10 Aralık 1999 22:00
ÇEAŞ'ın gerçek yüzü
Elektrik dağıtımı imtiyazı verilen şirketlerin usulsüzlükleri bir bir ortaya dökülüyor.
ÇEAŞ'ın gerçek yüzü
Hali İmrek
İstanbul'un Anadolu yakasına elektrik dağıtımı ile görevli olan AKTAŞ'ın ortaya çıkan usulsüzlüklerinin ardından, şimdi de Çukurova Elektrik AŞ (ÇEAŞ)'nin gerçek yüzü, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Adana Şubesi'nin hazırladığı raporla gözler önüne serildi.
EMO Adana Şubesi tarafından açıklanan Enerji Raporu'nun "ÇEAŞ Gerçeği" başlıklı bölümünde, ÇEAŞ'ın özelleştirilmesinin bölge ve ülke için yıkım anlamına geldiği vurgulanarak, şirketin özelleştirildiği 1993 yılından bu yana ÇEAŞ'ta kayda değer hiçbir yatırıma gidilmediğine dikkat çekildi. Aynı iletim, dağıtım hatları ve trafo merkezleri ile 1992 yılında 4451.8 milyon kWh enerji satışı yapılmış iken, 1998 yılında 7350.4 kWh enerji satışı yapıldığının belirtildiği raporda, buna rağmen açıklanan 17 milyon dolarlık kârın bu veriler ışığında hiç inandırıcı olmadığının altı çizildi.
Bu paraların kimin cebine gittiğinin açıklanmasının gerektiği ifade edilen raporda, 1992-1998 arasındaki 6 yıllık süreçte yatırımların iletim ve dağıtım hatlarında yüzde 2.6, trafo merkezlerinde yüzde 0.9 olduğu kaydedilerek, mevcut iletim ve dağıtım hatlarının yenilenmemesi, bakımların zamanında yapılmaması ve hatların bu kadar yüklenmesi sonucu Çukurova bölgesinde daha çok enerji kesintileri olacağı uyarısında bulunuldu.
EMO Adana Şubesi'nin raporunda, sektördeki özelleştirmelere ve buna dayalı olarak sağlanan ekonomik çıkarlar ile ülkeye ve topluma vereceği kayıp ve zararların; bölgede faaliyet gösteren ÇEAŞ'ın 1992'den 1998'e kadarki 6 yıllık çalışma raporları incelendiğinde daha net görüleceği vurgulandı.
Raporu hazırlayan EMO uzmanları, ÇEAŞ'ta yönetime geldikten sonra teknik, idari ve diğer personel sayısının 1461'den 540'a kadar düşürüldüğünü de hatırlatarak, işe ilk giren elektrik mühendisinin 1992 yılında 1500 dolar civarında ücret alırken şimdi 500 doların altında bir ücret aldığına dikkati çektiler. Ücretlerde yüzde 300'lere varan bir düşünün yaşandığı belirtilirken, üst düzey görev yapanların dahi işgüvenceleri olmadan çok düşük ücret ve yetkilerle çalıştırıldıkları kaydedildi.
Yönetim Uzanların kontrolüne geçti
ÇEAŞ'ın yönetiminin Uzanlara geçmeden önce hisse senetlerinin İMKB'de en çok işlem gören son derece güvenilir ve kârlılığı iyi bir kurum olduğunun belirtildiği raporda, "Hisse senetleri İMKB'de 'gözaltı pazarında' işlem görmek durumunda kalmıştır. Şirket sermayesi 1992 yılında 450 milyar lira iken 1998 yılına kadar sermaye artışı sadece yüzde 10'dur" denildi. Raporda ayrıca şu görüşlere yer verildi: "Şirket 1992 yılında Türkiye'nin en gözde kuruluşu iken; sermayesinin ve hak sahiplerinin büyük çoğunluğu Adanalı iken, 1998 yılında şirket hak sahiplerinin yüzde 11,5'i Adanalı, yüzde 85,4'ü İstanbullu olmuştur. Yani böyle kârlı bir işletmenin tüm kararları Adana dışına, Uzanlara transfer olmaktadır.
