13 Aralık 1999 22:00
Afrika'nın vahşete çağrılı çocukları
Yıllardır sürüp gelen ve kimin ne için kan döktüğü bile belli olmayan Afrika'da 'çocuk askerler' sorunu bir türlü çözülmüyor. Çocuk askerler, bu kâbustan kurtulduklarında bile 'yeniden' bir hayata başlamak çok zor oluyor...
Afrika'nın vahşete çağrılı çocukları
Kanlı bir savaşta vahşileştirilimiş çocukları nasıl iyileştirirsiniz? Yanıt yavaşça ve inanılmaz bir zorlukla geliyor. Kuzey Uganda'nın 50 mil kadar doğusundaki Gulu'da 40 binin üzerinde insan, damlarını sazdan yaptıkları kulübelerden oluşan ve bu sayının yarısını ancak sığdırabilecek olan bir kampta yaşıyorlar.
Üç tane erkek çocuk, kampın hayli içlerinde bir kulübeye sırtlarını vermiş oturuyorlar. Üçü de ordu dışına alınmış ve yerel yardım kurumları tarafından iyileştirilmeye çalışılan çocuk askerler.
15 yaşındaki Josef Opio, "Terapi için gittiğimde benden bir resim çizmem istendi" diyor. Gerilla Lord's Resistance Army (Tanrı'nın Direnişi Ordusu-LRA) tarafından, dokuz yaşında kaçırılmış ve Gulu'ya bu yıl geri dönmüş. Saldırı askeri eğitimi almış olan Josef, Uganda güçleri kendi takımını pusuya düşürdüklerinde ordudan kaçmış. Tedavisinin bir parçası olarak teslim olması ve kendini kaçıranları bağışlaması istenmiş. Kendini kaçıranlar ise bir zamanlar kendileri LRA tarafından kaçırılmış çocuklar.
En korkunç an...
Josef anlatmaya devam ediyor, "Doktorlar benden en korkunç anımı anlatmamı istediler. Beni gerçekten korkutan bir olayı hatırladım. Bir çocuk kaçma girişiminde bulunmuş ama yakalanmıştı. Seyrettiğim yerden diğer beş çocuğun süngüler ve tüfeklerle geri döndüklerini gördüm. Kaçmaya çalışan çocuk biraz sonra ölmüştü. Orada kaskatı kesilip, olup bitenleri seyrettim."
1994'ten bu yana 10 bin kadar çocuk Sudan merkezli LRA tarafından kaçırılmış. Kız çocuklar Güney Sudan'a seks köleleri olarak pazarlanırken, erkekler silah taşıma, kaçırma ve saldırma gibi işlerde kullanılmışlar. Sonradan sonraya bu çocuklar, orduyu yavaş yavaş terk etmeye başlamışlar ve ordu son bir yıl içinde, üyelerinin azalmasıyla hayli pasif duruma düşmüş.
Çocuk askerlerin yarısı kadarı Gulu geçici kamplarına geri dönmüşler ancak 5000'den fazlası yalnız kalmış. Kimileri ordudan ayrılmış olduklarını resmen kaydettirmişler ancak birçoğu kayıtsız durumda. Kayıtlarını yaptıranlara terapi ve psikiyatrik yardım teklifinde bulunulmuş. Yaşça biraz büyük çocuklara, metal ve mobilya işçiliği eğitimi verilmiş. Gulu'daki Uganda güçleri komutanı J.F. Oketta, "Ordu bu çocukların ailelerine geri gönderilmesine yardım etmek durumunda olduğunu açıkladı" şeklinde konuşuyor. Oketta, Acholi halkının güvenini kazanacaklarını umut ettiğini de söylüyor. Ama 150'nin üzerinde üst düzey subay, cinayetten tecavüze kadar çeşitli suçlarla yargılandı. Sadece ağustosta bir grup asker, bir kampa girip 10 kadına tecavüz ettiler. Bu askerlerin henüz hiçbiri sorgulanmadı.
Gulu sefaleti yaşıyor
Kısa bir süre önce yapılan bir toplantıda yerel politikacılar bölgeyi tehdit eden krizleri tartıştılar: İşsizlik, suç ve AIDS. Gulu ülkedeki en yüksek bebek ölümü oranına sahip ülke genelinde ortalama her yüz bin bebekten 507'i ölürken bu rakam Gulu'da 700.
Teğmen Walter Ochara "İyileştirme işi çok zor" diyor ve ekliyor, "Oğlanlar, özellikle de yaşça büyük olanlar zor zamanlar yaşıyorlar. Gidecekleri bir işleri yok, çok azı eğitim almış. Bu nedenle çeşitli kavgalar, bıçaklama olayları yaşanıyor. Bizim inanılmaz bir yatırım sıkıntımız varken, gençler için yapacak çok az şey kalıyor."
UNICEF'in Kampala temsilcisi Michel Sidide, Uganda'daki dramda sınır sorunlarının önemli olduğunu söylüyor. Kuzeydeki ve batıda Uganda güçleriyle Congo destekli Müttefik Demokratik Cephe arasındaki çatışmalardan bahsederek durumun gerginliğini belirtiyor: "Bu sorunlar politikayla çözülebilir. Ancak bu anlamda diplomatik bir heves yok. Bu nedenle medet umulan bütün çözümler askeri bir doğaya sahip."
