06 Kasım 1999 22:00

ABD kalkanı kaygılandırıyor

ABD yönetiminin, 'dünyanın herhangi bir yerinden Amerika'yı hedef alabilecek' füzelere karşı ulusal bir kalkan oluşturma projesi, dünya ülkelerinin tepkisini topluyor.

Paylaş
ABD kalkanı kaygılandırıyor
ABD'nin balistik nükleer füzelere karşı "koruyucu bir kalkan" oluşturma programı, Avrupa devletlerinde tedirginlik yaratıyor. Avrupalı liderler, böylesi bir kalkanın ABD-Avrupa ilişkilerini zayıflatacağını, ayrıca Rusya ve Çin'in de tehlikeli bir biçimde silahlanma yarışına gireceğini belirtiyorlar.
Yıldız Savaşları benzeri
ABD toprakları üzerinde kurulacak olan "füze kalkanı" sisteminin temelleri, Ronald Reagan dönemindeki "Yıldız Savaşları" projesiyle atılmıştı. Avrupa hükümetleri, bu sistemin, NATO güvenlik doktrininin temeli olan "risk paylaşımı" ilkesini yok edeceğini dile getiriyorlar.
ABD ile Avrupa'yı karşı karşıya getiren kalkan tartışması, ABD Senatosu'nun, nükleer deneme yasağı anlaşmasını reddetmesinin ardından daha da yoğunlaştı. Diğer emperyalist ülkeler, ABD'nin, küresel askeri ve ekonomik nüfuzunu, "stratejik üstünlük" sağlamak için kullandığından şikâyet ediyorlar. Füze kalkanı projesinin, 1972'de imzalanan Anti-Balistik Füze Anlaşması (ABM)'ne aykırı olduğuna dikkat çeken Avrupalı emperyalistler, ABD'deki yoğun silahlanmayı "kale inşa etmeye" benzetiyorlar.
'NATO'da çifte standart'
Geçtiğimiz hafta Washington'u ziyaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer, "Bu durum, NATO ittifakı içinde çifte güvenlik standartına yol açar" diye konuştu. Kalkan projesiyle ilgili olarak "çok sayıda sorun" çıkacağını söyleyen Fischer, "Konuyu Amerikalı dostlarımızla sakin ve mantıklı bir biçimde tartışmalıyız" dedi.
Almanya'nın nükleer silahlardan uzak durma politikasının, "ABD'nin Alman çıkarlarını koruyacağına ve öncü nükleer güç olarak bu alanda bir düzen kuracağına" duyulan güvene dayalı olduğuna işaret eden Fischer, ABD'nin kendi füze savunma sistemini inşa etmesinin, Avrupa ülkelerini ABD'ye oranla daha büyük risk altında bırakarak bu güveni sarsacağını söyledi.
ABD'nin projesi, bu ülkenin en yakın müttefiki olan İngiltere'den bile tepki gördü. İngiliz Başbakan Tony Blair'in, plan hakkında "ciddi çekinceleri" olduğu kaydedildi.Tepkiler su yüzüne çıktı
Avrupa ülkelerinin, "tek yanlılık" olarak tanımladığı ABD politikaları karşısında tepkilerini giderek artırdıkları gözleniyor. Bu tepkiler, geçtiğimiz hafta Bonn'da yapılan Küresel Isınma Konferansı'nda da su yüzüne çıktı. Toplantıya katılan ABD heyetinin başkanı Frank Loy, Bonn'da karşılaştığı havanın "ABD'nin diğer devletlerle aynı kurallarla oynamamasına duyulan öfke" olduğunu söyledi. Washington Post'a konuşan Loy, "Diğer heyetlerdeki kızgınlığı hissedebiliyorduk. Nükleer deneme yasağı oylaması ile küresel ısınma arasında doğrudan bir ilişki yoktu, ama yine de bize, davranışlarından sorumlu tutulmamanın rahatlığı içinde davranan küstah bir süper güç olarak bakıyorlardı" dedi.
Chirac'ın konuşması
Loy'un "hissettiği" bu öfke, en açık bir biçimde, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac tarafından dışa vuruldu. Chirac, perşembe günü yaptığı konuşmada ABD Kongresi'nin "yalıtmacı" bir politika izlediğini ve bu politikanın, nükleer denemelerin yasaklanması anlaşmasının reddine yol açtığını kaydetti. Chirac, dünyayı en çok kirleten ülke olan ABD'nin çevre karşısında daha fazla sorumluluk duymasını istedi.
Avrupa, Rusya ve Çin'in tepkiyle karşıladığı füze kalkanı projesi hakkındaki kararın, ABD Başkanı Bill Clinton tarafından en erken önümüzdeki yaz alınacağı belirtiliyor. Clinton, bu süre içinde, Moskova'nın bir karşı-savunma sistemi kurmasını önlemeye çalışacak. Rusya da, ABD'nin füze kalkanı projesinin yeni bir silahlanma yarışı başlatacağı görüşünde.
Rusya'nın bu tepkisine işaret eden Avrupa devletleri, Çin'in de Asya'da benzer bir tepkiyle silahlanmayı hızlandırabileceğini belirtiyor. Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin, geçtiğimiz haftalarda Fransa'ya yaptığı ziyarette, ABD'nin Asya'da "Tayvan ve Japonya'yı korumak" amacıyla kuracağı füze savunma sistemini gündeme getirmişti.
İttifakın yüreğine kazık!
NATO'dan üst düzey bir Avrupalı diplomat, füze kalkanı sorununun "ittifakın yüreğine kazık sokmak" anlamına gelebileceğini söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen diplomat, "Öncelikli tehlike, Rusya ve Çin'in, füze savunma sistemlerini safdışı bıracak yollar bularak silahlanmayı hızlandırması. Ayrıca, eğer sistem işlerse, Amerika ve Avrupa'nın aynı tehdide maruz kalma ilkesi yok olacak ve güvenlik çıkarları farklılaşacak" diye konuştu.
Avrupa, füze kalkanına sahip bir ABD'nin daha da saldırganlaşmasından da endişe ediyor. Diplomatlar, böylesi bir durumda, üstünlüğünü kanıtlamak isteyen ABD'nin "herhangi bir algılanan tehdit" karşısında nükleer saldırı başlatabileceğini belirtiyorlar. Bu saldırıların hedefi Kuzey Kore, İran gibi devletlerin yanı sıra, "terörist gruplar" da olabilecek.
ÖNCEKİ HABER

UCK'nın yeni 'düşman'ı

SONRAKİ HABER

Tamil gerillaları bir kasabayı daha aldı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...