 20 Kasım 1959 tarihinde BM'de kabul edilen Çocuk Hakları Bildirgesi'nde, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nde, Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nde ve Ekonomik ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nde tanınan 'çocuğa özel ilgi' gerekliliği dikkate alınarak hazırlanmış. Türkiye'nin, 1985'de 17, 29 ve 30. maddelerine çekince koyarak onayladığı konvansiyonda, "çocuklara ırk, cins, din, dil, siyasal ya da başka görüş, toplumsal köken gibi hiçbir ayrım gözetilemeyeceği" vurgulanıyor.
Çocuk Hakları Konvansiyonu'nun maddeleri incelendiğinde, ABD'nin anlaşmayı onaylaması halinde, Elian'ın Babası J. M. Gonzalez'in sorumluluklarına saygı göstermesi gerektiği anlaşılıyor. Konvansiyonun 5. maddesine göre "taraf devletler, sözleşme ile çocuğa tanınan haklar doğrultusunda çocuğun yeteneklerinin geliştirilmesi ile uyumlu olarak, çocuğa yol gösterme ve onu yönlendirme konusunda ana-babanın, yasal vasilerinin veya çocuktan hukuken sorumlu öteki kişilerin sorumluluklarına, haklarına ve ödevlerine saygı gösterirler." Konvansiyonun 10. maddesine göre ise, "Taraf devletler çocuğun ve ana babasının, taraf devletlerin ülkeleri dahil herhangi bir ülkeyi terk etme ve kendi ülkelerine dönme hakkına saygı gösterirler."
Dolayısıyla, ABD konvansiyona taraf olsaydı, bugün yapması gereken, Elian'ın Küba'ya geri dönebilmesini sağlamaktı. Yine Elian ile ilgili sorunu etkileyebilecek olan bir başka konu ise 11. madde. Bu maddenin 1. ve 2. fıkralarına göre "Taraf devletler, çocukların yasadışı yollarla ülke dışına çıkarılıp geri döndürülmemesi halleriyle mücadele için önlemler alırlar. Bu amaçla taraf devletler iki veya çok taraflı anlaşmalar yapılmasını ya da mevcut anlaşmalara katılmayı teşvik ederler."
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
