Yoksulluk sepette gizleniyor

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) madde sepetinde her yılın aralık ayında değişiklik yapılıyor. Aynı zamanda fiyatı teknolojik gelişmeye koşut olarak düşen maddeler ile yaygın kullanımı olmayan maddeler de sepette konuyor. Söz konusu uygulama enflasyon verilerinin düşük çıkmasına neden oluyor. Raporda, bu durumun ise istatistiklere yansımayan gizli bir yoksullaştırmanın önünü açtığı iddiasına yer verildi.

DİSK-AR söz konusu sonuçlara,  Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyatları Endeksi Ana ve Alt Grup Endeksleri ve 2011 Yılı Ana ve Alt Grup Ağırlıkları ile SGK Sigortalı istatistikleri üzerinden hazırladığı enflasyon çalışmasıyla vardı.  

SEPETTE OYNAMA ENFLASYONU GERİLETİYOR

Rapora göre madde sepetinin her yıl değişiyor olması, madde ağırlıklarının kamuoyu ile paylaşılmaması, verilerin güvenliği konusunda çeşitli soru işaretlerine neden olurken, sabit madde ağırlıkları ile hesaplanan endeksi ile resmi endeks arasında fark sistematik olarak enflasyonu düşürecek şekilde artıyor.  

Bu fark 2004 yılında 0,31 puan, 2005 yılında 1,05 puan, 2006 yılında 1,67 puan, 2007 yılında 2,08 puan, 2008 yılında 2,81 puan, 2009 yılında 3,56 puan, 2010 yılında 5,93 puan düzeyine çıkmış durumda. Son verilere göre bu oran 6,4 puan seviyesinde.

Raporda alt maddelerin ağırlıkları konusunda da veriler sunuluyor. Madde sepetinde araç satın alımının yüzde5,44’lük ağırlığı ile yüzde 5,23’lük pay ile gerçek kiradan ve yüzde 3,14’lük pay ile ekmekten daha etkili olduğunun ifade edildiği raporda enflasyonu aşağı çeken ürünlerden örnekler veriliyor. Bu ürünler şunlar;
1. Fotoğraf makinesi, kamera, CD çalar, VCD, televizyon gibi ürünlerin içinde yer aldığı “Görsel-İşitsel Sistemle (Audıo-Vısual), Fotoğrafla Ve Veri İşlemle İle İlgili Ekipmanları”nın fiyatları 2003 yılından beri yüzde 31 geriledi.
2. Sim kart, batarya, telsiz telefon ve cep telefonun da içinde yer aldığı “Telefon Faks ve Ekipmanlarının” fiyatı 2003 yılından bu yana yüzde53 geriledi.
3. Elektrikli ev aletleri ve diğerleri oluşturan “Ev aletleri” 2003 yılından bu yana sadece yüzde24,6 oranında bir artış gösterdi.
4. Ağırlığı kira ve ekmekten fazla olan “araç satın alımı” 2003 yılından bu yana fiyatı sadece yüzde22,8 oranında arttı.
5. Tansiyon aleti, ilaç, ilkyardım aletleri, gözlük cam ve çerçevesini içeren “Tıbbi ürünler, aletler ve malzemeler” 2003 yılından bu yana yüzde6,6 oranında geriledi.

Rapora göre bu ürünler enflasyon endeksinde yer almasaydı, sepette yıllık yapılan değişikliklerin etkisi de ilave edildiğinde TÜFE mevcut değerinin 18,81 puan ve yüzde10 üzerinde olacaktı. Bu değerin ücretlere yansıtılması durumunda SGK verilerine göre işçinin net eline geçen ücretin aylık 95 TL, yıllık 1140 TL fazla olacaktı. Rapora göre bu miktar şu an herhangi resmi hesaplamada kayıp olarak görülmüyor.

TÜİK tarafından üretilen verilerin işçilerin ve geniş emekçi kesimlerinin gelirlerini doğrudan etkilediğinin belirtildiği raporda, resmi istatistik konseyinde kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin yanında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı dahil edilirken, emek örgütlerinin dışlandığı ifade ediliyor.  

İŞ BUYRULMASI ENDİŞE VERİCİ!

Raporun sonuç bölümünde Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ın mayıs ayı enflasyon verileri konusundaki değerlendirmesine dikkat çekilerek, Babacan’ın “Kiraz ve erik mi Türkiye’de faizleri belirleyip, makro dengeleri etkileyecek?​”, “TÜİK hesaplama yöntemini gözden geçirmeli” diyerek, hükümetin enflasyon yüksek çıktığında duyduğu rahatsızlığı ve müdahale sinyalini açık ettiği vurgulandı. Hükümetin enflasyonu sadece makro ekonomik dengeleri etkileyen bir unsur olarak gördüğünün belirtildiği raporda, buna karşın enflasyon oranlarının, emekçiler açısından ihtiyaç duyulan temel ürünlerin gerisinde kalmasının, alım gücünü ciddi şekilde etkilediği ve gizli bir yoksullaşmanın yolunu açtığı görüşüne yer verildi. Araç satın alımının emekçilerin ücret artışlarını etkilememesi gerektiğinin ifade edildiği raporda enflasyon hesaplaması yapılırken ve ağırlıkları belirlenirken, toplumun büyük bir kesimini doğrudan etkilemeyen maddelerin, ya da fiyatları doğallığında sürekli olarak gerileyen teknolojik ürünlerin dikkate alınmasının doğru olmadığına dikkat çekildi. (İstanbul/EVRENSEL)

RAPORDAKi ÖNERİLER

* Ücret artışlarında dikkate alınacak ayrı bir endeks oluşturulmalıdır
* Fiyatı sistematik olarak gerileyen teknolojik ürünler mal sepetinden çıkartılmalıdır.
* Toplum tarafından yaygın olarak kullanılmadığı halde, yüksek değer taşıdığı için ciddi bir biçimde enflasyonu etkileyen ürünler mal sepetinde yer almamalıdır.
* Her türlü sübjektif müdahaleye açık olan yıllık sepet değişimi konusunda, sendikalarında onayının alınması sağlamalıdır.
* İstatistik konseyinin kapsamı genişletilerek emek örgütlerinin katılımı ve denetimi sağlanmalıdır.
* Hükümet mensuplarının TÜİK’e müdahalesi anlamına gelecek yaklaşımlardan uzak durmaları sağlanmalıdır.
* Enflasyon hesaplamasında yukarıdaki unsurlardan kaynaklı yaşanan gelir kayıpları giderilmelidir.