19 Eylül 1999 21:00
Bankacılıkta tekelleşme yoğunlaştı
Beş banka Türkiye'deki toplam mevduatın yüzde 52'ye yakınını kontrol ediyor. Bu durum sektörde yoğun bir tekelleşmenin yaşandığını ortaya koyuyor.
Bankacılıkta tekelleşme yoğunlaştı
Bankacılık sektöründe tekelleşme gittikçe yoğunlaşıyor. Banka sayısındaki artışa rağmen sektörün aktiflerinin yarısına yakınını, beş büyük banka kontrol ediyor. Bu beş bankanın toplam mevduat içindeki payları yüzde 52'ye çıkmış durumda.
Ekonomideki durgunluk nedeniyle sektör açısından kritik geçen bu yılın ilk yarısı bankacılık sektöründeki yoğunlaşmayı da artırdı. Bazı küçük bankalarla ilgili iddiaların da etkisiyle, büyük bankaların sektör içindeki payında önemli ölçüde büyüme yaşanıyor.
Türkiye Bankalar Birliği'nin belirlemelerine göre, sektördeki ilk beş bankanın sektörün toplam aktifleri içinde 1998 yılı sonunda yüzde 43 olan payı, bu yılın ilk altı ayında üç puan daha artarak yüzde 46'ya ulaştı. İlk on bankanın toplam aktifler içindeki payı ise aynı dönemde bir puanlık artışla yüzde 67'ye çıktı. İlk beş bankanın toplam mevduat içindeki payı yüzde 49'dan yüzde 52'ye yükseldi. Buna karşılık ilk on bankanın 1998 sonunda yüzde 72 olan payında bir değişiklik yaşanmadı. İlk beş bankanın sektörün kullandırdığı toplam krediler içindeki payı yüzde 40'tan yüzde 39'a gerilerken, ilk on bankanın yüzde 66 olan payında bir değişiklik görülmedi.
İlk beş bankanın aktifler ve mevduat payında yaşanan artış, sektördeki tekelleşmenin giderek büyümekte olduğunu gösteriyor. İlk on bankanın payında fazla bir değişiklik olmaması ise, ilk beş bankanın geride kalan bankalarla arayı iyice açmakta olduğuna işaret ediyor.
Sektörel açıdan bakıldığında bu yılın ilk altı ayında kamu mevduat bankalarının aktiflerinin sektörün toplam aktifleri içindeki payının yüzde 34.9'dan yüzde 34.1'e gerilediği gözleniyor. Buna karşılık özel mevdut bankalarının payı 0.7 puanlık bir artışla yüzde 54'e yükselirken, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun kontrolündeki bankaların payı yüzde 2.6'dan yüzde 2.5'e geriledi. Yabancı mevduat bankalarının aktifler içindeki payı ise yüzde 4.4'ten yüzde 5'e çıktı.
Kalkınma ve yatırım bankalarının aktiflerinin toplam sektör aktifleri içerisindeki payı da 0.3 puan azalarak yüzde 4.4'e indi.
Sözkonusu rakamlar, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Emlak Bankası ve Vakıflar Bankası'nın oluşturduğu dört kamu bankasının sektör içerisindeki ağırlığının azalma eğiliminde olmasına rağmen, hâlâ sektörü yönlendirebilecek bir büyüklükte bulunduklarını gösteriyor. Dört kamu bankası, Türkiye'deki toplam mevduatın yüzde 39.6'sını kontrol ediyor. Mevduatın yüzde 53.3'ünü özel bankalar, yüzde 4.2'sini Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun kontrolündeki bankalar, yüzde 2.6'sını ise yabancı bankalar ellerinde bulunduruyor.
Bankacılık sektöründe tekelleşme gittikçe yoğunlaşıyor. Banka sayısındaki artışa rağmen sektörün aktiflerinin yarısına yakınını, beş büyük banka kontrol ediyor. Bu beş bankanın toplam mevduat içindeki payları yüzde 52'ye çıkmış durumda.
Ekonomideki durgunluk nedeniyle sektör açısından kritik geçen bu yılın ilk yarısı bankacılık sektöründeki yoğunlaşmayı da artırdı. Bazı küçük bankalarla ilgili iddiaların da etkisiyle, büyük bankaların sektör içindeki payında önemli ölçüde büyüme yaşanıyor.
Türkiye Bankalar Birliği'nin belirlemelerine göre, sektördeki ilk beş bankanın sektörün toplam aktifleri içinde 1998 yılı sonunda yüzde 43 olan payı, bu yılın ilk altı ayında üç puan daha artarak yüzde 46'ya ulaştı. İlk on bankanın toplam aktifler içindeki payı ise aynı dönemde bir puanlık artışla yüzde 67'ye çıktı. İlk beş bankanın toplam mevduat içindeki payı yüzde 49'dan yüzde 52'ye yükseldi. Buna karşılık ilk on bankanın 1998 sonunda yüzde 72 olan payında bir değişiklik yaşanmadı. İlk beş bankanın sektörün kullandırdığı toplam krediler içindeki payı yüzde 40'tan yüzde 39'a gerilerken, ilk on bankanın yüzde 66 olan payında bir değişiklik görülmedi.
İlk beş bankanın aktifler ve mevduat payında yaşanan artış, sektördeki tekelleşmenin giderek büyümekte olduğunu gösteriyor. İlk on bankanın payında fazla bir değişiklik olmaması ise, ilk beş bankanın geride kalan bankalarla arayı iyice açmakta olduğuna işaret ediyor.
Sektörel açıdan bakıldığında bu yılın ilk altı ayında kamu mevduat bankalarının aktiflerinin sektörün toplam aktifleri içindeki payının yüzde 34.9'dan yüzde 34.1'e gerilediği gözleniyor. Buna karşılık özel mevdut bankalarının payı 0.7 puanlık bir artışla yüzde 54'e yükselirken, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun kontrolündeki bankaların payı yüzde 2.6'dan yüzde 2.5'e geriledi. Yabancı mevduat bankalarının aktifler içindeki payı ise yüzde 4.4'ten yüzde 5'e çıktı.
Kalkınma ve yatırım bankalarının aktiflerinin toplam sektör aktifleri içerisindeki payı da 0.3 puan azalarak yüzde 4.4'e indi.
Sözkonusu rakamlar, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Emlak Bankası ve Vakıflar Bankası'nın oluşturduğu dört kamu bankasının sektör içerisindeki ağırlığının azalma eğiliminde olmasına rağmen, hâlâ sektörü yönlendirebilecek bir büyüklükte bulunduklarını gösteriyor. Dört kamu bankası, Türkiye'deki toplam mevduatın yüzde 39.6'sını kontrol ediyor. Mevduatın yüzde 53.3'ünü özel bankalar, yüzde 4.2'sini Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun kontrolündeki bankalar, yüzde 2.6'sını ise yabancı bankalar ellerinde bulunduruyor.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