Kanlı bir savaşta vahşileştirilimiş çocukları nasıl iyileştirirsiniz? Yanıt yavaşça ve inanılmaz bir zorlukla geliyor. Kuzey Uganda'nın 50 mil kadar doğusundaki Gulu'da 40 binin üzerinde insan, damlarını sazdan yaptıkları kulübelerden oluşan ve bu sayının yarısını ancak sığdırabilecek olan bir kampta yaşıyorlar.
Üç tane erkek çocuk, kampın hayli içlerinde bir kulübeye sırtlarını vermiş oturuyorlar. Üçü de ordu dışına alınmış ve yerel yardım kurumları tarafından iyileştirilmeye çalışılan çocuk askerler.
15 yaşındaki Josef Opio, "Terapi için gittiğimde benden bir resim çizmem istendi" diyor. Gerilla Lord's Resistance Army (Tanrı'nın Direnişi Ordusu-LRA) tarafından, dokuz yaşında kaçırılmış ve Gulu'ya bu yıl geri dönmüş. Saldırı askeri eğitimi almış olan Josef, Uganda güçleri kendi takımını pusuya düşürdüklerinde ordudan kaçmış. Tedavisinin bir parçası olarak teslim olması ve kendini kaçıranları bağışlaması istenmiş. Kendini kaçıranlar ise bir zamanlar kendileri LRA tarafından kaçırılmış çocuklar.
En korkunç an...
Josef anlatmaya devam ediyor, "Doktorlar benden en korkunç anımı anlatmamı istediler. Beni gerçekten korkutan bir olayı hatırladım. Bir çocuk kaçma girişiminde bulunmuş ama yakalanmıştı. Seyrettiğim yerden diğer beş çocuğun süngüler ve tüfeklerle geri döndüklerini gördüm. Kaçmaya çalışan çocuk biraz sonra ölmüştü. Orada kaskatı kesilip, olup bitenleri seyrettim."
1994'ten bu yana 10 bin kadar çocuk Sudan merkezli LRA tarafından kaçırılmış. Kız çocuklar Güney Sudan'a seks köleleri olarak pazarlanırken, erkekler silah taşıma, kaçırma ve saldırma gibi işlerde kullanılmışlar. Sonradan sonraya bu çocuklar, orduyu yavaş yavaş terk etmeye başlamışlar ve ordu son bir yıl içinde, üyelerinin azalmasıyla hayli pasif duruma düşmüş.
Çocuk askerlerin yarısı kadarı Gulu geçici kamplarına geri dönmüşler ancak 5000'den fazlası yalnız kalmış. Kimileri ordudan ayrılmış olduklarını resmen kaydettirmişler ancak birçoğu kayıtsız durumda. Kayıtlarını yaptıranlara terapi ve psikiyatrik yardım teklifinde bulunulmuş. Yaşça biraz büyük çocuklara, metal ve mobilya işçiliği eğitimi verilmiş. Gulu'daki Uganda güçleri komutanı J.F. Oketta, "Ordu bu çocukların ailelerine geri gönderilmesine yardım etmek durumunda olduğunu açıkladı" şeklinde konuşuyor. Oketta, Acholi halkının güvenini kazanacaklarını umut ettiğini de söylüyor. Ama 150'nin üzerinde üst düzey subay, cinayetten tecavüze kadar çeşitli suçlarla yargılandı. Sadece ağustosta bir grup asker, bir kampa girip 10 kadına tecavüz ettiler. Bu askerlerin henüz hiçbiri sorgulanmadı.
Gulu sefaleti yaşıyor
Kısa bir süre önce yapılan bir toplantıda yerel politikacılar bölgeyi tehdit eden krizleri tartıştılar: İşsizlik, suç ve AIDS. Gulu ülkedeki en yüksek bebek ölümü oranına sahip ülke genelinde ortalama her yüz bin bebekten 507'i ölürken bu rakam Gulu'da 700.
Teğmen Walter Ochara "İyileştirme işi çok zor" diyor ve ekliyor, "Oğlanlar, özellikle de yaşça büyük olanlar zor zamanlar yaşıyorlar. Gidecekleri bir işleri yok, çok azı eğitim almış. Bu nedenle çeşitli kavgalar, bıçaklama olayları yaşanıyor. Bizim inanılmaz bir yatırım sıkıntımız varken, gençler için yapacak çok az şey kalıyor."
UNICEF'in Kampala temsilcisi Michel Sidide, Uganda'daki dramda sınır sorunlarının önemli olduğunu söylüyor. Kuzeydeki ve batıda Uganda güçleriyle Congo destekli Müttefik Demokratik Cephe arasındaki çatışmalardan bahsederek durumun gerginliğini belirtiyor: "Bu sorunlar politikayla çözülebilir. Ancak bu anlamda diplomatik bir heves yok. Bu nedenle medet umulan bütün çözümler askeri bir doğaya sahip."
YAZARLAR
Mustafa Yalçıner
İsrail-İran güç gösterisi nereye varacak?
Nuray Sancar
Vatan millet ıstakoz
Bülent Falakaoğlu
Istakozun faturası!
Ahmet Yaşaroğlu
Çocuklar ve gençler kime emanet?
Adnan Gümüş
Köy Enstitüsü farkı, şehre ve geleneğe uymazlığı: Hümanist, yararcı, bütüncül köy rehberi
Yücel Özdemir
AB, İran’a karşı Türkiye’ye rol verme peşinde
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