Hali İmrek
İstanbul'un Anadolu yakasına elektrik dağıtımı ile görevli olan AKTAŞ'ın ortaya çıkan usulsüzlüklerinin ardından, şimdi de Çukurova Elektrik AŞ (ÇEAŞ)'nin gerçek yüzü, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Adana Şubesi'nin hazırladığı raporla gözler önüne serildi.
EMO Adana Şubesi tarafından açıklanan Enerji Raporu'nun "ÇEAŞ Gerçeği" başlıklı bölümünde, ÇEAŞ'ın özelleştirilmesinin bölge ve ülke için yıkım anlamına geldiği vurgulanarak, şirketin özelleştirildiği 1993 yılından bu yana ÇEAŞ'ta kayda değer hiçbir yatırıma gidilmediğine dikkat çekildi. Aynı iletim, dağıtım hatları ve trafo merkezleri ile 1992 yılında 4451.8 milyon kWh enerji satışı yapılmış iken, 1998 yılında 7350.4 kWh enerji satışı yapıldığının belirtildiği raporda, buna rağmen açıklanan 17 milyon dolarlık kârın bu veriler ışığında hiç inandırıcı olmadığının altı çizildi.
Bu paraların kimin cebine gittiğinin açıklanmasının gerektiği ifade edilen raporda, 1992-1998 arasındaki 6 yıllık süreçte yatırımların iletim ve dağıtım hatlarında yüzde 2.6, trafo merkezlerinde yüzde 0.9 olduğu kaydedilerek, mevcut iletim ve dağıtım hatlarının yenilenmemesi, bakımların zamanında yapılmaması ve hatların bu kadar yüklenmesi sonucu Çukurova bölgesinde daha çok enerji kesintileri olacağı uyarısında bulunuldu.
EMO Adana Şubesi'nin raporunda, sektördeki özelleştirmelere ve buna dayalı olarak sağlanan ekonomik çıkarlar ile ülkeye ve topluma vereceği kayıp ve zararların; bölgede faaliyet gösteren ÇEAŞ'ın 1992'den 1998'e kadarki 6 yıllık çalışma raporları incelendiğinde daha net görüleceği vurgulandı.
Raporu hazırlayan EMO uzmanları, ÇEAŞ'ta yönetime geldikten sonra teknik, idari ve diğer personel sayısının 1461'den 540'a kadar düşürüldüğünü de hatırlatarak, işe ilk giren elektrik mühendisinin 1992 yılında 1500 dolar civarında ücret alırken şimdi 500 doların altında bir ücret aldığına dikkati çektiler. Ücretlerde yüzde 300'lere varan bir düşünün yaşandığı belirtilirken, üst düzey görev yapanların dahi işgüvenceleri olmadan çok düşük ücret ve yetkilerle çalıştırıldıkları kaydedildi.
Yönetim Uzanların kontrolüne geçti
ÇEAŞ'ın yönetiminin Uzanlara geçmeden önce hisse senetlerinin İMKB'de en çok işlem gören son derece güvenilir ve kârlılığı iyi bir kurum olduğunun belirtildiği raporda, "Hisse senetleri İMKB'de 'gözaltı pazarında' işlem görmek durumunda kalmıştır. Şirket sermayesi 1992 yılında 450 milyar lira iken 1998 yılına kadar sermaye artışı sadece yüzde 10'dur" denildi. Raporda ayrıca şu görüşlere yer verildi: "Şirket 1992 yılında Türkiye'nin en gözde kuruluşu iken; sermayesinin ve hak sahiplerinin büyük çoğunluğu Adanalı iken, 1998 yılında şirket hak sahiplerinin yüzde 11,5'i Adanalı, yüzde 85,4'ü İstanbullu olmuştur. Yani böyle kârlı bir işletmenin tüm kararları Adana dışına, Uzanlara transfer olmaktadır.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
